ဆရာၾကီး ဦးသာနိဳးရဲ႕ ေဆာင္းပါး(၁၂)

Condition

အေခၚအေ၀ၚ အျပည့္အစံုကေတာ ့Conditional Sentence လို ့ ေခၚပါတယ္။ အတိုေကာက္ Conditional လို႕လည္းေခၚၾကတယ္။ အလြယ္ဆံုး Condition လို႕ပဲ ေခၚလိုက္တယ္။ If ပါတဲ႕ ၀ါက်မ်ိဳးကို ေခၚတာပါပဲ။ ဒီလို ၀ါက်မ်ိဳးမွာ သံုးနွုန္းတဲ ့ ၾကိယာကို စနစ္တက် ေလ႕လာရပါမယ္။
Condition သံုးမ်ိဳးရွိတယ္။ တစ္မ်ိဳးစီမွာ ၾကိယာသံုးပံုကို အလြတ္က်က္မွတ္ထားရပါမယ္။
(၁) If.....present….., …. will+V…..
(၂) If…..past……, …….. would+V…..
(၃) If…..past perfect ….., …….. would have + past participle ……
ဥပမာ...............

If he goes to Mandalay, he will visit Mahamuni.
သူမႏ ၱေလးကို သြားလွ်င္ မဟာမုနိကို ဖူးရမယ္။
If I were you, I would marry that girl.
ငါသာ မင္းဆိုလွ်င္ အဲဒီေကာင္မေလးကို ယူမွာပဲ။
If you had been earlier, you would have met her.
မင္းသာ ဒီထက္ေစာေစာေရာက္ခဲ႕လွ်င္ သူမကို ေတြ႕႔မွာ.။
ပထမ၀ါက်မွာ goes နဲ႕ will visit
ဒုတိယ၀ါက်မွာ were နဲ႕ would marry
တတိယ၀ါက်မွာ had been နဲ႕ would have met တြဲရပံုတို ့ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္သားပါေလ။ အဲလို ၾကိယာရုပ္ သံုးနွုန္းပံုကို ရင္းနွီးသြားျပီးတဲ႕ေနာက္ အနက္အဓိပၸာယ္သေဘာကို သိရွိ သေဘာေပါက္ရမယ္။
(၁) ဒီအမ်ိဳးအစား Condition က တကယ္ျဖစ္နိဳင္တ႔ဲ အေၾကာင္းကိစၥကို ေျပာတာပါ။ ဥပမာ ၀ါက်ကို ၾကည့္လွ်င္ သူမႏ ၱေလးကိုသြားဖို ့ ျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။ မႏ ၱေလးေရာက္လွ်င္ မဟာမုနိကို တကယ္ဖူးရမွာပါ။ အလားတူ စာၾကိဳးစားလွ်င္ စာေမးပြဲေအာင္မယ္။ ေရကို အပူေပးလွ်င္ အေငြ႕႔ျဖစ္သြားမယ္ဆိုတာေတြဟာ ဒီပထမ အမ်ိဳးစားထဲမွာပါတယ္။ အခ်ိန္အားျဖင့္ ပစၥဳပၸန္အခ်ိန္၊ အနာဂတ္အခ်ိန္တို ့ကိုညႊန္းတယ္။
(၂) ဒီအမ်ိဳးစား Condition က တကယ္မျဖစ္တဲ႕ အေၾကာင္းကိစၥကိုေျပာတာ။ ဥပမာ- ၀ါက်ကိုၾကည့္လွ်င္ က်ေနာ္ဟာ ဘယ္လိုလုပ္ျပီး ခင္မ်ား ျဖစ္နိဳင္မလဲ။ တင္စားေျပာတာပဲရိွတယ္။ အလားတူ ငါသာ မင္းခ်စ္သူျဖစ္လွ်င္….........၊ ေလာကၾကီးမွာ ေနမထြက္လွ်င္ ..... ဆိုတာမ်ိဳးေတြဟာတကယ္မျဖစ္ပဲ တင္စားတာေတြခ်ည္း။ အားလံုး ဒီ ဒုတိယအမ်ိဳးထဲမွာ ပါတယ္။ အခ်ိန္အားျဖင္ ့ ပစၥဳပၸန္အခ်ိန္၊ အနာဂတ္အခ်ိန္တို ့ကို ညႊန္းတယ္။
