ျမန္မာျပည္မွ ေဒါက္တာအရွင္ျမတ္မ်ား

        ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ရဟန္းေတာ္မ်ားအေၾကာင္းကို ေရးၿပီး မွတ္တမ္းစာအုပ္ တစ္အုပ္ ျပဳလုပ္ခ်င္စိတ္ရွိေနသည္မွာ (၂၀၀၄) ခုႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုႏွစ္က စာေရးသူသည္ ဗုဒၶဂယာအနီးရွိ မဂဓတကၠသိုလ္တြင္္ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔အတြက္ စာသင္ေနခဲ႔ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္(၂၀)ခန္႔ကို အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ရန္ အေထာက္အကူ သင္တန္း ပို႔ခ်ေပးခဲ့ရပါသည္။ စာေရးသူသည္ ထိုအခ်ိန္က ေဒါက္တာဘဲြ႔အတြက္ ႏုတ္ေျဖစာေမးပဲြကို ေစာင့္ေနခဲ႔သည္႔ အခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ ပါရဂူဘဲြ႔ အတြက္ စာတမ္းတင္ျပီးေသာ္လည္း  ျပင္ပစာစစ္ဆရာမွ ေမးေသာ ႏုတ္ေျဖစာေမးပဲြကို ေျဖဆိုရၿပီး ထိုဆရာက သေဘာတူ မွသာလွ်င္ ပါရဂူဘဲြ႔ကိုေပးပါသည္။ (၂၀၀၄) ႏွစ္က မွတ္တမ္းစာအုပ္ တစ္အုပ္အျဖစ္ စာေရးခ်င္ခဲ႔ေသာ ထိုစိတ္ကူးကို (၂၀၁၀) ခုႏွစ္ေရာက္မွ အစျပန္ေကာက္ႏိုင္ခဲ႔ၿပီး ေရးသားမွဳကို စတင္ျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။ စိတ္ကူးပၚခဲ႔ၿပီး (၆) ႏွစ္တာကာလအတြင္း ေဒါက္တာ ဘဲြ႔ကိုရခဲ႔ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အေရအတြက္မွာလည္း (၃) ဆခန္႔ ပိုၿပီးမ်ားလာ ခဲ့ပါသည္။ မ်ားလာခဲ႔သျဖင္႔ စာေရးသူႏွင့္ လက္လွမ္းမမွီေသာ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ရဟန္းေတာ္မ်ားလည္း အမ်ားအျပား ရွိလာခ႔ဲပါသည္။

စာေရးသူသည္ (၂၀၀၅) ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလတြင္ ပါရဂူဘဲြ႔ ၿပီးစီးသျဖင့္ ျမန္မာျပည္သို႔ ျပန္လာခဲ့ရာ ထိုကာလ၏ ေနာက္တြင္ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရၾကေသာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား၏ စာရင္းကို အတိအက်ရရန္ ရွာေဖြရမည႔္ အေနအထားမွာ ခက္ပါသည္။ ယခုစာအုပ္ တြင္လည္း (၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၇) ႏွစ္တာကာလအတြင္းရွိ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ဘဲြ႔ရသည္႔ ရဟန္းေတာ္က မ်ားပါသည္။ ထိုဆယ္စုႏွစ္ ေရွ႔ပိုင္း ကာလက ေဒါက္တာဘဲြ႔ရခဲ႔ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ ေလးပါးမွ်သာ ရွိခဲ႔ပါသည္။ ထိုေလးပါးမွာ ေဒါက္တာေရ၀တဓမၼ (ဘာမင္ဂန္ ၿမိဳ႔ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ- ယခု ပ်ံေတာ္မူၿပီ) ၊ ေဒါက္တာေဒါက္တာ ဇာဂရာဘိ၀ံသ (ၾသ စေတးလ်ႏိုင္ငံ၊ ဆစ္ဒနီၿမိဳ႔ - ယခု အသက္ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္) ေဒါက္တာဂမၻီရဗုဒၶိ (ဗာရာဏသီၿမိဳ႔ ေဆး၀ကၤဘာေက်ာင္း၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၊ ယခု ပ်ံေတာ္မူၿပီ)  ေဒါက္တာ ဓမၼာစာရ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ပတၱနားၿမိဳ႔ တို႔ျဖစ္ပါသည္။

ေရးသားပံုအစီအစဥ္မွာ စာေရးသူ သိဖူးေသာ၊ၾကားဖူးေသာ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ရဟန္းေတာ္မ်ား အေၾကာင္းကို အထုပၸတၱိပံုစံ မ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ စာေရးသူႏွင္႔ ေတြ႔ၾကံဳခဲ႔ရသမွ် ဘ၀အစိတ္ အပိုင္းမွ်ကိုသာလ်ွင္ သိသာရံု မိတ္ဆက္အေနျဖင္႔ ေရးထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ တစ္ခုလံုးကို ျပည္႔စံုေအာင္ ေဖၚျပ ထားျခင္းမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။ ေဖၚျပမည္ဆိုပါကလည္း အခန္းဆက္ေရးမွသာလွ်င္ ျပည္႔စံုႏိုင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။ ေရးသားရာတြင္လည္း တကUသိုလ္မ်ားကို ျမန္မာအကၡရာစဥ္အလိုက္ စီစဥ္ၿပီး ထိုတကၠသိုလ္ အသီးသီးမွ ဘဲြ႔ရၿပီးေသာ ေဒါက္တာမ်ားႏွင့္ စာေရးသူတို႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ရပံု အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို မီးေမာင္းထိုးျပ ေရးသားထားျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုဘဲြ႔ရေသာ ရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးခ်င္းစီ၏ ဘ၀ကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု တင္ျပထားႏိုင္ျခင္းလည္း မရွိေသးပါ။ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မတင္ျပႏိုင္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းမွာ ေဆာင္းပါးပံုစံ အေနျဖင္႔ ေရသားထားသည့္ အျပင္ တစ္ပါးခ်င္းႏွင္႔ ေတြ႔ဆံုျပီး အခ်က္လက္မ်ားကို ရယူႏိုင္ဖို႔ ရန္လည္း အလြန္ခဲယဥ္းလွေသာ အေနအထားေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။

ဥပမာ-စာေရးသူသိေသာ ေဒါက္တာဇနိတ၊ ေဒါက္တာကစၥာယန၊ မသိမျမင္ ဖူးေသာ ဆရာေတာ္ၾကီး ေဒါက္တာဇာဂရာဘိ၀ံသတို႔သည္ ၾသစေတးလ်တြင္ သီတင္းသံုး ေနၾကသည္။ ေဒါက္တာဓမၼသာမိ ႏွင့္ ေဒါက္တာဥတၱရဥာဏတို႔သည္လည္း အေ၀း႒ာေန အဂၤလန္ေျမတြင္ သာသနာျပဳေနၾကသည္။ ေဒါက္တာေဃာသိတ တစ္ပါးလည္း ဂ်ာမနီတြင္ ရွိေနသည္ဟု သိရပါသည္။ ယေန႔အထိ စာေရးသူႏွင္႔ မိတ္ေဆြ အရွင္ေဃာသိတတို႔ အဆက္အသြယ္ မရပါ။ ေဒါက္တာဓမၼပိယ၊ ေဒါက္တာေခမိႏၵ၊ ေဒါက္တာနာယက၊ ေဒါက္တာပညာေဇာတ၊ ေဒါက္တာအရိယဓမၼ စသည္႔ ရဟန္းေတာ္တို႔ကလည္း က်ယ္ျပန္႔လွေသာ အေမရိကႏိုင္ငံ၏ တစ္ျပည္နယ္စီတြင္ အသီးသီး ရွိေနၾကျပန္သည္။ ေဒါက္တာဣႏၵက ႏွင္႔ ေဒါက္တာသီလ၀ံသတို႔သည္ မေလးရွားႏိုင္ငံ၊ ေဒါက္တာ၀ိစိတၱ၊ ေဒါက္တာသုပီယ၊ ေဒါက္တာဇယတိႆ တို႔က စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္ သာသနာျပဳေန ၾကပါသည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္လည္း အခ်ိဳ႔ေသာ ေဒါက္တာရဟန္းေတာ္မ်ား သီတင္းသံုး ေနဆဲျဖစ္ေပသည္။ ေဒါက္တာေကလာသ၊ ေဒါက္တာသိရိႏၵ၊ ေဒါက္တာဇ၀န၊ ေဒါက္တာေသာဘိတ စေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

အခ်က္အလက္စုရန္ မလြယ္ကူသျဖင့္ အေသးစိတ္ မေရးသားႏိုင္သည္႔ အေန အထားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခ်ိဳ႔ေဒါက္တာမ်ားမွာ ရဟန္းအသြင္ေပ်ာက္၍ လူ႔ဘ၀သို႔ေရာက္ သြားၾကျပီး၊ တစ္ခ်ိဳ႔မွာမူ လူ႔ျပည္တြင္ မရွိၾကေတာ႔မူI ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ႔ၾက ကုန္ပါၿပီ။ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ေဒါက္တာဘ၀သံသရာ စက္၀န္းလည္ေနပံု ျဖစ္ေပသည္။ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္းတြင္ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္လည္း မ်ားမ်ားစားစား မေပၚထြက္သည္ကို သိႏိုင္ေပသည္။ မည္သို႔ဆိုၾကေစကာမူ စာဖတ္သူမ်ား စာေရးသူ၏စာကို ဖတ္မိသျဖင္႔ ရရွိမည္႔ ျမင္သာေသာ အခ်က္မွာ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္ တို႔၏ ပညာရွာမွီးရာေဒသမ်ား၊ သင္ယူၾကသည့္ တကၠသိုလ္ အေရအတြက္ႏွင့္ ထိုထိုတကၠသိုလ္မ်ားအေၾကာင္း၊ ဘဲြ႔ရရွိၿပီးသည္႔ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အေရအတြက္ စာရင္းတို႔ ျဖစ္ေပသည္။ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ျဖင့္ ရယူႏိုင္မည္႔ ဆင္႔ပြားအက်ိဳးရလာဒ္ကိုမူ တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ေယာနိေသာမနသိကာရ အေပၚတြင္ မူတည္ေပသည္။

ဘဲြ႔တစ္ခုရရန္ အဓိက အရင္းအႏွီးမွာ ျဖစ္ခ်င္ေသာစိတ္ဓာတ္ တစ္ခုသာလွ်င္ ရွိပါသည္။ စိတ္ဓာတ္ကို အရင္းအႏွီးျပဳလွ်င္ က်န္သည္႔ အခက္အခဲမ်ားကို တျဖည္းျဖည္းခ်င္း လြန္ေျမာက္ပါမည္။ ၾကြင္းက်န္ေသာ အရင္း အႏွီးမ်ားမွာ အသက္အရြယ္။ က်န္းမာေရး၊ စာသင္ဖို႔ေပးရမည္႔အခ်ိန္၊ အဆက္အသြယ္ေကာင္း၊ ကုန္က်မည္႔ စရိတ္တို႔ပင္ျဖစ္ေပသည္။ မစြမ္းႏိုင္သည္ဟုထင္လ်ွင္ မည္သူမွ်ပင္ စိတ္ကူးထည္႔ၿပီး ေဒါက္တာဘဲြ႔ကို ၾကိဳးစားျဖစ္ၾက မည္မဟုတ္ပါ။ တစ္ဦးဦးက ဘဲြ႔အတြက္ စိတ္ကူးထည္႔ စဥ္းစားခဲ႔ၿပီဆိုပါလွ်င္ စိတ္ကူးသူအတြက္ ဘဲြ႔ရရန္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် အားလံုးက ၾကိဳဆိုေနပါၿပီ။ မဟာ၀ိဇၨာ ဘဲြ႔ရသူမ်ား ေဒါက္တာဘဲြ႔ကို ရခဲ႔ၾကသူမ်ားခ်ည္း မဟုတ္ပါ။ ဘဲြ႔ရရန္ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား ျဖည္႔ဆည္းရန္ လိုေနေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ္ကူးအေနျဖင္႔ ထည္႔မိၾကေပလိမ္႔မည္ဟု စာေရးသူအေနျဖင္႔ ယူဆမိပါသည္။ စိတ္ကူးမွ အစျပဳၿပီး ခိုင္မာေသာ စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ေဒါက္တာဘဲြ႔ ရယူႏိုင္ၾကပါေစဟု ဆႏၵျပဳပါသည္။ ပြင္႔ေသာပန္းမ်ား လန္းဆန္းၿပီး ေမႊးၾကိဳင္ပါေစ။ ေဒါက္တာဆရာေတာ္မ်ားကို ခြင္႔မပန္ဘဲ ဤစာေရးသားျခင္းအတြက္ ႀကိဳတင္ ခြင္႔ပန္အပ္ပါသည္ ဘုရား။

ေဒါက္တာအရွင္နႏၵက ဓမၼဒူတေက်ာင္း

ဘူေျဖာင္းရပ္ကြက္၊အင္ခ်ြန္းၿမိဳ႔။

ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ 

ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေဒါက္တာမေထရ္ျမတ္မ်ား (၈) ပါး

၁။       ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏဓဇ (လယ္တီ ဆရာေတာ္)

၂။       ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵာဘိ၀ံသ (ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္)

၃။       ေဒါက္တာအရွင္ကုမာရ (ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္)

၄။       ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရ (သီတဂူ ဆရာေတာ္)

၅။       ေဒါက္တာအရွင္သုမဂၤလာလကၤာရ (ရန္ကုန္ကမၻာေအး ဆရာေတာ္)

၆။       ေဒါက္တာအရွင္ပုညာနႏၵ (ႏိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယက ဆရာေတာ္)

၇။       ေဒါက္တာအရွင္အရိယာ၀ံသ (အလိုေတာ္ျပည့္ ဆရာေတာ္)

၈။       ေဒါက္တာအရွင္ဂႏၶမာလာ ( ျမင္းျခံတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္)

အထက္ပါဆရာေတာ္မ်ားမွာ တကၠသိုလ္အသီသီးမွ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႔ဆက္ကပ္ ခံရသျဖင့္ ေဒါက္တာဘြဲ႔ရရွိေတာ္မူၾကေသာ ဆရာေတာ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုဆရာေတာ္ မ်ားသည္ အျခားေသာ စာသင္သားမ်ားကဲ့သို႔ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတြင္ ႏွစ္ရွည္တက္ၿပီး သုေတသန စာတမ္းမ်ား ေရးရသည္မဟုတ္ဘဲ သက္ဆိုင္ရာစာေပနယ္ပယ္တြင္ ထူးခ်ြန္ ေျပာင္ေျမာက္သျဖင့္ ဆိုင္ရာတကၠသိုလ္မ်ားက ဘြဲ႔ဆက္ကပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုဆရာေတာ္ မ်ားသည္လည္း က်မ္းျပဳဆရာေတာ္မ်ား ျဖစ္သည္က မ်ားပါသည္။ ထို ဆရာေတာ္မ်ားကို စာဖတ္သူအေနျဖင့္ ဖူးေတြ႔ဘူးပါသေလာ။ အားလံုး (သို႔မဟုတ္) တစ္ပါးစ ႏွစ္ပါးစကို ဖူးေတြ႔ဘူးပါသေလာ။ ယခုစာေရးေနသည့္ (၂၀၁၀) ခုႏွစ္တြင္မူ ဆရာေတာ္ တစ္ခ်ိဳ႔ကိုို သက္ရိွထင္ထင္ ဖူးျမင္ႏုိင္သည္႔ အခြင္အေရး့ လံုး၀မရႏိုင္ေတာ့ေပ။

ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏဓဇ (လယ္တီ ဆရာေတာ္) ၊ ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵာ ဘိ၀ံသ (အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္) ၊ ေဒါက္တာအရွင္သုမဂၤလာလကၤာရ (ရန္ကုန္ ဆရာေတာ္) တို႔သည္ လြန္ေတာ္မူခဲ႔ၾကေလၿပီ ။ လူ႔ေလာကတြင္ မရွိေတာ႔ေပ။

ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရ (သီတဂူ ဆရာေတာ္၊ သီတဂူ ကမၻာ႔ဗုဒၶ တကၠသိုလ္ အဓိပတိ) ေဒါက္တာအရွင္ကုမာရ (ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယကအဖဲြ႔ ဥကၠ႒) ေဒါက္တာအရွင္ပုညာနႏၵ (ရွမ္းျပည္နယ္ ဆရာေတာ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယက အဖဲြ႔၀င္)၊ ေဒါက္တာအရွင္ အရိယ၀ံသ (အလိုေတာ္ျပည့္ ဆရာေတာ္) ေဒါက္တာ အရွင္ဂႏၶမာလာ ( ျမင္းျခံတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္) မ်ားကို သာလွ်င္ ဖူးေတြ႔နိုင္ ခြင္႔ရွိေပသည္။

ဖူးေတြ႔ႏိုင္ခြင္႔ မရွိေတာ႔ေသာ ဆရာေတာ္(၃)ပါး

(၁) ေဒါက္တာ အရွင္ဥာဏဓဇ (လယ္တီဆရာေတာ္)ကို စာေရးသူအပါ၀င္ စာဖတ္သူမ်ား သက္ရွိထင္ထင္ ဖူးေတြ႔ဘူးသူမ်ားမရွိႏိုင္ေပ ။ ဆရာေတာ္၏ေခတ္သည္ လြပ္လပ္ေရးမရမွီ ေခတ္ျဖစ္ေပရာ ယခုေခတ္စာဖတ္သူမ်ား အေနျဖင္႔ ဖူးေမ်ွာ္ခြင့္ မရႏိုင္ေတာ့ပါ။ သို႔ေသာ္ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ စာေပလက္ရာမ်ားသည္ ျမန္မာ ျပည္တြင္လည္းေကာင္း ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္းေကာင္း ယေန႔ေခတ္အထိ ျပန္႔ပါြး ေနဆဲျဖစ္သျဖင့္ ဆရာေတာ္ကို သက္ေတာ္ထင္ရွားဆဲပင္ ရွိေနသည္ဟုဆိုေသာ္ မွန္ကန္ ေပမည္။  ဆရာေတာ္၏ ဥေရာပအလင္းျပက်မ္း၊ မ်ားျပားလွစြာေသာ လယ္တီဒီပနီ က်မ္းမ်ား ၊လယ္တီသံခိပ္မ်ားသည္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္မ်ားစြာကို အလင္းေရာင္ ေပးေနေသာ စာေပမ်ားျဖစ္ေပသည္။ ပါဠိစာေပနယ္ပယ္တြင္လည္း ပရမတၳဒီပနီ၊ ပရမတၳ အႏုဒီပနီ၊ နိရုတၱိဒီပနီ က်မ္းမ်ားသည္ စာေပပညာရွင္မ်ား အတြက္ အားကိုးအားထား ျပဳထိုက္ေသာ စာေပမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ က်မ္းစာေပ(၇၆)က်မ္း ေရးသားခဲ့သည္ဟု သိရပါသည္။ ထိုစဥ္က ျမန္မာျပည္ကို အုပ္စိုးေနခဲ့ေသာ အဂၤလိပ္အစိုးရသည္ ဆရာေတာ္ႀကီးအား အဂ~ၢမဟာပ႑ိတ ဘြဲ႔တံဆိပ္ႏွင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွလည္း စာေပပါရဂူဘြဲ႔ကို ဆက္ကပ္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားတြင္ စာေပပါရဂူဘြဲ႔ ပထမဆံုးရရွိေတာ္မူခဲ့ေသာ သမိုင္း၀င္ ဆရာေတာ္ ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။ ထိုဘဲြ႔တံဆိပ္မ်ားကို အလွဴခံယူရန္ အခန္းအနားသို႔ တက္ေရာက္ျခင္း မရွိခဲ႔ဟု သိရပါသည္။

(၂) လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး ကဲ့သို႔ပင္ ယခုအခိ်န္တြင္ သက္ေတာ္ထင္ထင္ ဖူးျမင္ခ်င္ပါလ်ွင္လည္း ဖူးေေတြ႔ႏိုင္သည္႔ အခြင္႔အေရး လံုး၀မရႏိုင္သည္႔ ဆရာေတာ္တစ္ပါးမွာ ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵာဘိ၀ံသ (ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္) ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေတာ္၏ ဘ၀တစ္၀က္နီးပါးမွာ အေနာက္တိုင္းတြင္သာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ သက္ေတာ္(၅၀) ေက်ာ္ကာစတြင္ အေနာက္တိုင္း သို႔ သာသနာျပဳ ၾကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့ၿပီးလွ်င္ သက္ေတာ္(၇၀)ေက်ာ္တြင္ အေနာက္တိုင္း ႏိုင္ငံတြင္ပင္ ျပန္လြန္ခဲ့ပါသည္။ ျပည္ပတိုင္းျပည္မ်ားတြင္ ထြန္းထြန္း ေပါက္ပါက္ ထူးထူးျခားျခား အဂၤလိပ္ဘာသာစကားျဖင့္ သာသနာျပဳႏို္င္ေသာ ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္ အနည္းစုတြင္ပင္လွ်င္ ဆရာေတာ္သည္ ထိပ္တန္းဆရာေတာ္ တစ္ပါးပင္ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာျပည္သည္ ကံေကာင္းသည္႔ အားေလွ်ာ္စြာ ဆရာေတာ္ဘုရားသည္ (၁၉၉၈) ဒီဇင္ဘာလတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္ဖြင့္ပဲြ က်င္းပ ခ်ိန္တြင္ ထိုတကၠသိုလ္၏ ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရန္အတြက္ သီတဂူ ဆရာေတာ္ဘုရာၾကီးႏွင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရမင္းတို႔၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ျမန္မာျပည္သို႔ ၾကြေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ထိုတကၠသိုလ္၏ ဖြင္႔လွစ္ကာစ ၁၉၉၈ ႏွစ္တြင္ လက္ေထာက္ ကထိက တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္ခဲ့ေသာ စာေရးသူတို႔ အဖဲြ႔ႏွင့္ ဆံုခဲ့ရပါသည္။ စာေရးသူတို႔ ရဟန္းငယ္ ေလးပါးျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။ အသက္သံုးဆယ္ ေက်ာ္အရြယ္မ်ား ျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။  ဆရာေတာ္ႏွင့္ တစ္ႏွစ္တာမွ် အေဆာင္တစ္ခုတည္းတြင္ သီတင္းသံုး ခဲ့ရသည္ျပင္ အနီးကပ္ ထိေတြ႔ခြင္႔လည္း ရခဲ့ပါသည္။ စာေရးသူတို႔ ငယ္ရြယ္သူမ်ားအေပၚ လြန္စြာ အားထားသည္႔ ဆရာေတာ္ျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလိပ္စကားေျပာမ်ား လိုေနသည္ကို ျဖည့္စြက္ေပးျခင္း၊ အသံထြက္ မွားယြင္းေနသည္ကို ျပင္ဆင္ေပးျခင္းမွ်သာမက ၀ိသုဒၶိမဂ္ က်မ္းစာကို ညစဥ္ ညတိုင္း ဆရာေတာ္၏ သီတင္းသံုးရာ အခန္းတြင္ စာေရးသူတို႔ သံုးပါးကို ဖတ္ေစျခင္းျဖင့္ အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ့ပါသည္။

ဆရာေတာ္က စာေရးသူတို႔အား အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး အထူးသတိ ေပးခ်က္ရွိပါသည္။ ယင္းသတိေပးခ်က္မွာ အျခားမဟုတ္ ပိဋကတ္ဘာသာျပန္ စာအုပ္မ်ားကို ဖတ္ရွဳေသာအခါ ပါဠိစာေပႏွင့္တြဲျပီး ေလ့လာခိုင္းျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ အေနာက္တိုင္းက ဘာသာျပန္ဆရာမ်ားကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ယံုစားမွဳ မျပဳသင့္ေၾကာင္းႏွင့္ အမွားမ်ားစြာ ရွိေနသည္ကို သတိမူမိေစရန္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ဆရာေတာ္သည္ အဂၤလိပ္ ပါဠိစာေပႏွင့္ သကတစာေပတြင္ ထူးခ်ြန္တတ္ေျမာက္ေသာ ဆရာေတာ္ျဖစ္ရံုမွ်မက ပိဋကတ္စာေပတြင္ ႏွံ႔စပ္ျခင္းလည္း ရွိပါသည္။ ဆရာေတာ္၏ ဘာသႏၱရစာေပ က်ြမ္းက်င္ျခင္းတို႔ကို ကိုယ္က်င့္သိကၡာ စင္ၾကယ္ျခင္း ႏွင့္ တဲြစပ္လိုက္ေသာ အခါတြင္ ဆရာေတာ္သည္ ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳ ခံရေသာ ဆရာေတာ္ႀကီး တစ္ပါးျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာအသိုင္းအ၀ိုင္း ကသာမက လူမ်ိဳးျခားနား၊ ဘာသာလည္းမတူသူမ်ားက အေလးထား၊ အားကိုးျခင္းကို ခံယူခဲ႔ရပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ အဘိဓမၼာဘာသာရပ္တြင္ ထူးခ်ြန္သည္႔အျပင္ အေနာက္တိုင္းတြင္ အဘိဓမၼာသင္တန္း မ်ားဖြင့္ေသာအခါ လူမ်ိဳးျခားမ်ား၊ ဘာသာ မတူသူမ်ားလည္း တက္ေရာက္ၾကပါသည္။

မဟာစည္၀ိပႆနာနည္းျဖင့္ နည္းျပဆရာအျဖစ္ သာသနာေရး ေဆာင္ရြက္ရံုမွ်မက စာေပမ်ား ေရးသားကာ စာအုပ္မ်ားကိုလည္း ထုတ္ေ၀သည္။ ျမန္မာဘာသာ၊ အဂၤလိပ္ ဘာသာႏွစ္မ်ဳိးျဖင့္ စာေရးႏိုင္ခဲ႔ၿပီး အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင္႔ ေရးသားျပဳစုသည္႔စာအုပ္ တစ္ဆယ္႔ ႏွစ္အုပ္ရွိသည္ဟု သိရပါသည္။ ေဒါက္တာ ဆရာေတာ္ ဘာသာျပန္ထားေသာ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရား၏ သတိပ႒ာန္က်မ္း (အဂၤလိပ္)သည္ ထင္ရွားေသာစာအုပ္ျဖစ္ၿပီး သံုးၾကိမ္တိုင္တိုင္ ျပန္လည္ ထုတ္ေ၀ခဲ႔ရပါသည္။ မဟာစည္ဆရာေတာ္၏ ေထရုပၸတၱိကထာ စာအုပ္၊ ဘုရားၾကီးတိုက္ ဆရာေတာ္ဦးနာရဒ၏ ေထရုပၸတၱိကထာစာအုပ္၊ သူ၏ ခမည္းေတာ္ဦးဆိုင္၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္လည္း ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵပင္ ေရးသားသည္႔ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္သည္႔အျပင္ အျခားေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင္႔ သက္ဆိုင္ေသာ စာေပမ်ားကိုလည္း ဆယ္အုပ္ခန္႔ ေရးသား ထုတ္ေ၀ခဲ႔ပါသည္။ သိမ္အေၾကာင္း၊ ပါဠိသဒၵါအေၾကာင္း စသည္႔ စာအုပ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။  လယ္တီဆရာေတာ္၏ စာေရးသားမွဳႏွင့္ ဆရာေတာ္၏ စာေရးသားမွဳကို ႏိုင္းယွဥ္ေသာ္ ဆရာေတာ္ေရးသားခဲ႔ၿပီး ထြက္ရွိသည္႔ စာအုပ္ အေရအတြက္က နည္းပါးသည္ဟု ဆိုၾကမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း သကၠတသဒၵါႏွင္႔ ပတ္သက္ေသာ စာအုပ္မ်ား ကိုျပဳစုႏိုင္မွဳသည္ ဆရာေတာ္၏ အမ်ားႏွင္႔မတူ ထူးျခားေသာ စြမ္းအင္ျဖစ္ၿပီး ထိုစာအုပ္မ်ိဳး ေလးအုပ္ကိုလည္း ေရးသားခဲ႔ပါသည္။ လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးႏွင္႔ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးတို႔သည္ သကၠတဘာသာကို ေလ႔လာမွဳမရွိခဲ႔ပါ။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္တြင္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ အျဖစ္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွ အဂၢမဟာပ႑ိတႏွင့္ အဂၢမဟာသဒၶမၼေဇာတိကဓဇဘြဲ႔တံဆိပ္မ်ားကို ဆရာေတာ္အား ဆက္ကပ္ခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္ (၀ိဇၨာသိပၸံ) တကၠသိုလ္မွလည္း စာေပပါရဂူဘဲြ႔ကို ဆရာေတာ္အား ဆက္ကပ္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ဦးေဏွာက္ေရာဂါျဖင့္ သက္ေတာ္ (၇၈)ႏွစ္ တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ တစ္ဘ၀ဇာတ္ ျငိမ္းျပတ္ခဲ့ရပါသည္။ သီတဂူ ဆရာေတာ္ၾကီးက ”အေရွ႔က်ြန္းက ထြက္သည္႔ေန၀န္း အေနာက္ကြ်န္းတြင္ ၀င္ေလၿပီ” ဟု စ်ာပနအခမ္းအနားတြင္ သံေ၀ဂစကား မိန္႔ေတာ္မူခဲ႔ပါသည္။ ယခုႏွစ္မ်ားတြင္မူ ဆရာေတာ္ႏွင္႔ပတ္သက္သည္႔ ေထရုပၸတၱိပံုစံ စာအုပ္တစ္အုပ္ ထြက္လာေပၿပီ။ စံုစံုလင္လင္ မဟုတ္လွေသာ္လည္း မရွိတာႏွင္႔စာလွ်င္ ေတာ္ေပသည္။