(၃) ဒီအမ်ိဳးစား Condition ကလည္း တကယ္မျဖစ္နိဳင္တာပါပဲ။ ဒုတိယနဲ႕႔ကြာျခားေနတာက အခ်ိန္ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယက ပစၥဳပၸန္နဲ႕ အနာဂတ္မွာ တကယ္မျဖစ္တာ။ ခုတတိယက အတိတ္မွာ တကယ္မျဖစ္ခဲ႕တာကို ေျပာတာ။ ဥပမာ- ၀ါက်ကိုၾကည့္လွ်င္၊ တကယ္က ခင္မ်ားဟာ ေစာေစာမလာဘူးေလ။ ေစာေစာက လာတာဟာ တကယ္မဟုတ္ဘူး။ တင္စားေျပာတာျဖစ္တယ္။ မင္းသာ ေစာေစာလာခဲ႕လွ်င္…၊ အလားတူ သူသာ မနွစ္က စာေမးပြဲ ေအာင္ခဲ႕လွ်င္… ( တကယ္က စာေမးပြဲ က်ခဲ႔ျပီ ) ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသာ ၁၉၄၇ ခုနွစ္က မေသခဲ႔လွ်င္… ( တကယ္က ေသခဲ႔ျပီ ) စတာမ်ိဳးေတြဟာ ဒီအမ်ိဳးစားထဲမွာ ပါ၀င္တယ္။
အထက္က ေပးခဲ့တဲ့အတိုင္း ၾကိယာရုပ္ အတြဲအဖက္ေတြကို ေက်ညက္ပိုင္နိဳင္ေနေအာင္ မွတ္သားထားဖို ့ လိုအပ္ေပလိမ္႔မယ္။ အဲဒါေတြဟာ Condition ရဲ႕ သံုးရိုးသံုးစဥ္ေတြပါပဲ။ အငယ္တန္းမွာ ဆိုလွ်င္ေတာ႔ အဲေလာက္ဆို လံုေလာက္ပါျပီ။ အဆင္႔ျမင္႔တန္းအတြက္ ဆိုလွ်င္ျဖင္႔ တျခားမူကြဲမ်ားလည္း ရိွေသးေၾကာင္း ဗဟုသုတအျဖစ္မွတ္သားရပါမယ္။
(၁) Condition 1 အတြက္ Future Tense အျပင္ Simple Present တို ့Imperative ( အမိန္႕ေပးစကား )တို ့လည္း သံုးနိဳင္ေသးတယ္။ ဒီအသံုးမွာ If အစား when ကို အသံုးျပဳနိဳင္တယ္။ ဥပမာ.............
If you heat water, it boils.
ေရကို အပူေပးလွ်င္ ဆူပြက္လာတယ္။ ( boils ဟာ Present tense )
When you heat water, it boils.
If one buys a car, it costs money.
ကား၀ယ္လွ်င္ ပိုက္ဆံကုန္တယ္။ ( costs ဟာ present tense )
If you meet her, tell her to come back.
မင္း သူမကိုေတြ႕လွ်င္ ျပန္လာဖို ့ေျပာလိုက္ပါ။ ( tell က အမိန္႕ေပးစကား )
(၂) အမိန္႕ေပးစကားနဲ႕ and သံုးျပီး ရိုးရိုး၀ါက်ကို သံုးလွ်င္ Condition ျဖစ္သြားတယ္။
Say that again and I will hit you.
( = If you say that again I will hit you. ) ဒီစကားကို ထပ္ေျပာစမ္း ၊ မင္းကို ငါရိုက္မယ္။
( မင္း ဒီစကားကို ထပ္ေျပာလွ်င္ မင္းကို ငါရိုက္မယ္။ )
Drive too fast and you will get killed.