(၃) လယ္တီဆရာေတာ္ႏွင့္ ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵာဘိ၀ံသ ဆရာေတာ္မ်ားမွာ ျမန္မာျပည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ကို အပ္ႏွင္းျခင္း ခံခဲ့ရပါသည္။ ျပည္ပမွ ေဒါက္တာဘြဲ႔ ဆက္ကပ္ျခင္းခံရေသာ အျခားဆရာေတာ္မွာ စတုတၳေျမာက္ တိပိဋကဓရဘဲြ႔ရ ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာအရွင္သုမဂၤလာလကၤာရ (ရန္ကုန္ - ကမၻာေအး ဆရာေတာ္) ျဖစ္ပါသည္။ သက္ေတာ္ (၂၇) ႏွစ္တြင္ တိပိဋကဓရဘဲြ႔ရေတာ္မူခဲ့ျပီး သက္ေတာ္ (၆၂)တြင္ ရိုးတြင္းျခင္ဆီ ကင္ဆာေရာဂါျဖင့္ ျပန္လြန္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ အသက္(၂၇)ႏွစ္တြင္ ပိဋကတ္သံုးပံုကို အာဂံု၊ေရးေျဖ ႏွစ္ခုစလံုးၿပီးစီးခဲ့ေပရာ ယေန႔အထိ ဆရာေတာ္၏ စံခ်ိန္ကို မွီေအာင္ လိုက္ႏိုင္သည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား မေပၚေသးေပ။ ႏွစ္ေပါင္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၾကာေသာ္လည္း ဆရာေတာ္၏ စံခ်ိန္ကို မီွေအာင္လို္က္ႏိုင္မည့္ ရဟန္းေတာ္ ေပၚလာႏိုင္စရာမရွိပါေခ်။ ဆရာေတာ္သည္ သာမေဏဘ၀ကပင္ ပရိယတၱိသာသနာလကၤာရ သာမေဏေက်ာ္ဘဲြ႔ ရခဲ့ေပရာ ထိုဘဲြ႔သည္ တိပိဋကဘြဲ႔ရ ဆရာေတာ္မ်ား ၾကားတြင္ ရခဲေသာ ဘဲြ႔တစ္ခုလည္း ျဖစ္ေပသည္။ တိပိဋကဘြဲ႔ရဆရာေတာ္ (၁၂) ပါးတြင္ (၃)ပါးမွ်သာ ထိုဘဲြ႔ကို ရခဲ႔ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာေတာ္သည္ ရဟန္းေတာ္မ်ားဘ၀တြင္ အေလးစား အခံရေသာ ဘဲ႔ြျဖစ္သည္႔ သက်သီဟႏွင့္ ေစတီယဂၤဏ စာေမးပဲြကိုမူ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ မေအာင္ျမင္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းမွာ တိပိဋကစာေမးပဲြကို ေျဖဆိုေနခဲ့သျဖင္႔ အခ်ိန္ မေပးႏိုင္ခဲ႔ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္တန္ရာသည္။ ဘိ၀ံသဘဲ႔ြဟု အတိုအားျဖင္႔ ေခၚၾကပါသည္။

လယ္တီဆရာေတာ္သည္ ျပည္တြင္းတြင္ သီတင္းခဲ့သံုးၿပီး ျပင္ပအဂၤလိပ္ အစိုးရဆက္ကပ္ေသာ ဘဲြ႔တံဆိပ္ကို ျပည္တြင္းတြင္ ရရွိခဲ့သည္။ ေဒါက္တာသီလာနႏၵသည္ ျပည္ပတြင္ သီတင္းသံုးခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းအစိုးရ ဆက္ကပ္ေသာ ဘဲြ႔တံဆိပ္ကို ျပည္တြင္းတြင္ပင္ ရရွိခဲ့သည္။ ေဒါက္တာအရွင္သုမဂၤလာလကၤာရမွာမူ ျပည္တြင္းတြင္ သီတင္းသံုးခဲ့ၿပီး ျမန္မာျပင္ပ ႏိုင္ငံျခားထိုင္းႏိုင္ငံမွ ဆက္ကပ္ေသာ ဘဲြ႔တံဆိပ္ကို ရရွိခဲ့ေပသည္။

ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာအရွင္သုမဂၤလာလကၤာရကို စာေရးသူသည္ ပုဂၢိဳလ္ ေရးအရ မဖူးေတြ႔ဘူး ခဲ႔ေသာ္လည္း ေရွြက်င္ဂုိဏ္းႏွင့္စပ္ေသာ အစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ႏွစ္ၾကိမ္ သံုးၾကိမ္မွ် ေတြ႔ဆံုဖူးခဲ့ပါသည္။ ေတြ႔ဆံုခဲ့ဖူးေသာ အစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ဆရာေတာ္၏ ရဲရင္႔ေသာ  သေဘာထားမ်ားကို မ်က္ျမင္ သိခြင္႔ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ ဆရာေတာ္ ေဆးရုံ တက္ခဲ႔ေသာ (၂၀၀၄) ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္လည္း စာေရးသူႏွင့္ မိတ္ေဆြ ရဟန္းေတာ္ (၂)ပါး ဆရာေတာ္ရွိရာ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ ထိုေဆးရုံသို႔ ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ေနာင္ႏွစ္တြင္ ထိုေရာဂါျဖင္႔ပင္ သက္ေတာ္(၆၂)၌ ဆရာေတာ္သည္ ဘ၀နတ္ထံ စံျမန္းခဲ့ၿပီး သာသနာစိတ္ ျပင္းထန္ေသာ ဆရာေတာ္မ်ားတြင္ တစ္ပါးအပါ၀င္ ျဖစ္ခဲ႔ေသာ ဆရာေတာ္ကို ျမန္မာျပည္သားတို႔ ဆံုးရွံုးခဲ႔ၾကရပါသည္။ စာသင္တိုက္တည္ေထာင္ျပီးလွ်င္ သာသနာေတာ္၏ အက်ိဳးကို အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ စြမ္းႏိုင္သမွ် ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ဆရာေတာ္ျဖစ္ပါသည္။ စာေပက်မ္းဂန္ကို ေရးသားျပဳစုေတာ္မူခဲ့ေသာ္လည္း ဆရာေတာ္၏ က်မ္းစာမ်ားသည္ ေအာင္ျမင္သင့္သေလာက္ ေအာင္ျမင္ျခင္း မရွိဟုဆိုပါက ဆိုႏိုင္ခြင္႔ ရွိပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ စာတတ္သည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း က်မ္းျပဳစုရာတြင္ မေအာင္ျမင္ဟု စာေရးသူက ထင္ျမင္ပါသည္။ ဤသို႔ျမင္ရျခင္းမွာ က်မ္းစာ၏ အမ်ိဳးအစားေပၚတြင္ မူတည္ၿပီး ဆရာေတာ္၏ ေရးသားေသာ စာအုပ္မ်ားသည္ တိပိဋက စာသင္သားသံုးမွ်သာ ျဖစ္သျဖင္႔ အသံုးနည္း ပါးပါသည္။ တိပိဋကစာေမးပဲြ ေျဖဆိုသည္႔ စာသင္သားသည္ ျမန္မာျပည္ သံဃာ အေရအတြက္ႏွင္႔စာေသာ္ အလြန္နည္း ပါးလွပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာႏိုင္င္ငံ၏ သာသနာေတာ္ အေရးကိစၥမ်ားတြင္ တက္ၾကြစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သျဖင့္ သံဃာ႔ေလာကတြင္ နာမည္ထြက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယက အဖဲြ႔၀င္ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္လာခဲ့ျပီး တာ၀န္ ေဆာင္ရြက္ေနခဲ႔စဥ္ က်န္းမာေရးအရ အနားယူခဲ့ရၿပီး ထိုေရာဂါျဖင့္ပင္ ျပန္လြန္ေတာ္ မူခဲ့ပါသည္။

အထက္ပါ ဆရာေတာ္သံုးပါးတြင္ စာေရးသူသည္ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါးႏွင္႔ သက္ရွိ ခဲ့စဥ္က ဆံုစည္းခဲ့ ဖူးေပသည္။ လယ္တီဆရာေတာ္ၾကီးကို ဖူးေတြ႔ခြင့္ မရေသာ္လည္း စာေရးသူ၏ အၾကိဳက္ဆံုးေသာ စာေရးဆရာမ်ားတြင္ လယ္တီဆရာေတာ္ၾကီးသည္ နံပါတ္တစ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ အေတြးရွင္းၿပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မွန္စြာခ်ႏိုင္သည္။ စာေပနံ႔စပ္ လြန္းသည္႔အျပင္ လူအမ်ားနားလည္ေအာင္လည္း ေရးႏိုင္စြမ္းရွိသည္။ အက်င့္ သိကၡာပိုင္းတြင္ စံတင္ရေအာင္ပင္ျဖစ္ၿပီး သာသနာေတာ္၏ စစ္သားေကာင္းၾကီး တစ္ပါးပင္ ျဖစ္ခဲ႔ေပသည္။ အထက္ပါ ဆရာေတာ္သံုးပါးႏွင္႔ အရည္အေသြး တူေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ိဳး အနာဂါတ္တြင္ ေပၚလာႏိုင္မည္႔ အခြင္႔အေရးမွာ ႏြား၏ဦးခ်ိုကို ႏြားႏု႔ိရရန္ ညွစ္ဘိသကဲ႔သို႔ပင္ ျဖစ္ေခ်သည္။ သို႔အတြက္ မိမိတို႔၏ ဘ၀တြင္ ဆည္းကပ္သင္႔သည္ ပညာရွင္ သီလ၀န္ ဂုဏ၀န္မ်ားကို မေနမနား ရွာေဖြၿပီး ဆည္းကပ္သင္႔ လွေပသည္။

ဖူးေတြ႔ႏိုင္ခြင္႔ရွိေနသည္႔ ဆရာေတာ္(၅)ပါး

ဖူးေတြ႔ခြင္႔မရခဲ႔ေသာ ဆရာေတာ္မ်ားကို အမွန္တကယ္ပင္ ဖူးေတြ႔ခ်င္သည္ဆိုပါက ထိုဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၏ သာသနာျပဳစိတ္ဓာတ္ အရည္အခ်င္းမ်ားကို တတ္ႏိုင္သမွ် မိမိတို႔ဆီသို႔ ကူးစက္လာေအာင္ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ေစာင္႔ထိန္းၾကၿပီးလွ်င္ သက္ေတာ္ ထင္ရွား ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၏ မြန္ျမတ္ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို တတ္စြမ္းသည္ဖက္မွ အကူအညီ ေပးၾကရန္ပင္ျဖစ္သည္။

(၁) ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္ႀကီး

၁၉၉၅ ခုနွစ္ ႏွင့္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တို႔က ဆရာေတာ္အရွင္သုမဂၤလာလကၤာရႏွင့္ စာေရးသူတို႔ေတြ႔ၾကံဳ ခဲ့ရၿပီးလွ်င္ ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵကိုမူ (၁၉၉၈-၉) ႏွစ္က တစ္ႏွစ္နီးပါးမွ် ဆရာတပည့္ အျဖစ္ျဖင့္ ဆံုစည္းခဲ့ရပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္သီလာနႏၵ နည္းတူ တစ္ခိ်န္တည္းတြင္ ၾကံဳရဖူးေသာ ဆရာေတာ္မွာ ေဒါက္တာအရွင္ကုမာရ (ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္) ၾကီး ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၉၈-ခုႏွစ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳတကၠသိုလ္ ဖြင့္ေသာအခါ ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ပါေမာကၡတာ၀န္ျဖင့္ ထိုတကၠသိုလ္Y တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါသည္။ ေနာင္တြင္ ဒု-ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္လည္း ျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။ ဆရာတပည့္ အျဖစ္ျဖင့္  မဆည္းကပ္ခဲ့ရ ေသာ္လည္း ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ဆတၱာသည္ပမာ (ဆတၱာသည္ဟူသည္မွာ ေခါင္းရိတ္ေပးသည္႔ သူကို ေခၚျခင္းျဖစ္ပါသည္)  ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ယခုအခါ ဗန္းေမာ္ ဆရာေတာ္သည္ သက္ေတာ္ (၈၂) ရွိၿပီး သက္ေတာ္ရွည္ ဆရာေတာ္ ၾကီးတစ္ပါး ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ သက္ေတာ္ရွည္ တစ္ပါးျဖစ္ရံုမွ် သာမက စာေပ ပရိယတ္ တတ္က်ြမ္းသည့္  ဆရာေတာ္ၾကီးလည္း ျဖစ္ပါသည္။

ဆရာေတာ္သည္ တိပိဋက စာသင္သားမ်ားကို စာခ်ေပးႏိုင္သည့္ အျပင္ ႏိုင္ငံျခားက တပည္႔စာသင္သားတို႔ကိုလည္း ဘုရားစာမ်ားကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင္႔ သင္ေပးပါသည္။ မႏၱေလးၿမိဳ႔ ဘုရားၾကီးေက်ာင္းတိုက္၏ တိပိဋက ပါဠိအဘိဓာန္ ျပဳစုေရးအဖြဲ႔တြင္ ဒုတိယ-ဥကၠ႒ဆရာေတာ္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ စာခ်ေပးရံုမွ် သာမက စာေပေရးသားမွဳကိုလည္းျပဳၿပီး ဆရာေတာ္ ျပဳစုေသာ က်မ္းစာမ်ားတြင္ ေထရီဂါထာ အ႒ကထာ အဖြင့္က်မ္းစာႏွင့္ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရား၏ မဟာသတိပ႒ာန္က်မ္းကို ပါဠိဘာသာျဖင့္ ျပဳစုထားေသာ က်မ္းစာသည္ ပညာရွင္မ်ား၏ ခ်ီးမြမ္းခံရေသာ က်မ္းစာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ႏိုင္ငံေတာ္၏ တာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ရာတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒ<သာသနာျပဳတကၠသိုလ္၏ ဒု-ပါေမာကၡခ်ဳပ္တာ၀န္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယက အဖဲြ႔ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္ခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္အျဖစ္ ေဆာင္၇ြက္ခဲ႔ရ ပါသည္။ (၂၀၁၀) ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ စင္ကာပူသို႔ ၾကြေရာက္ျပီး တရားလည္းေဟာ ပ႒ာန္းစာေပကိုလည္း ပို႔ခ်ေပးခဲ႔ရာ လူမ်ားစြာလာေရာက္ၿပီး ၾကားနာသင္ယူခဲ့သည္ကို စာေရးသူကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ သာသနာ့အက်ိဳးသည္ပိုးေသာ ဆရာေတာ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရမွ  အဂၢမဟာပ႑ိတ ႏွင့္ အဘိဓဇ အဂၢမဟာသဒၶမၼေဇာတိကဓဇ ဘဲြ႔တံဆိပ္ေတာ္မ်ား ဆက္ကပ္ၿပီးလွ်င္ ရန္ကုန္တကၠသို္လ္မွ စာေပပါရဂူဘြဲ႔ကို အပ္ႏွင္း ဆပ္ကပ္ျခင္းကိုလည္း ခံယူခဲ႔ပါသည္။ စာေရးသူသည္ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ကို ေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္တြင္ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္မွ် ဖူးေတြ႔ခြင့္ ရရွိခဲ့ရံုမွ်အျပင္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးလည္း ရွိခဲ႔ပါသည္။ ယခု ထပ္သိရေသာ သတင္းမွာ ထိုဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သံဃမဟာနာယက အဖဲြ႔ႀကီး၏ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္ခ်ဳပ္ အျဖစ္မွ ဥကၠ႒ဆရာေတာ္ၾကီး အျဖစ္သို႔ တင္ေျမွာက္ျခင္း ခံရေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးတစ္ပါး ျဖစ္လာခဲ႔ေပသည္။ အေၾကာင္းမွာ ဥကၠ႒ (မေကြး) ဆရာေတာ္ၾကီး သက္ေတာ္ ရွစ္ဆယ္ေက်ာ္တြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ တည္ေထာင္သည္႔ သက္တမ္း အႏွစ္သံုးဆယ္ျပည္႔ခါနီး ျဖစ္ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယ အဖဲြ႔ႀကီးတြင္ အက်ိဳးေတာ္ေတာင္ခ်ဳပ္လည္းျဖစ္၊ ဥကၠ႒ တာ၀န္ကိုလည္း ေနာက္ထပ္ ထမ္းေဆာင္ခြင္႔ ရၾကေသာ ဆရာေတာ္မွာ ႏွစ္ပါးမွ်သာ ရွိပါသည္။ တစ္ပါးမွာ (မေကြး) ဆရာေတာ္ႀကီးျဖစ္ၿပီး အျခား ဆရာေတာ္ တစ္ပါးမွာ ယခု ေဖၚျပေနေသာ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္ႀကီး (မႏၱေလး) တို႔ ျဖစ္ ပါသည္။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ဘဲြ႔ေတာ္မ်ားလည္း တူၾကပါသည္။ တနလၤာသားမ်ားျဖစ္ႀကၿပီး ဦးကုမာရဟု အမည္တြင္ၾကပါသည္။ ရွစ္ပါးေသာ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ေဒါက္တာ မေထရ္ျမတ္မ်ား အေၾကာင္းေရးရာတြင္ ေလးပါး၏ အေၾကာင္းေရးရန္ က်န္ပါေသးသည္။

ထိုေလးပါးမွာ-

ေဒါက္တာအရွင္ပုညာနႏၵ (ရွမ္းျပည္နယ္)၊ ေဒါက္တာအရွင္အရိယ၀ံသ(အလို ေတာ္ျပည့္ ဆရာေတာ္)၊ ေဒါက္တာအရွင္ဂႏၶမာလာ ( ျမင္းျခံတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္) ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရ (သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီး) တို႔ျဖစ္ပါသည္။

(၂)    ေဒါက္တာအရွင္ပုညာနႏၵ (ရွမ္းျပည္နယ္ ဆရာေတာ္)

ရွမ္းျပည္နယ္ဆရာေတာ္ကို ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ေဒါက္တာဘဲြ႔တံဆိပ္ ဆက္ကပ္ေၾကာင္း ဘီဘီစီမွ တစ္ဆင့္သိရၿပီး အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္လည္း သတင္းအျဖစ္ ေဖၚျပထားပါသည္။ဆရာေတာ္သည္ ယခုလက္ရွိသံဃမဟာနာယက အျဖစ္ႏွင့္ သာသနာျပဳ ဆရာေတာ္ တစ္ပါးျဖစ္ေၾကာင္းသာ သိရွိထားပါသည္။ ထိုဆရာေတာ္ကို  ဘဲြ႔ဆက္ကပ္ထားသည္မွာလည္း မၾကာလွေသးပါ။

(၃)    ေဒါက္တာအရွင္အရိယာ၀ံသ (အလိုေတာ္ျပည့္ ဆရာေတာ္)

ထိုနည္းတူစြာပင္ နာမည္ၾကီး အလိုေတာ္ျပည့္ ဆရာေတာ္အေၾကာင္းကိုလည္း သတင္းစာမ်ားမွ တစ္ဆင့္သာ သိရွိရပါသည္။ ဆရာေတာ္ကို အိႏိၵယႏိုင္ငံ တကၠသိုလ္တစ္ခုခုမွ ဘဲြ႔ဆက္ကပ္ေၾကာင္းသာ သိရွိထားပါသည္။ စာေရးသူ အေနျဖင့္ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါးကို တစ္ၾကိမ္မွ်ပင္ တိုက္ရိုက္ ဖူးေတြ႔ဘူးျခင္း မရွိပါ။ ဆရာေတာ္ အေၾကာင္းမ်ားကို စာဖတ္သူမ်ား သိသေလာက္သာ သိရွိထားပါသည္။ အမွန္ဆိုရလွ်င္ အလုိေတာ္ျပည္႔ဆရာေတာ္ၾကီး၏ သာသနာျပဳလုပ္ငန္း မ်ားစြာရွိသည္ကို သာသနာေတာ္ႏွင္႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး မရွိၾကသူမ်ားပင္ သိၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ဆရာေတာ္အေၾကာင္း သီးျခားစာအုပ္ တစ္အုပ္ ေရးသင္႔ပါသည္။ စာေရးသူကမူ နီးစပ္ျခင္း မရွိသျဖင္႔ ေဖၚထုတ္ႏိုင္ခြင္႔မရွိပါ။

(၄) ေဒါက္တာအရွင္ဂႏၶမာလာ ( ျမင္းျခံတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္)

ေဒါက္တာအရွင္ဂႏၶမာလာ (ျမင္းျခံတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္)၏ ေဒါက္တာ ဘဲြ႔ရသည့္ အေၾကာင္းကိုလည္း တစ္ဆင္႔သာသိရပါသျဖင့္ ျပည္႔ျပည္႔စံုစံု မတင္ျပႏိုင္ေသးပါ။ ထိုဆရာေတာ္ကိုလည္း ထိုင္းႏိုင္ငံမွပင္ ဆက္ကပ္ခဲ႔ပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ မိမိ၏ မိတ္ေဆြ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ေသာ အရွင္ပညာသိရီႏွင္႔ ရင္ရင္းႏွီးႏွီး ရွိလွပါသည္။ လြန္ခဲ႔ေသာ ဆယ္ႏွစ္အတြင္းက ကမၻာေအးတြင္ ဆံုဖူးခဲ႔ပါသည္။ ထိုစဥ္က တိပိဋကဓရဘဲြ႔ မဆြတ္ခူး ခဲ႔ေသးပါ။ ထိုအခ်ိန္က ဆံုခဲ႔စဥ္ သိခဲ႔ရသမွ် အေၾကာင္းအရာမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ မ်က္စိကုသ ခံယူရန္ ၾကြမည္႔အေၾကာင္း ျဖစ္ပါသည္။ မၾကာေသးမွီ ႏွစ္မ်ားက တိပိဋကဓရဘဲြ႔ရေၾကာင္းႏွင္႔ ႏိုင္ငံျခားတြင္ ေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္ထားေၾကာင္း၊ မင္းကြန္းဓမၼနာဒတိုက္၏ ဆရာေတာ္ျဖစ္လာေၾကာင္း၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ (ေအာက္(စ)ဖို႔ဒ္) တကၠသိုလ္တြင္ ပညာသင္ဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္းတို႔ကိုပါ ထပ္ဆင္႔သိရပါသည္။ ထို႔အျပင္ အသံလႊင႔္႒ာန တစ္ခုႏွင္႔ ေတြ႔ဆံုခန္းတြင္ ဆရာေတာ္အေၾကာင္း တေစ႔တေစာင္း အားက်ဖြယ္ရာ ေတြ႔ရပါသည္။ ဆရာေတာ္က ၾကိဳးစားမွဳ အတြက္ သူလက္ကိုင္ထားေသာ ေဆာင္ပုဒ္မွာ ”ဓားတိုရင္ ဓားရွည္ မေတာင္းနဲ႔ ေရွ႔တစ္လွမ္း တိုး၍ခုတ္” ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။ ရွိသည္႔ဓားတိုျဖင္႔သာ အားထည္႔ၿပီး ဆက္ၾကိဳးစားပါ ဟုဆိုလိုပါသည္။  မိုဘီဂ်ီႏို႑တြင္ နားဆင္ႏိုင္ပါသည္။ အသံလႊင္႔႒ာနကို လူတိုင္း သိေလာက္ပါၿပီ။

(၄)    ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရ (သီတဂူဆရာေတာ္ႀကီး)

(၄)     ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရ (သီတဂူ ဆရာေတာ္) အေၾကာင္းကိုမူ အမ်ား နည္းတူမွ်မက စာေရးသူက သိရွိထားပါသည္။ သီတဂူဆရာေတာ္ကို အေ၀းမွတစ္ဆင့္၊ အနီးမွတစ္ဖံု သိရွိေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ဆရာေတာ္၏ တရားပြဲမ်ားကို အၾကိမ္မ်ားစြာ နာၾကားဖူးခဲ႔ၿပီး မွတ္မိသည္က မ်ားပါသည္။ ဆရာေတာ္ကို ျမန္မာျပည္တြင္း တြင္သာမက ျပည္ပတြင္လည္း အၾကိမ္မ်ားမ်ား ဖူးေတြ႔ဖူးပါသည္။ စာေရးသူတို႔ စာခ်ပို႔ခ်ခဲ့ရာ ေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္သို႔လည္း (၁၉၉၉)ခုႏွစ္က ဆရာေတာ္ၾကြေရာက္ျပီး သတိပ႒ာန္ကို ဆယ္ရက္တိုင္တိုင္ ပို႔ခ်ေပးခဲ့ပါသည္။   ေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္ မဖြင့္မီ (၁၉၉၈)ခုႏွစ္ကလည္း အၾကိဳအစည္းအေ၀းသို႔တက္ၿပီး ၾသ၀ါဒမ်ားခ်ီးျမင့္ေပးခဲ့ပါသည္။ စာေရးသူပါ၀င္ေသာ ဓမၼဒူတ (ေသာတာပန္) ဆီအလွဴအဖြဲ႔ သီတဂူသို႔ ေရာက္ေသာအခါတြင္လည္း ဆရာေတာ္က ၾသ၀ါဒေပးသျဖင္႔ ဆရာေတာ္၏ ၾသ၀ါဒကို နာၾကားဖူးခဲ့ပါသည္။ တစ္ၾကိမ္မွ်မက အၾကိမ္မ်ားစြာ ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္ ျပည္ပၾကြခိုက္ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ (၃)ၾကိမ္၊ အေမရိကရွိ ဆရာေတာ္၏ ေက်ာင္းတြင္ တစ္ၾကိမ္ အနီးကပ္ဖူးေတြ႔ ျပဳစုခြင့္ၾကံဳခဲ့ရပါသည္။ ဆရာေတာ္၏ သာသနာျပဳစိတ္ထားႏွင့္ ၾသ၀ါဒစကားမ်ားကို အားတက္စရာ အျဖစ္ မွတ္သားခဲ့ဖူးပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏိႆရ (သီတဂူ ဆရာေတာ္)၏ သာသနာျပဳ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္မ်ားသည္ သိသာထင္ရွားလွပါသည္။ ေရအလွဴေတာ္လုပ္ငန္း၊ ေဆးအလွဴေတာ္ လုပ္ငန္းမ်ားသည္ အမ်ားအတြက္ အက်ိဳးမ်ားလွသျဖင့္ လူ၊နတ္သာဓုေခၚ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းလည္းေကာင္းသျဖင့္ အကိ်ဳးလည္း ထင္ရွားလွပါသည္။ ဆရာေတာ္၏ ေအာင္ျမင္မွဳ၏ အဓိကအခ်က္မွာ က်န္းက်န္းမာမာ သာသနာျပဳႏိုင္စြမ္း ရွိျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။ ထိုက်န္းမာမွုကို ဆရာေတာ္က သတိျဖင့္ ခိုင္ျမဲေအာင္ ထိန္းထားၿပီး ဇဲြရွိရွိျဖင့္ အားသြန္ခြန္စိုက္ အလုပ္လုပ္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဆရာေတာ္သည္ ၀ီရိယကို ေလ်ာ႔မည္႔ ဆရာေတာ္အမ်ိဳးအစားမ်ိဳးတြင္ ပါ၀င္မည္႔ ဆရာေတာ္မ်ိဳး မဟုတ္ပါေခ်။ ဆရာေတာ္၏ လုပ္ငန္းၾကီးမ်ားလည္ပတ္ႏိုင္ေရးမွာ လြယ္ကူသည့္အရာမ်ား မဟုတ္သျဖင့္ ဆရာေတာ္ အေနျဖင္႔ ၀ီရိယဓာတ္ေလ်ာ႔ၿပီး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္႔ အေနအထားတြင္လည္း မဟုတ္ပါ။ ယခုအခါတြင္ ဆရာေတာ္၏ တပည့္မ်ားစြာထဲမွ ဆရာေတာ္၏ အရည္အေသြးမ်ားကို ဖမ္းစား၊ ဖမ္းထားႏိုင္သည့္ တပည့္တစ္ပါး အေရးတၾကီးလိုေနေပၿပီ။ သို႔မဟုတ္ပါက အနာဂါတ္အတြက္ ဆရာေတာ္အေနျဖင့္ စိတ္ေအးႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ အရည္အေသြး ဆိုသည္မွာ ကာယအားႏွင့္ ဥာဏအားႏွစ္ရပ္လံုးပင္ျဖစ္ပါသည္။ ပညာေရး႒ာန ဖြင့္ထားသည့္အတြက္ ဥာဏအားေကာင္းသည့္ ရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးစ၊ႏွစ္ပါးစေပၚလာ ႏိုင္ေသာ္လည္း ကာယအား ေကာင္းသည့္ ရဟန္းေတာ္ ေပၚရန္အတြက္မူ အလြန္ပင္ ခဲယဥ္းေပလိမ့္မည္။

ဆရာေတာ္သည္ ကာယအားစြမ္းႏွင္႔ ဥာဏအားစြမ္းႏွစ္ခုအေပၚမီွၿပီး သာသနာ ျပဳေနသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းေလးဆယ္ေက်ာ္ရွိခဲ့ေပျပီ။ ဆရာေတာ္၏သက္ေတာ္မွာ (၇၀) ေက်ာ္ခဲ့ေပၿပီ။ ဆရာေတာ္က (၇၀)ေက်ာ္အရြယ္ကို စေတး(လ္)ယန္း(ဂ္) (အားေကာင္း ၿပီးႏုပိ်ဳဆဲ)ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဘိဓမၼသိပၸံေက်ာင္း၏ ေဟာေျပာပဲြတြင္္ မိန္႔ဆိုခဲ႔ ေသာ္လည္း ၾကာၾကာ အားေကာင္းႏိုင္ေတာ့မည္ဟု မထင္မိေပ။ ဆရာေတာ္သည္ သိဒၶတၳဇာတ္လမ္းကို ေက်ညက္ေအာင္ဖတ္ၿပီး အားလပ္ရက္ကို ရွာမေတြ႔ဟု ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္၏ အစည္းအေ၀းတစ္ခုတြင္ ပညာရွင္ဆရာၾကီးတို႔အား အနားမယူဖို႔ ေဖ်ာင္းဖ် ေျပာဆိုခဲ႔ပါေသာ္လည္း ထိုအခ်ိန္က သိဒၶတၳမင္းသား၏ အရြယ္သည္ (၃၅)ႏွစ္ အရြယ္မွ်သာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ယခုဆရာေတာ္ ေရာက္ေနေသာ သက္ေတာ္ (၇၀) ေက်ာ္အရြယ္ မဟုတ္ခဲ့သျဖင္႔ ဆရာေတာ္သည္ ဇာတ္လမ္းကို ဖတ္ေသာအခါ သိဒၶတၳမင္းသား၏ အားလပ္ရက္ကို မေတြ႔ျမင္ခဲ႔ရျခင္းလည္း ျဖစ္ပါေပသည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ဆရာေတာ္၏ အရြယ္သည္ အားလပ္ရက္မ်ားကို လိုအပ္ေနခ်ိန္ျဖစ္ေနေပၿပီ။  ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံသား ရဟန္းေတာ္တစ္ပါး (အရွင္ကိတၱိ) က သီတဂူဆရာေတာ္၏ ကာယဗလ ႏွင့္ဆက္စပ္ၿပီး သံုးသပ္ထားသည္မွာ ” ဦးနႏၵကေရ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းၾကီး ဆရာေတာ္၏ ပခံုးေပၚမွာ တင္လိုက္ရင္ အဲဒီႏွစ္ထပ္ သကၤန္းဟာ ေသးေသးငယ္ငယ္ေလး ျဖစ္သြားတယ္ ကိုယ္ေတာ္ေရ” တဲ့ စာေရးသူ၏ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ မြမ္ဘိုင္းၿမိဳ႔၊ ေစာမိုင္ယေကာလိပ္ အေဆာင္ သို႔ လည္ပတ္ခဲ႔စဥ္တြင္ ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံသားက ဆိုခဲ႔သည္႔ စကားျဖစ္ပါသည္။