အရမ္းေမာင္း၊ ေသလိမ္ ့မယ္။
(၃) Should ဆိုတဲ႕ စကားလံုးဟာ shall ရဲ႕ Past tense ဆိုျပီး Condition -2 လို ့ မမွတ္ယူအပ္ဘူး။ ( သင္ ့တယ္ ) လို ့ အဓိပၸာယ္ထြက္လွ်င္ Present tense မွာပဲ သံုးတယ္။ ဒါေၾကာင္ ့ Condition-1 အတိုင္းပဲ ၾကိယာကို သံုးနွုန္းရတယ္။
If you should meet my friend, tell her to go home at once.
က်ေနာ္ ့ သူငယ္ခ်င္းကိုမ်ားေတြ႕လွ်င္ အိမ္ျပန္ဖို ့ေျပာပါ။
ဒီလိုသံုးတာမ်ိဳးကို If မပါပဲ should ကို ၀ါက်ရဲ႕ ေရွ႕ဆံုးမွာထားျပီးေရးလို ့လည္းရတယ္။
Should you meet my friend, tell her to go home. ( ျမန္မာလို အထက္ကနဲ႕ အတူတူပဲ )
(၄) အလားတူ Condition-2 မွာလည္း If ကိုျဖဳတ္ျပီး were ကို ၀ါက်ရဲ႕ ေရွ႕ဆံုးမွာထားျပီး ေရးလို႔ လည္းရတယ္။ ဥပမာ...........
If I were a cat, I would eat you up.
Were I a cat, I would eat you up.
ငါသာေၾကာင္ဆိုလွ်င္ မင္းကိုစားပစ္မယ္။
(၅) အလားတူ Condition-3 မွာ If ကိုျဖဳတ္ကာ had ကို၀ါက်ေရွ႕ပို ့ျပီး ေရးနိဳင္ပါတယ္။ ဥပမာ…
If you had come earlier, you would have seen her.
Had you come earlier, you would have seen her.
မင္းဒီထက္ ေစာေစာလာခဲ႕လွ်င္ သူမကို ေတြ႕ရမွာ။
(၆) Unless ဆိုတဲ႕စကားလံုးဟာ If not နဲ႕ ညီမွ်ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ If ေနာက္က Verb မွာ not ပါလွ်င္ ၀ါက်ကို Unless နဲ႕ေျပာင္းျပီး ေရးနိဳင္ပါတယ္။ ( Unless ထဲမွာ not အဓိပၸာယ္ ပါသြားျပီဆိုတာ သတိျပဳပါ။ )
If you do not work, you will fail.
Unless you work, you will fail.
မင္းမၾကိဳးစားလွ်င္ မေအာင္ျမင္ေပဘူး။
Not ကိုျဖဳတ္ေတာ ့ do ပါ တစ္ပါတည္း ျပဳတ္သြားရတာကို သတိျပဳပါ။
If it is not very fine, we can’t go out.
Unless it is very fine, we can’t go out.
ရာသီဥတု မသာယာလွ်င္ အျပင္မသြားနိဳင္ဘူး။
If one has no money, one can’t buy a computer.
Unless one has money, one can’t buy a computer.
ေငြမရွိလွ်င္ ကြန္ပ်ဴတာ မ၀ယ္နိဳင္ဘူး။ ( not လိုပဲ no ကို ျဖဳတ္ပစ္ရတယ္။ )
ခု သင္ခန္းစာမွာေပးခဲ႔တဲ႔ နမူနာအားလံုးထဲမွာ If နဲ႕ တြဲတဲ႔ စကားစုကို ၀ါက်ေရွ႕က ထားတာခ်ည္းပဲ။ အသံုးအမ်ားဆံုး ပံုစံကို ေပးလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္က အဂၤလိပ္စကားမွာ ပုဒ္စုကို ေရွ႕ - ေနာက္ ၾကိဳက္သလို ေရြ႕ထားနိဳင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္ ့….
If you work hard, you will succeed. ကို ..You will succeed if you work hard. လို႔ ျပင္ေရးနိဳင္ပါတယ္။
She won’t come unless you invite her.
I would have gone had I known.
We must walk should we miss the bus. စသည္ျဖင္႔ ေရးနိဳင္ပါတယ္။
Posted by ကိုတူး(မိတၳီလာ GTI)