မွန္ပါေပသည္။ သကၤန္းေတာ္က ေသးသြားျခင္း မဟုတ္သလို  ဆရာေတာ္၏ ျပည္႔ျဖိဳးေသာ ပုခံုးကလည္း ပိုၿပီးၾကီးမားလာခဲ႔သည္လည္္း မဟုတ္ပါ။ ပကတိရွိေနေသာ ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ပုခံုးေပၚတြင္ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းကို တင္လိုက္ေသာအခါတြင္ သကၤန္းက ေသးငယ္သလို ျဖစ္သြားရပါသည္။ ဆရာေတာ္ကို ၀တ္ျဖည့္ေပးဖူးသူတိုင္း ဆရာေတာ္၏ ခႏၶာကိုယ္ၾကံ႔ခိုင္ေၾကာင္းကို သတိျပဳမိတတ္ ၾကေပလိမ္႔မည္။ ဆရာေတာ္ ေဟာထားခဲ႔ သလိုပင္ ေရာဂါတံုးၾကီးသည္ ရုပ္တရားပင္ မဟုတ္ပါေလာ။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစကာမူ ဆရာေတာ္သည္ ပုရိသာဇည (ေယာက်ာၤးအာဇာနည္) ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ကာလသံုးပါးတြင္ ၾကိဳးစားခဲ့၊ ၾကိဳးစားဆဲ၊ ၾကိဳးစားေနေပလိမ့္မည္။ ထိုသို႔ လုပ္ေဆာင္အားေကာင္းေသာေၾကာင္႔ပင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွလည္း ဆက္ကပ္သင့္သည့္ ဘဲြ႔တံဆိပ္ေတာ္မ်ားကို အမ်ိဳးအစားစံုလင္စြာ ဆက္ကပ္ျပီးျဖစ္ေလသည္။ ဆက္ကပ္စရာ က်န္သည့္ဘဲြ႔မ်ားမွာ အလွဴခံထားၿပီးသည္႔ ဘဲြ႔အေရအတြက္ႏွင္႔ ႏိုင္းစာလွ်င္ နည္းပါးေနေပၿပီ။ စာေပကိုလည္း ပို႔ခ်ေပးသည္အျပင္ က်မ္းစာအုပ္ေရးျခင္းကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ပါေသးသည္။ ေဟာၾကားေရးတြင္မူ ဆရာေတာ္သည္ ပါရဂူေျမာက္ က်ြမ္းက်င္ၿပီး ဆရာေတာ္ထက္ ေက်ာ္လြန္သည့္သူကို မဆိုထားႏွင့္ တူေသာ ေဟာေျပာသူကိုပင္ ရွာေတြ႔ရန္ မလြယ္ေပ၊ ေမွ်ာ္လင္႔ေနမည္ဆိုပါကလည္း ေမွ်ာ္ရမည္႔သ၏ လည္တန္သည္ ရွွည္သြားႏိုင္ပါသည္။ လူမွဳေရးကို ေဆာင္ရြက္သည္႔ ေနရာမွာလည္း မေနမနားပင္ ရွိလွသျဖင္႔ အတန္အသင္႔ က်န္းမာေရးေကာင္းရံုမွ်ျဖင္႔ ဆရာေတာ္၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို လိုက္မမွီႏိုင္ပါေပ။

ဆရာေတာ္သည္ ေလာကေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ေမြးဖြားလာရသည့္ ပါရမီရွင္ အမ်ိဳးအစားတြင္ ထိပ္တန္းက ပါ၀င္ပါသည္။ အဖက္ဖက္က ျပည့္စံုသျဖင့္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွ စာေပပါရဂူဘဲြ႔ကိုပင္ ဆက္ကပ္ရေပေတာ့သည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္သည္ စာေပပါရဂူဘဲြ႔ကို ဆက္ကပ္ရန္ စဥ္းစဥ္းစားစား ေဆာင္ရြက္သည္႔ တကၠသိုလ္တစ္ခု ျဖစ္သည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။ သီတဂူဆရာေတာ္ကို စာေပပါရဂူဘဲြ႔ ဆက္ကပ္ျခင္းမွာ သမၼာေဒ၀နတ္ေကာင္းမ်ားက ၀င္ပူးၿပီး ဆက္ကပ္ခိုင္း ေလသလားဟုပင္ ေတြးထင္စရာ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀) အတြင္း သာသနာ့၀န္ထမ္း ရဟန္းေတာ္ (၃) ပါးမွ်ကိုသာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ ဆက္ကပ္ဖူးေသးသည္ကို ေထာက္ဆလွ်င္ ဘဲြ႔ဆက္ကပ္ ခံရရန္ ခက္ခဲသည္ကို သိႏိုင္ပါသည္။ သီတဂူဆရာေတာ္ကို စာေပပါရဂူဘဲြ႔ ဆက္ကပ္ျခင္းမွာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တစ္ခုမွ်သာ မဟုတ္ေသးပါ၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ တစ္ခု၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံ န၀နာလႏၵတကၠသိုလ္မွတစ္ခု စုစုေပါင္း သံုးခုပင္ျဖစ္ပါသည္။ န၀နာလႏၵ တကၠသိုလ္မွ အထူးဘဲြ႔ႏွင္းသဘင္ က်င္းပၿပီး ေဒါက္တာဘဲြ႔ကို ဆရာေတာ္ အပါ၀င္ အျခားသူမ်ားကိုလည္း အပ္ႏွင္းခဲ႔ၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ားတြင္မူ ဆရာေတာ္ တစ္ပါးတည္းသာ ဆက္ကပ္ခံခဲ႔ရပါသည္၊

ျမန္မာျပည္မွ ေဒါက္တာအရွင္ျမတ္မ်ား

၁။       ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏ (ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ ယူနီဗာစီတီ)

၂။       ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ (ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ ယူနီဗာစီတီ)

၃။       ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီိ (ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ ယူနီဗာစီတီ)

၄။       ေဒါက္တာအရွင္အာစာရ (ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ  ယူနီဗာစီတီ)

၅။       ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိ (ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ ယူနီဗာစီတီ)

၆။       ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ (က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသယူနီဗာစီတီ)

၇။       ေဒါက္တာအရွင္ပညိႆရ (က၀ိကုလဂုရုုကာလီဒါသ ယူနီဗာစီတီ)

၈။       ေဒါက္တာအရွင္ပုေÀာဘာသ (က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသ ယူနီဗာစီတီ)

၉။       ေဒါက္တာအရွင္အရိယဓမၼ (က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသ ယူနီဗာစီတီ)

၁၀။     ေဒါက္တာအရွင္အာစိဏၰ (ေကာလကတၱား ယူနီဗာစီတီ)

၁၁။     ေဒါက္တာအရွင္ဇနိတ (ေကာလကတၱား ယူနီဗာစီတီ)

၁၂။     ေဒါက္တာအရွင္စေႏၵာဘာသ (ေကာလကတၱား ယူနီဗာစီတီ)

၁၃။     ေဒါက္တာအရွင္ေသာဘိတ (ေကာလကတၱား ယူနီဗာစီတီ)

၁၄။     ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼိက (ဂ်ာေဒ (ဗ္) ပူ (ရ္) ယူနီဗာစီတီ)

၁၅။     ေဒါက္တာအရွင္ေကာ၀ိဒ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၁၆။     ေဒါက္တာအရွင္ပညာေဇာတ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၁၇။     ေဒါက္တာအရွင္က၀ိႏၵ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၁၈။     ေဒါက္တာအရွင္ပညာသုတ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၁၉။     ေဒါက္တာအရွင္ကစၥာယန (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၂၀။     ေဒါက္တာအရွင္စႏၵာ၀ရာဘိ၀ံသ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၂၁။     ေဒါက္တာအရွင္ေက၀လ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၂၂။     ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ (ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ)

၂၃။     ေဒါက္တာအရွင္ဓမၶပိယ (ဆန္ဖရန္စစၥကို ယူနီဗာစီတီ)

၂၄။     ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ (နယူးေဒလီ ယူနီဗာစီတီ)

၂၅။     ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၀ံသ (နယူးေဒလီ ယူနီဗာစီတီ)

၂၆။     ေဒါက္တာအရွင္ဥတၱရဥာဏ (နယူးေဒလီ ယူနီဗာစီတီ)

၂၇။     ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ (နယူးေဒလီ ယူနီဗာစီတီ)

၂၈။     ေဒါက္တာအရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသ (နာလႏၵ ယူနီဗာစီတီ)

၂၉။     ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼာစာရ (နာလႏၵ ယူနီဗာစီတီ)

၃၀။     ေဒါက္တာအရွင္ေကလာသ (နာလႏၵ ယူနီဗာစီတီ)

၃၁။     ေဒါက္တာအရွင္သိရိႏၵ (နာလႏၵ ယူနီဗာစီတီ)

၃၂။     ေဒါက္တာအရွင္ေထရိႏၵ (ပရိယတိၱသာသန ယူနီဗာစီတီ)

၃၃။     ေဒါက္တာအရွင္ေဃာသိတ (ပုေနး ယူနီဗာစီတီ)

၃၄။     ေဒါက္တာအရွင္ကိတိၱဗလ (ပုေနး ယူနီဗာစီတီ)

၃၅။     ေဒါက္တာအရွင္ေတဇိႏၵ(ပုေနး ယူနီဗာစီတီ)

၃၆။     ေဒါက္တာအရွင္မာလာ (ပုေနး ယူနီဗာစီတီ)

၃၇။     ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ (ပုေနး ယူနီဗာစီတီ)

၃၈။     ေဒါက္တာအရွင္ေရ၀တဓမၼ (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၃၉။     ေဒါက္တာအရွင္ဂမီၻရဗုဒီၶ (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၀။     ေဒါက္တာအရွင္၀ါသိရီ (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၁။     ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၂။     ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၃။     ေဒါက္တာအရွင္သဇၨန (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၄။     ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၅။     ေဒါက္တာအရွင္ေကတု (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၆။     ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ (ဗာရာဏသီ ယူနီဗာစီတီ)

၄၇။     ေဒါက္တာအရွင္ပ၀ရာဘိ၀ံသ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၄၈။     ေဒါက္တာအရွင္ေနမိႏၵ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၄၉။     ေဒါက္တာအရွင္သုပိယ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၀။     ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၁။     ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏဂၢ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၂။     ေဒါက္တာအရွင္ေသာပါက (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၃။     ေဒါက္တာအရွင္ဇ၀န (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၄။     ေဒါက္တာအရွင္ၾသသဓ(မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၅။     ေဒါက္တာအရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၆။     ေဒါက္တာအရွင္ပ႑ိတာ၀ရာဘိ၀ံသ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၇။     ေဒါက္တာအရွင္ဇယတိႆ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၅၈။     ေဒါက္တာအရွင္ပညာသုတ (မဂဓယူနီဗာစီတီ)

၅၉။     ေဒါက္တာအရွင္နေႏၵာဘာသ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၀။     ေဒါက္တာအရွင္နာယက (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၁။     ေဒါက္တာအရွင္သီလ၀ံသ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၂။     ေဒါက္တာအရွင္ရာဇိႏၵ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၃။     ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၄။     ေဒါက္တာအရွင္မိလိႏၵ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၅။     ေဒါက္တာအရွင္ပညာလကၤာရ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၆။     ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၇။     ေဒါက္တာအရွင္သဒၶမၼ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၈။     ေဒါက္တာအရွင္ေသာဘန (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၆၉။     ေဒါက္တာအရွင္ေရ၀တ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၇၀။     ေဒါက္တာအရွင္၀ိမလ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၇၁။     ေဒါက္တာအရွင္ေခမာသိရီ (မဂဓ ယူနီဗာစီတီ)

၇၂။     ေဒါက္တာအရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

၇၃။     ေဒါက္တာအရွင္နႏၵက (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

၇၄။     ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

၇၅။     ေဒါက္တာအာသဘ (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

၇၆။     ေဒါက္တာအရွင္စႏၵာသိရီ (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

၇၇။     ေဒါက္တာအရွင္ေခမိႏၵ (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

၇၈။     ေဒါက္တာအရွင္ကိတၱိသာရ (မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေဒါက္တာဘြဲ႔ရဆရာေတာ္မ်ား၏  ဘဲြ႔တံဆိပ္ရခဲ႔ေသာတကၠသိုလ္မ်ား

၁။       အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶ သာသနာျပဳယူနီဗာစီတီ (ျမန္မာ)

၂။       ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ ယူနီဗာစီတီ (အဂၤလန္)

၃။       က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၄။       ကာလီဖိုးနီးယားသိပၸံေက်ာင္း (အေမရိကန္)

၅။       ေကာလကတၱား ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၆။       ဂ်ာေဒ (ဗ္) ပူ (ရ္) ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၇။       ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၈။       နယူးေဒလီ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၉။       န၀နာလႏၵ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁၀။     ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတိၱသာသန ယူနီဗာစီတီ (ျမန္မာ)

၁၁။     ပုေနး ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁၂။     ဗာရာဏသီ ဟိႏၵဴ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁၃။     မဂဓယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁၄။     မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

(၁)    အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ ယူနီဗာစီတီ (ျမန္မာ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္အာစာရ

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶ သာသနာျပဳ တကၠသိုလ္ကို (၁၉၉၈) ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၉) ရက္ေန႔တြင္ ဖြင့္ခဲ႔သျဖင့္ (၂၀၁၀) ခုႏွစ္တြင္ သက္တမ္းအားျဖင္႔ တစ္ဆယ္႔ႏွစ္ႏွစ္ ရွိခဲ႔ပါၿပီ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိ သာသနာတကၠသိုလ္မ်ား အမႊာညီေနာင္ တကၠသိုလ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔၊ မႏၱေလးၿမိဳ႔တို႔ထက္ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္နီးပါး ေနာက္က်ခဲ႔ၿပီးမွ ေပၚလာခဲ႔ေသာ တကၠသိုလ္ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ စြယ္ေတာ္ေစတီေတာ္ ကုန္းေျမေပၚတြင္တည္ရွိပါသည္၊ (၆၃) ဧက က်ယ္၀န္းပါသည္။ တကၠသိုလ္၏ဖဲြ႔စည္းပံုမွာ အမႊာညီေနာင္ တကၠသိုလ္တို႔ႏွင့္ မ်ားစြာကဲြျပား ပါသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶ သာသနာျပဳ တကၠသိုလ္တြင္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွ ရဟန္း၊ သီလရွင္၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိုးသမီး၊ ဘာသာစံု၊ လူမ်ိးစံုတို႔ကို ၀င္ခြင့္စာေမးပဲြ ေျဖဆိုေစၿပီး ေအာင္ျမင္သူမ်ားကို တက္ေရာက္ေစသျဖင္႔ ကဲြျပားသည္ဟု ဆိုရပါသည္။ သင္ၾကားရသည္႔ ဘာသာရပ္မ်ားမွာ ပိဋကစာေပမ်ားပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း သင္ၾကား ေပးသည္႔ မီဒီယာမွာ အဂၤလိပ္ဘာသာစကား ျဖစ္ပါသည္။ အမႊာညီေနာင္ တကၠသိုလ္ မ်ား၏ ေက်ာင္းသား လက္ခံသည္႔စနစ္ႏွင္႔ မတူသည္႔အျပင္ သင္ၾကားေပးသည္႔ မီဒီယာ တြင္လည္း မတူၾကပါ။ အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ပံုတြင္မူ အမႊာညီေနာင္တကၠသိုလ္မ်ားႏွင္႔ သာမက တစ္ကမၻာလံုးမွ တကၠသိုလ္ မ်ား၏ စနစ္ႏွင္႔ ကဲြျပားေနျပန္သျဖင့္  ကမၻာ႔ မွတ္တမ္းပင္ တင္ရမည္ေလာဟု တစ္ခ်ိဳ႔၏ ထင္ျမင္စရာ ျဖစ္ေနပါသည္။ ကဲြျပားေနပံုမွာ မည္သည္႔ တကၠသိုလ္မွ မည္သည္႔ဘဲြ႔ အမ်ိဳးအစားကို ရခဲ႔သည္ပင္ျဖစ္ေစ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္တြင္မူ ေအာက္ဆံုး အတန္းျဖစ္ေသာ ဒီပလိုမာ သင္တန္းမွစတင္ၿပီး ၀င္ေရာက္ သင္ယူေစျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ အနိမ္႔ဆံုး အဆင္႔ သတ္မွတ္ရာတြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ဓမၼာစရိယဘဲြ႔ရ အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ျပည္ပမွ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ အားလံုးအတြက္မူ ဆယ္တန္းေအာင္၊ ျပည္တြင္းမွ သီလရွင္၊ အမ်ိဳးသား ေက်ာင္းသား ႏွင္႔ အမ်ိဳးသမီးေက်ာင္းသူတို႔အတြက္မူ တကၠသိုလ္တစ္ခုခုမွ ဘဲြ႔ရဟု အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ထားျပန္သျဖင္႔ စနစ္မွာ တစ္မူကဲြျပား ေနျပန္သည္။ ယခုမူ အနည္းငယ္ ေျပာင္းထားသည္ဟု သိရပါသည္။ ျပည္ပမွ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအားလံုး (ရဟန္းႏွင္႔ သီလရွင္အပါ၀င္) အတြက္မူ ေနထိုင္ စားေသာက္စရိတ္မွာ အစိုးရ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ၿပီး ျပည္တြင္းမွ ရဟန္းေတာ္ႏွင္႔ သီလရွင္၊ ေက်ာင္သားႏွင္႔ ေက်ာင္းသူတို႔အတြက္မူ အေဆာင္ႏွင္႔ စားေသာက္ေရးအတြက္ ကိုယ္တိုင္ အားထုတ္ရျပန္ပါသည္။ အစိုးရ အေထာက္အပံ့မွာ ျပည္ပအတြက္သာ ျဖစ္သျဖင္႔ ျပည္ပ ေက်ာင္းသားႏွင္႔ ေက်ာင္းသူမ်ားမွာ အလြန္ ကံေကာင္းၾကပါသည္။ ဗီဇာအတြက္ကိုပင္ တကၠသိုလ္မွ အဆင္ေျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည္ ျဖစ္ေပရာ မည္သည္႔ႏိုင္ငံ၏ တကၠသိုလ္မွ ေဆာင္ရြက္ ေပးမွဳ ျပဳႏိုင္ပါမည္နည္း။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိ ဥာဏ၊ ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ၊ ေဒါက္တာအရွင္ပါရမီ၊ ေဒါက္တာအရွင္အာစာရ၊ (ဆရာဦးလွျမင္႔) တို႔ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရခဲ႔ၾကေပရာ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္အတြင္္းတြင္ ေက်ာင္းသား ငါးဦးတို႔သည္ ဤတကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ ၿပီးစီးခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ အမႊာညီေနာင္ တကၠသိုလ္မ်ားမွာမူ အႏွစ္သံုးဆယ္အတြင္း ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ တစ္ပါးမွ်သာရွိပါသည္။ အမႊာညီေနာင္ တကၠသိုလ္မ်ားႏွင္႔ စနစ္ကဲြျပားမွဳေၾကာင္႔ ျဖစ္ရပါသည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ငါးဦးလံုးကိုပင္ စာေရးသူ သိခြင္႔ရပါသည္။ ရဟန္းေတာ္မ်ားထဲမွ ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏတို႔ႏွင့္ စာေရးသူသည္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိၿပီး က်န္ရဟန္းေတာ္ ႏွစ္ပါးႏွင္႔မူ မိတ္ေဆြ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵကႏွင္႔ ဆက္စပ္ၿပီး သိက်ြမ္းရံုမွ်ရွိပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာျပဳတကၠသိုလ္မွ ပထမဆံုးေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ရဟန္းေတာ္ျဖစ္သည္ကို သတင္းစာတြင္ ဖတ္မိသျဖင္႔ သိခဲ႔ရၿပီး သတင္းစာတြင္ ေရးသားေဖၚျပခံရသျဖင္႔ ယခင္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ဆိုင္ေသာ ဘာသာေရး တကၠသိုလ္မ်ားမွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရခဲ႔ေသာ ရဟန္းေတာ္  မေပၚခဲ႔ဘူးေသး ေၾကာင္း သိရပါသည္။

ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ ပညာသင္ေနသူတစ္ဦး စာသင္ဖူးသူတစ္ဦးက သတင္းတြင္ ေဖၚျပရိုး အစဥ္အလာမရွိေသာ ထိုသတင္းမ်ိဳးကို ဖတ္မိပါက မေမ႔ႏိုင္သည္႔ သတင္းတစ္ခု ျဖစ္သြားေပမည္။ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရမ်ား အလြန္ေပါေသာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ အိႏိၵယကဲ႔သို႔ေသာ ႏိုင္ငံတြင္ပင္ တကၠသိုလ္ေပါင္း (၇၃၀) ေက်ာ္ရွိေလသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ ေဆကိႏၵႏွင္႔ (ဆရာဦးလွျမင္႔) တို႔သည္ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္မွ ဒုတိယအၾကိမ္ ေဒါက္တာဘဲြ႔ၿပီးစီးၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ေက်ာင္းသား ဆိုေသာ္လည္း အသက္မွာ မငယ္ၾကေတာ႔ပါ။ ေလးဆယ္ေက်ာ္၊ ငါးဆယ္ေက်ာ္ အ၇ြယ္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵသည္ (၁၉၉၈) ခုႏွစ္တြင္ စာသင္ေပးသည္႔ ဆရာအျဖစ္ႏွင္႔ တာ၀န္ ထမ္းဆာင္ခဲ႔ၿပီးလွ်င္ (၂၀၀၇) ခုႏွစ္တြင္ ေဒါက္တာဘဲဲြ႔ၿပီးစီးခဲ႔ပါသည္။ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ႏွင္႔ ေဒါက္တာဘဲြ႔ကို ဤတကၠသိုလ္တြင္ပင္ ၿပီးစီးပါသည္။ (၉)ႏွစ္နီးပါးမွ် ရွိေသာအခါမွ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ႏွင္႔ ေဒါက္တာဘဲြ႔ႏွစ္ခုကို ရရွိျခင္းျဖစ္ၿပီး ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵကမူ ကံအခြင္႔အလမ္းက ေျဖာင္႔သျဖင္႔သာလွ်င္ ဘဲြ႔ႏွစ္ခုကို ရရွိခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ ေနပံုရပါသည္။ ဘဲြ႔ႏွင္႔ပတ္သက္ၿပီး ထူထူးေထြေထြ ခံစားမွဳမ်ိဳး ရိွပံုမရေခ်။ ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ၏ ျပဳစုေသာက်မ္းစာမွာ ဓမၼပဒက်မ္းစာကို ေလ႔လာသံုးသပ္ တင္ျပခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာ အရွင္ေဆကိႏၵသည္ သာသနာေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္စရာ အလြန္မ်ားေသာ သာသနာျပဳ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္သည္ကို အမ်ားသိၾကပါသည္။ စာေရးသူႏွင္႔ စေတြ႔စ အခ်ိန္ကမူ ယခုေတြ႔ရသေလာက္ ေဆာင္ရြက္စရာ မမ်ားခဲ႔ေသးပါ။ ယခုမူ အနားမရွိဘဲ ေဆာင္ရြက္ေနရကာ က်န္းမာေရးေကာင္းေနသည္ကို ေတြ႔ရသျဖင္႔  စာေရးသူအေနျဖင္႔ ၀မ္းသာစိတ္ျဖစ္ေနရပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ၏ ယံုၾကည္ခ်က္မွာ အလုပ္လုပ္ ေနသျဖင္႔ က်န္းမာေရးေကာင္းေနသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ယေန႔ေခတ္္ သာသနာ႔ ေလာကတြင္ ေဒါက္တာအရွင္ ေဆကိႏၵကဲ႔သို သာသနာေရးကိစၥ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား လိုအပ္ေနပါသည္။ စကားစပ္မိၿပီး စာေရးသူကို ေဒါက္တာအရွင္ ေဆကိႏၵက သူ၏ သာသနာေရးကိစၥမ်ားကို ေျပာမိသည္႔ အခါမ်ားတြင္ သာသနာေရး ႏွင္႔စပ္သည္႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းမ်ားကို ၾကားသိရသျဖင္႔ သာဓုေခၚရပါသည္။ စာေရးသူက ေဒါက္တာအရွင္ေဆကိႏၵ၏ သတင္းေကာင္းကို ရဟန္းပညာရိွ အခ်ိဳ႔ထံ ေျပာျပေသာအခါ သေဘာက်ေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္ ေပးၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏမွာ မ်က္ႏွာထား အစဥ္ခ်ိုၿပီး အရည္အေသြး ျပည္႔၀ေသာ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္လွ်က္ စာသင္ေပးသည္႔ေနရာတြင္ ေတာ္သည္ ဟူေသာ နာမည္ေကာင္းကိုရသည္ကို ၾကားသိရပါသည္။ စာေရးသူႏွင္႔လည္း စကားေျပာျဖစ္ၾကပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက (သီတဂူ) တို႔ႏွစ္ပါးသည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံရွိ နာလႏၵတကၠသိုလ္သို႔ စာသင္ေပးသည္႔ ဆရာမ်ားအျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ေစလွႊတ္ျခင္းကို ခံခဲ႔ရပါသည္။ ယခုအခါ ေဒါက္တာအရွင္ေနာဓိဥာဏႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက (သီတဂူ) တို႔ႏွစ္ပါးသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္တြင္ ကထိကစာခ်မ်ားအျဖစ္ တစ္ျခား ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ အရွင္ျမတ္မ်ားႏွင္႔အတူ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ဆဲျဖစ္ပါသည္။

(၂)    ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ယူနီဗာစီတီ (အဂၤလန္)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိ

ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ တကၠသိုလ္သည္ အေနာက္တိုင္းက ပညာေရးတကၠသိုလ္ျဖစ္ၿပီး အဂၤလန္ႏို္င္ငံတြင္တည္ရိွၿပီးလွ်င္ ကမၻာ႔ႏိုင္ငံမ်ားရွိ တကၠသိုလ္တို႔တြင္ ေရွ့တန္းမွဦးေဆာင္ ေနေသာ နာမည္ၾကီးတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ တစ္ခုအပါ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ တကၠသိုလ္ တည္ေထာင္ခဲ႔သည္႔ ခုႏွစ္က ိုအတိအက် မသိရေသာ္လည္း တစ္ဆယ္႔တစ္ရာစုတြင္ တည္ရွိေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ားရွိပါသည္။ ၁၁၆၇ခုႏွစ္၌ ျပင္သစ္ တကၠသိုလ္တြင္ စာသင္ယူေနခဲ႔ၾကေသာ  အဂၤလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ားကို ဘုရင္ဟင္နရီ (၂) က စာမသင္ယူရန္ တားျမစ္ခဲ႔သည္႔ ကာလတြင္ တကၠသိုလ္သည္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေနခဲ႔ေပၿပီ။

တကၠသိုလ္၏ ေဆာင္ပုဒ္မွာ ဘုရားသခင္သည္ ကၽြႏု္ပ္၏ အလင္းေရာင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေက်ာင္းသားေပါင္း ႏွစ္ေသာင္းသံုးရာႏွင္႔ သံုးဆယ္ရွိၿပီး ဘီေအတန္း ေက်ာင္းသားေပါင္း တစ္ေသာင္း တစ္ေထာင္႔ခုႏွစ္ရာ ေျခာက္ဆယ္႔ေျခာက္ေယာက္ ရွိသည္ဟု သိရပါသည္။ လက္ေအာက္ခံ ေကာလိပ္ေက်ာင္း (၃၈) ခုရွိၿပီး စာသင္ခ်ိန္ကာလမွာ အျခားတကၠသိုလ္ မ်ားထက္ တိုေတာင္းသည္ဟု ဆိုပါသည္။ အျခားတကၠသိုလ္မ်ားသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ စီမီစတာ ႏွစ္ခုခဲြၿပီး စာသင္ေပးၾကပါသည္။ စီသည္(ေျခာက္)ဟုအဓိပၸါယ္ရ၍ မီစတာ၏ အဓိပၸါယ္မွာ(လ) ျဖစ္ၿပီး စီ ႏွင္႔ မီစတာ ႏွစ္ခုကိုေပါင္းေသာ္ စာသင္ေပးသည္႔ကာလမွာ ေျခာက္လဟူ၍ ျဖစ္ေပသည္။ ပထမႏွစ္၀က္ ဒုတိယႏွစ္၀က္ စီမီစတာႏွစ္ခုကို ေပါင္းေသာ္ စာသင္ႏွစ္မွာ တစ္ႏွစ္ (၁၂-လ) ျဖစ္ေပသည္။ ဤသည္မွာ အျခားတကၠသိုလ္မ်ား၏ စာသင္ေပးပံု စနစ္ျဖစ္ပါသည္။

ေအာက္(စ)ဖိုဒ္တကၠသိုလ္ကမူ စီမီစတာအစား တား(မ္)ကို သံုးစဲြပါသည္။ တား(မ္)သံုးခု ခဲြထားပါသည္။ သံုးခု၏နာမည္မ်ားမွာ ဟင္နရီတား(မ္)၊ တရီနီတီတား(မ္) ႏွင္႔ မိုက္ကာ(လ္)တား(မ္) တို႔ျဖစ္ၾကၿပီး တား(မ္)တစ္ခုလွ်င္ သံုးလမွ်သာျဖစ္သျဖင္႔ တစ္ႏွစ္လွ်င္ စာသင္ကာလ တစ္ဆယ္႔ႏွစ္လ မဟုတ္ေတာ႔ဘဲ ကိုးလမွ်သာရိွပါသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ပင္ စာသင္ခ်ိန္ကာလမွာ အျခားတကၠသိုလ္မ်ားထက္ တိုေနသည္ဟု ဆိုရပါသည္။ တား(မ္) တစ္ခုလွ်င္ ရက္သတၱပတ္(၁၂)ခုရွိၿပီး (၈)ခုမွ် တက္ေရာက္ သင္ၾကားခဲ႔ပါလွ်င္ တန္းျပည္႔သည္ဟု သတ္မွတ္ေပးပါသည္။ ၂၀၀၅-၆ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ ေအာက္(စ)ဖိုဒ္တကၠသိုလ္၏ ၀င္ေငြမွာ စတာလင္ေပါင္သန္း ေျခာက္ရာ႔ရွစ္သန္းရွိခဲ႔ၿပီး ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလည္း ပညာသင္စရိတ္ ေထာက္ပံ႔ေပးသည္႔ စေကာလာရွစ္ အစီအစဥ္ရွိသည္ဟု ဆိုထားပါသည္။ ေထာက္ပံ႔ေငြမွာ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးလွ်င္ တစ္ႏွစ္ ေထာက္ပံ႔ေပးသည္႔ေငြမွာ စတာလင္ေပါင္ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ျဖစ္သည္ဟု ၀က္(ဘ္)ဆိုဒ္တြင္ ေဖၚျပထားပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိသည္ ရွမ္းျပည္နယ္ဖြား ျမန္မာျပည္သား ထူးထူးျခားျခား ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ားေလာကတြင္ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ တကၠသိုလ္သို႔ ပထမဆံုး တက္ခြင္႔ရၿပီးလွ်င္ ပါရဂူဘဲြ႔ဆြတ္ခူးႏိုင္ေသာ ပညာရွင္ ရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးျဖစ္ေပသည္။ ေအာက္(စ)ဖိုဒ္တကၠသိုလ္သို႔ တက္ခြင္႔ရေရးမွာ ဥာဏ္ေကာင္းရံုသက္ သက္ျဖင္႔္မရႏိုင္၍ ကံေကာင္းေထာက္မရန္လည္း လိုေပသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိ ကဲ႔သို႔ အရည္အေသြးျပည္႔၀ေသာ ရဟန္းေတာ္အခ်ိဳ႔ ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္ ေလာကတြင္ ရွိေနပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကံေကာင္းၾကသည္ မဟုတ္သျဖင္႔ ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ တကၠသိုလ္နားသို႔ ကပ္ခြင္႔မရခဲ႔ၾကပါ။

စာေရးသူသည္ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိကို (၁၉၉၇) တြင္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံရွိ ျမန္မာေက်ာင္းတြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ေတြ႔ခဲ႔ဖူးၿပီး ထိုအခ်ိန္တြင္ သူသည္ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ ၿပီးစီးစ အခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိသည္ စာေရးသူထက္ အသက္တစ္ႏွစ္ၾကီးၿပီး ႏွစ္နစ္ေစာၿပီး မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ရခဲ႔သည္႔ အရွင္ျမတ္ျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူႏွင္႔ ခင္မင္ဖူးျခင္း မရွိခဲ႔ေသာ္လည္း ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိကို နီးစပ္ရာ ပညာေရးနယ္ပယ္ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ တစ္ဆင္႔ ၾကားသိေနခဲ႔သည္မွာ ယေန႔အထိပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိသည္ ျဖစ္ခ်င္စိတ္ကို အဓိက ေမာင္းႏွင္အားထားၿပီး ၾကိဳးစားေနသည္႔ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။ သူလို ေမာင္းႏွင္အားကို ထားတတ္ၾကပါလွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိသည္႔  ရဟန္းေတာ္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ရွိပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိသည္ ျဖစ္ခ်င္စိတ္ျဖင႔္ ေဆာင္ရြက္ ေနသမွ်ကာလပတ္လံုး ယခုအဆင္႔ထက္ပိုၿပီး ျမင္႔လာႏိုင္ပါေသးသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ ဓမၼသာမိသည္ ကိုယ္တိုင္ ၾကိဳးစားၿပီးရေသာ ေဒါက္တာဘဲြ႔တြင္သာမက ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ၾကည္ျဖဴလွဴဒါန္း၍ရေသာ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ေဒါက္တာဘဲြ႔ကိုပင္ (၂၀၁၀) ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ လက္ခံရယူခဲ႔ပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼသာမိသည္ ယေန႔ေခတ္တြင္ သာသနာ႔၀န္ထမ္း ညီငယ္ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ စံျပဳထိုက္ေသာ ပညာေရးနယ္ပယ္က ရဟန္းေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါ ေအာက္(စ)ဖိုဒ္ တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး သီရိလကၤာႏိုင္ငံရွိ ကလနီယ တကၠသိုလ္တြင္လည္း စာသင္သားမ်ားကို စာတမ္းၾကီး ၾကပ္ေပးေနသည္႔ ၾကိဳးစားသည္႔ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံရွိ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာျပဳ တကၠသိုလ္တြင္လည္း ဧည္႔ပါေမာကၡ ဆရာေတာ္တစ္ပါးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိၿပီး   အရွင္သည္ ႏိုင္ငံသံုးႏိုင္ငံ၏ တကၠသိုလ္ (၃) ခုတြင္ ဆရာအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနဆဲျဖစ္လွ်က္ အခါအားေလ်ာ္စြာ စာေရး သားျခင္း၊ စာတမ္းျပဳစုျခင္း၊ တရားေဟာျခင္းမ်ားကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။

(၃)    က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ပုေညာဘာသ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ပညိႆရ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္အရိယဓမၼ

က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသ တကၠသိုလ္မွာ အထက္ပါ ဆရာေတာ္မ်ား ဆက္သြယ္ၿပီး ေဒါက္တာဘဲြ႔ ယူခဲ႔ၾကပါသည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ (၁၈) ရက္ေန႔တြင္ တည္ေထာင္သည္ဟုဆိုသျဖင္႔ တကၠသိုလ္သက္တမ္းမွာ မၾကာလွေသးဟု  သိရပါသည္။ စာေရးသူသည္ ဘာသာစကား ရွစ္ခုကို တတ္ကၽြမ္းေသာ အိႏိၵယ၀န္ၾကီးခ်ုပ္ တစ္ဦး၏ အေၾကာင္းကို တခ်ိန္က သတင္းစာတြင္ ဖတ္ခဲ႔ဖူးၿပီး ထိုအိႏိၵယ၀န္ၾကီးခ်ုပ္ နာရာဆင္ ဟေရာင္း၏ လမ္းညႊန္ခ်က္အရ ဤတကၠသိုလ္ကို တည္ေထာင္ ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရပါသည္။ ၀န္ၾကီးခ်ုပ္သည္ သကၠတစာေပပညာရွင္ ျဖစ္သည္ႏွင္႔အညီ ပညာေရးကို အားေပးသည္႔အေနျဖင္႔ မဟာရ႒ျပည္နယ္တြင္ ႏွစ္မ်ားစြာက မရွိခဲ႔ဘူးေသာ သကၠတ တကၠသိုလ္ အမ်ိဳးအစားကို တည္ေထာင္ေစခဲ႔ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤတကၠသိုလ္သည္ မဟာရ႒ျပည္နယ္တြင္ ဒုတိယအၾကီးဆံုးျဖစ္ေသာ နာဂပူ(ရ္)ၿမိဳ႔ႏွင္႔နီးေသာ ရမ္တပ္(ခ္)ၿမိဳ႔ ငယ္ေလးတြင္ တည္ေထာင္ထားေသာ  သကၠတ တကၠသိုလ္တစ္ခု ျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသား စာဆိုပညာရွင္ကာလီဒါသ ကဗ်ာဆရာ၏နာမည္ကို ဂုဏ္ျပဳၿပီး က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသ တကၠသိုလ္ဟု ေခၚဆိုပါသည္။

ဤတကၠသိုလ္မွ ပါရဂူဘဲြ႔ရခဲ႔ၾကေသာ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရ ေလးပါးတြင္ (၁၉၉၆) ခုႏွစ္ ဇြန္လက ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ပညိႆရတို႔ကို သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံတြင္ ေတြ႔ခဲ႔ၿပီး မိတ္ေဆြရင္းမ်ား ျဖစ္ခဲ႔သည္႔နည္းတူ ေဒါက္တာ အရွင္ပုေညာဘာသကို (၁၉၉၈) ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္အရိယဓမၼကိုမူ (၁၉၉၉) ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ေတြ႔ခဲ႔ရၿပီး မိတ္ေဆြရင္းမ်ား ျဖစ္ခဲ႔ၾကပါသည္။

မြမ္ဘိုင္းၿမိဳ႔ႏွင္႔ အလြန္ေ၀းေသာ ေဒသတြင္ရွိေသာ ဤတကၠသိုလ္တြင္ အရွင္တို႔ေလးပါးသည္ တစ္ပါးႏွင္႔တစ္ပါး ႏွစ္ျခင္းမတူ သီးျခားစီ ဆက္သြယ္ခဲ႔ၾကၿပီး ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ စာရင္းေပးသြင္းထားခဲ႔ၾကၿပီးလွ်င္ စာတမ္းေရးေသာအခါ စာေရးသူႏွင္႔အတူ မြမ္ဘိုင္းတြင္ပင္ သုေတသန စာတမ္းျပဳစုခဲ႔ၾကပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသသည္ ၀ိနည္းအေလး ထားျပီး စာေပၾကိဳးစားေသာ အရွင္တစ္ပါးျဖစ္ခဲ႔ၿပီး အစစအရာရာတြင္ စာေရးသူကို အားကိုးျပဳကာ တိုင္ပင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ၿပီးလွ်င္ စာေရးသူကလည္း အားတက္သေရာပင္ တတ္ႏိုင္သည္႔ အကူအညီမ်ားကို ေပးခဲ့ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ပညိႆရမွာမူ ပင္ကိုယ္ဥာဏ္ ထက္ျမက္ၿပီး တာ၀န္မ်ားေသာ အရွင္ျဖစ္သည္႔ၾကားမွပင္  ျမန္မာျပည္ႏွင္႔ အိႏိၵယျပည္သို႔ သြားတစ္လွည္႔ ျပန္တစ္ခါျဖင္႔ စာတမ္းကို ျပဳစုခဲ႔ၿပီးလွ်င္ ပါရဂူဘဲြ႔ကို ရေအာင္ယူခဲ႔သည္႔ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္ၿပီး ယခုမူ ေဒါက္တာအရွင္ပညိႆရသည္  ဓမၼကထိက အေက်ာ္ဆရာေတာ္အျဖစ္ တရားေဟာ၊ တရားျပ၊ စာေရးျခင္း စသည္တို႔ကို မေနမနား ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ပုေညာဘာသ ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္အရိယဓမၼကတို႔ႏွင္႔မူ သူတို႔ မဟာ၀ိဇၨာတန္းကပင္ မြမ္းဘိုင္းတြင္ အတူစာသင္ျဖစ္ခဲ႔ၾကေသာ မိတ္ေဆြမ်ားျဖစ္ခဲ႔သည္။ မဟာ၀ိဇၨာတန္းၿပီး သြားေသာအခါ သီတဂူဆရာေတာ္၏ ေစလွႊတ္ခ်က္အရ အေမရိကသို႔ ႏွစ္ပါးစလံုး အခ်ိန္ျခားနားျပီး သြားခဲ႔ၾကေပသည္။ စာေရးသူ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ စာတမ္းၿပီးစီးကာနီးအခ်ိန္တြင္ သူတို႔ႏွစ္ပါးသည္ အေမရိကမွ ပါရဂူဘဲြ႔စာတမ္းအတြက္ မြမ္ဘိုင္းသို႔ ျပန္ေရာက္လာခဲ့ၾကၿပီး က၀ိကုလဂုရုကာလီဒါသ တကၠသိုလ္သို႔ ဆက္သြယ္ကာ စာရင္းတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ပညာေရးအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ အခ်ိန္မေပးႏိုင္ခဲ႔ၾကသျဖင္႔ ေနာက္က်မွ ဘဲြ႔ၿပီးစီးခဲ႔ရပါသည္။

အရွင္တို႔တြင္ ကံေကာင္းျခင္းဇာတာႏွင္႔ ကံဆုိးျခင္းဇာတာေရာေႏွာေနသည္ဟု စာေရးသူကဆိုခ်င္ပါသည္။ ကံေကာင္းျခင္းဇာတာေၾကာင္႔ပင္ အစစအရာရာ သူတစ္ပါး၏ အေထာက္အပံ့ျဖင္႔ မပင္မပန္း စာသင္ခဲ႔ၾကရေသာ္လည္း ပညာေရးအတြက္ သင္ယူေနဆဲအခ်ိန္မွာပင္ အေမရိကသို႔ေရာက္သြားခဲ႔ရၿပီး သီတဂူတကၠသိုလ္၏ ပညာေရးအတြက္ အေကာင္းဆံုးအေနအထား မျဖစ္ခဲ႔ေတာ႔ဘဲ မိတ္ေဆြမ်ား၏ ပညာေရး ဘ၀ ဆက္လက္ရွင္သန္ခြင္႔အေရးသည္လည္း စိတ္ထင္တိုင္း မေပါက္ခဲ႔ေတာ႔ေပ။ မိတ္ေဆြမ်ား ျဖစ္ခ်င္သလို မျဖစ္ခဲ႔ဟု ဆိုခ်င္ပါသည္။ ျဖစ္ခ်င္သလိုမျဖစ္ခဲ႔ရေသာ ပညာေရး ဆက္တိုက္မျဖစ္မွဳသည္ သူတို႔၏ဘ၀ကို ျဖစ္ခ်င္သလိုျဖစ္ေစေသာ အျဖစ္မ်ိဳးႏွင္႔ ၾကံဳရန္အတြက္ မ်ိဳးေစ႔ၾကဲသကဲ႔သို႔ ျဖစ္သြားခဲ႔သည္ဟု စာေရးသူယူဆ ေနမိခဲ႔ၿပီး မွန္၊မမွန္ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း အခ်ိန္က အေျဖေပးသြားေပမည္။ ေဒါက္တာအရွင္ ပုေညာဘာသသည္ အလြန္ပညာေတာ္ေသာ ရဟန္းတစ္ပါးျဖစ္ခဲ႔ေသာ္လည္း ယခုအခါ တြင္မူ သူတစ္ပါးျဖစ္ေစခ်င္သလို ျဖစ္ခဲ႔ရျခင္း၏ အက်ိဳးဆက္အရပင္ လူ႔ဘ၀သို႔ ေရာက္သြားခဲ႔ရၿပီး ေဒါက္တာအရွင္အရိယဓမၼအေနျဖင္႔မူ အေမရိကႏိုင္ငံတြင္ပင္ သီတင္းသံုးလွ်က္ရွိေနၿပီး သီတဂူပညာေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳမွဳ လံုး၀မရွိဟု မဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း အက်ိဳးျပဳမွဳ အလြန္နည္းေပသည္။

ေဒါက္တာအရွင္အရိယဓမၼဟု စာေရးသူက ဘဲ႔ြတပ္ၿပီးေရးလိုက္ေသာ္လည္း ေဒါက္တာဘဲြ႔ရခဲ႔သည္ မရသည္မွာ ရာႏုန္းျပည္႔ မေသခ်ာေသးပါ။ အေၾကာင္းမွာ ဤတကၠသိုလ္၏ တစ္ျခားတကၠသိုလ္မ်ားႏွင္႔ မတူသည္႔ အေနအထားမ်ားေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ ပညာေရးအတြက္ ကံဇာတာ တကယ္တန္း မေကာင္းခဲ႔ေသာ သူသည္လည္း မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ရခဲ႔သည္ကိုမူ စာေရးသူ အေနျဖင္႔ ေသခ်ာစြာေျပာႏိုင္ပါသည္။ သို႔အတြက္ ကံဇာတာကို မိမိလက္တြင္ရွိေအာင္ လုပ္ႏိုင္ျခင္းသည္ မဟာဆုလာဘ္ၾကီး တစ္ခုျဖစ္သည္ကို ပညာတတ္စာသင္သားမ်ားက ေသေသခ်ာခ်ာ သတိျပဳၾကရ ေပမည္။ အခါခပ္သိမ္း သူတစ္ပါးကို အမွီျပဳေနရျခင္းသည္ ခ်မ္းသာမွဳအျပည္႔ မရရွိႏိုင္ေပ။ မိမိကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ပိုင္အမွီျပဳေနႏိုင္သည္႔ အရည္အေသြး မ်ိဳးရွိေသာ အခါမွသာလွ်င္ ခ်မ္းသာကို ပိုမိုမ်ားစြာရႏိုင္ၿပီး အမ်ားအက်ိဳးကို မိမိ၏ အစြမ္းျဖင္႔ ႏွစ္သက္စလို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကေပမည္။

(၄)  ကာလီဖိုးနီးယားသိပၸံေက်ာင္း (အေမရိကန္)

၁။       ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼပိယ

ကာလီဖိုးနီးယားသိပၸံေက်ာင္း၊ အေမရိကကို ၁၈၉၁ မွာတည္ေထာင္ခဲ႔ၿပီး ဘဲြ႔ရ ေက်ာင္းသားႏွင္႔ ဘဲြ႔လြန္ေက်ာင္းသား စုစုေပါင္း ႏွစ္ေထာင္႔တစ္ရာသာ ရွိသည္ဟု သိရပါသည္။ ေက်ာင္းဧရိယာမွာ တစ္ရာႏွစ္္ဆယ္႔ေလးဧက က်ယ္၀န္းၿပီး အေမရိကႏိုင္ငံ၊ ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ ပါစာဒီးနားတြင္ တည္ရွိပါသည္။ ကမၻာ႔အဆင္႔ သတ္မွတ္ ခ်က္တြင္မူ နံပါတ္ႏွစ္ေနရာ အဆင္႔တြင္ရွိပါသည္။ ဖေရာ္ဖက္ရွင္နယ္(လ္) ႒ာနေပါင္း (၂၉၄) ႒ာနႏွင္႔ အျခားေသာ႒ာနမ်ားမွာ (၁၀၅၄) ႒ာနရွိပါသည္။ ကာလီဖိုးနီးယားသိပ`ံေက်ာင္း၏ အေရာင္မွာ အျဖဴေရာင္ႏွင္႔ လိမ္ေမာ္ေရာင္ျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္း၏လိုဂိုမွာ အ၀ါေရာင္ ေနာက္ခံထားေသာ စက္၀ိုင္းပံုတြင္ လက္ႏွစ္ဖက္ျဖင္႔ မီးရွူးတိုင္ကို ဆုပ္ကိုင္ထားသည္႔ ပံုျဖစ္ၿပီး စက္၀ိုင္းပံုတြင္ ကာလီဖိုးနီးယား အင္စတီ က်ဳေတာ႔(ဖ္) တက္ဂေနာ္ေလာ္ဂ်ီ ၁၈၉၁ ခုႏွစ္ဟု အျဖဴေရာင္ျဖင္႔ ေရးထိုးထားပါသည္၊ ဆုပ္ကိုင္ထားေသာ လက္ႏွင္႔မီးရွူးမွာလည္း အျဖဴေရာင္ပင္ျဖစ္ပါသည္။

ကာလီဖိုးနီးယားသိပၸံေက်ာင္းကို ကာတက္ဟုလည္း ေခၚပါသည္။ ပညာေရးက႑ တြင္(၆)ခု ခဲြျခားထားပါသည္။ ဇီ၀က႑၊ ဓာတုႏွင္႔အင္ဂ်င္နီးယားရင္းဓာတု၊ အင္ဂ်င္နီးယားရင္းႏွင္႔အသံုးခ်သိပၸံ၊ ပထ၀ီႏွင္႔ကမၻာ႔သိပၸံ၊ လူသားႏွင္႔လူမွဳေရးသိပၸံႏွင္႔ ရူူပ၊ သခ်ၤာႏွင္႔ အာကာသ တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ကာလီဖိုးနီးယား သိပၸံေက်ာင္းမွ အာကာသသူရဲ ေကာင္းႏွစ္ဦး၊ ႏိုဘယ္(လ္)ဆုရပုဂၢိဳလ္ေျခာက္ဦးႏွင္႔ အျခားေသာနယ္ပယ္မ်ားတြင္ ထူးခ်ြန္သူမ်ားကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။

ထူးခ်ြန္သူမ်ားကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ႔သည္႔ ကာလီဖိုးနီးယား သိပၸံေက်ာင္းသည္ ျမန္မာျပည္မွ ေဒါက္တာဓမၼပိယ အရွင္သူျမတ္ကို ေမြးထုတ္ ေပးလိုက္ျပန္ပါၿပီ။ ဤအရွင္ကို စာေရးသူေတြ႔ဖူးခဲ႔သည္မွာ (၁၉၉၉) ႏွစ္က ျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။ ထိုသိခဲ႔ရသည္႔အခ်ိန္က အရွင္သည္ မဟာ၀ိဇၨာတန္းအတြက္ ၾကိဳးစားဆဲကာလ ျဖစ္ေနခဲ႔ဲၿပီး စာေရးသူရွိရာ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္သို႔ အလည္လာေရာက္ခဲ႔စဥ္တြင္ စာေရးသူထံ ဒႆနိကစာေပႏွင္႔ သက္ဆိုင္ေသာ သူဖတ္ခ်င္ေသာ စာအုပ္မ်ားကို  ရယူလိုေၾကာင္း အကူအညီေတာင္းခဲ႔သျဖင္႔ ပါေမာကၡ ဆရာမၾကီး ေဒၚျမင္႔ျမင္႔ေအးထံ စာေရးသူက ထပ္ဆင္႔ အကူအညီးေတာင္းခဲ႔ရၿပီးလွ်င္ ေဒါက္တာဓမၼပိယကို အကူအညီ ေပးခဲ႔ပါသည္။

ေနာက္ပိုင္း ေလးႏွစ္အၾကာ (၂၀၀၃) ခုတြင္မွ ကာလီဖိုးနီးယား သိပၸံေက်ာင္းမွ ပါရဂူဘဲြ႔ကို ရရွိခဲ႔ပါသည္။ မဟာ၀ိဇၨာတန္းကို ဆန္ဟိုေဆး စတိတ္ယူနီဗာစီတီမွ ရရွိခဲ႔ၿပီး ပါရဂူဘဲြ႔ကိုမူ ကာလီဖိုးနီးယား သိပၸံေက်ာင္းမွ ဓမၼာစရိယတန္း ေအာင္ျမင္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္႔သံုးႏွစ္အၾကာတြင္ ရရွိခဲ႔ပါသည္။ အရွင္သည္ ဓမၼာစရိယတန္းေအာင္ျမင္ၿပီး ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ (၁၉၈၂) တြင္ မေလးရွားႏိုင္ငံသို႔ ႏိုင္ငံျခားသာသနာျပဳခရီး စတင္ခဲ႔ေသာ္ လည္း ထိုအခ်ိန္က ဘာသႏၱရ အခက္အခဲရွိသျဖင္႔ ကိုယ္တိုင္အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင္႔ မစြမ္း ႏိုင္ေသးဘဲ ဘာသာျပန္သူ အကူအညီျဖင္႔ သာသနာျပဳခဲ႔ရသည္ဟု မွတ္သားခဲ႔ရဖူး ပါသည္။ ထို႔ေနာက္မွ အဂၤလိပ္စာကို အထူးျပဳေလ႔လာခဲ႔ျပီး ကမၻာ႔အဆင္႔ သတ္မွတ္ ခ်က္တြင္ နံပါတ္ႏွစ္ေနရာ အဆင္႔တြင္ရေနေသာ ကာလီဖိုးနီးယား သိပၸံေက်ာင္းမွ ပါရဂူဘဲြ႔ကို ဆြတ္ခူးခဲ႔ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ၾကိဳးစားသျဖင္႔ ရရွိလာခဲ႔ေသာ အသီးအပြင္႔ ျဖစ္ပါသည္။

ဤအရွင္၏ ဥာဏ္ရည္အဆင္႔ရွိၿပီး ဤအရွင္ေအာင္ျမင္ခဲ႔ေသာ ဓမၼာစရိယတန္း မ်ိဳးကို ေအာင္ျမင္ၿပီးသူတိုင္း က်န္းမာေရးသာ ေကာင္းမြန္ၿပီး ေအာင္ျမင္ခ်င္စိတ္ဓာတ္ကို အျမင္႔ဆံုးထားကာ လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ပါမူ ဤအရွင္ကဲ႔သို႔ ျဖစ္ၾကမည္သာျဖစ္သည္။ လူတိုင္းမျဖစ္ႏိုင္ပါေသာ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္မည္႔သူ နည္းမည္ မဟုတ္ပါေပ။  အဆက္ အသြယ္ေကာင္းႏွင္႔ ကုန္က်စရိတ္တို႔ကိုလည္း ထည္႔တြက္ရေပဦးမည္ဟု ဆိုႏိုင္ ေသာ္လည္း စိတ္ဓာတ္ကဲမြန္ ပုဂၢိဳလ္ခႊ်န္မ်ားသာ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ စိတ္ကူး ၾကမည္ ျဖစ္ေပရာ က်န္ရွိေနသည္႔ အခက္အခဲမ်ားကိုလည္း ေျဖရွင္းႏိုင္ၾကေပလိမ္႔မည္။

ဤအရွင္ႏွင္႔ စာေရးသူသည္ ျမန္မာျပည္တြင္္း ႏွင္႔ ျပည္ပတို႔တြင္ ေတြ႔ဆံုရံုမွ်သာမက အရွင္၏ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ရွိ ငါးက်မ္းျပန္ေက်ာင္းတြင္ စာေရးသူ၏ မဂၤလာဒံုရွိ ေက်ာင္းမွ တပည္႔သာမေဏေျခာက္ပါးကို စာသင္သားအျဖစ္ သူ၏ေက်ာင္းတြင္ အပ္လိုက္ေသာအခါတြင္မူ ပိုမိုၿပီး ရင္းႏွီးခဲ႔ရပါသည္။ ဤအရွင္သည္ ငါးက်မ္းျပန္ ေက်ာင္းတြင္ နိေျဂာဓသာမေဏ စီမံကိန္းခ်ၿပီး သာမေဏေပါင္း အပါးတစ္ရာတိတိတို႔အား ေလာကီႏွင္႔ေလာကုတၱရာ စာေပႏွစ္မ်ိဳးကို လမ္းသစ္တီထြင္ ဦးေဆာင္ သင္ၾကားေပးေစေသာ သာသနာျပဳ ဆရာေတာ္ တစ္ပါးျဖစ္ပါသည္။ ဤအရွင္ကဲ႔သို႔ စီမံကိန္းမ်ိဳးခ်ၿပီး သင္ေပးေသာ႒ာန ျမန္မာျပည္ရွိ ဘုန္းေတာ္္ၾကီးေက်ာင္း ေလာကတြင္ ယခုအထိ မရွိေသးဟု ယူဆရပါသည္။ ေနာင္တြင္ တစ္ခ်ိဳ႔ေသာ ေက်ာင္းမ်ား ေပၚလာပါလိမ္႔မည္ၿပီး ဤအရွင္သည္ ေလာကီေလာကုတ္ ႏွစ္႒ာနတြင္ ၀ီရိယစိုက္ထုတ္ၿပီး ၾကိဳးစားေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ျပည္တြင္းသာမက ျပည္ပတြင္လည္း အရွင္၏ သာသနာျပဳလုပ္ငန္းမ်ားသည္ ရွင္သန္ေနပါသည္။ ဤဆရာေတာ္သည္ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္၏ ဧည႔္ပါေမာကၡတစ္ပါးျဖစ္ၿပီး တရားျပေပးသည္႔ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ရံုမွ်သာမက စာေရးေနသည္႔ စာေရးဆရာ အရွင္ျမတ္တစ္ပါးလည္း ျဖစ္ပါသည္။

၅။ ေကာလကတၱား ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္အာစိဏၰ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ဇနိတ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ေသာဘိတ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္စေႏၵာဘာသ

ေကာလကတၱားတကၠသိုလ္သည္ ၁၈၅၇ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၂၄) ရက္ေန႔တြင္ တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ တကၠသိုလ္ျဖစ္သျဖင္႔ ႏွစ္ေပါင္း(၁၅၀) ေက်ာ္ရွိခဲ႔ေပၿပီ။ မြမ္ဘိုင္း တကၠသိုလ္တို႔ႏွင္႔ တစ္ခ်ိန္တည္းတြင္ တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ ေရွးက်ေသာတကၠသိုလ္တစ္ခု လည္းျဖစ္ေပသည္။ တည္ေထာင္ကာစတြင္ အဖဲြ႔၀င္(၄၀)တို႔ျဖင္႔ စတင္ခဲ႔ၿပီးေက်ာင္သား ၂၄၄ ေယာက္တို႔က ၀င္ခြင္႔စာေမးပဲြ ေျဖဆုိခဲ႔ၾကၿပီးလွ်င္ (၁၁၅) ေယာက္ေသာ ေက်ာင္းသား တို႔သည္ ၀င္ခြင္႔စာေမးပဲြကို ေအာင္ျမင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ပထမတြင္ တကၠသိုလ္၏ စည္းမ်ဥ္းမ်ားမွာ လန္ဒန္တကၠသိုလ္၏ ပံုစံအတိုင္း ထပ္တူညီ စည္းမ်ဥ္းျဖစ္ခဲ႔ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ တျဖည္းျဖည္း စည္းမ်ဥ္းကို ျပင္ဆင္ခဲ႔ၾကပါသည္။

၁၈၅၈ခုႏွစ္တြင္ ဘီေအစာေမးပဲြကို က်င္းပေပးခဲ႔ၿပီးလွ်င္ ေက်ာင္းဖြင္႔ၿပီး ေလးႏွစ္ေျမာက္မွ မဟာ၀ိဇၨာတန္း ရွိခဲ႔သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္ၿပီး စာေမးပဲြကိုမူ ၁၉၈၁တြင္ က်င္းပေပးခဲ႔ပါသည္။ ပါရဂူဘဲြ႔ကိုမူ ေက်ာင္းဖြင္႔ၿပီး(၁၉) ႏွစ္ေျမာက္ျဖစ္ေသာ ၁၈၇၆ ခုႏွစ္ တြင္မွ အပ္ႏွင္းႏိုင္ခဲ႔ပါသည္။ တကၠသိုလ္၏ လက္ေအာက္ခံ ေက်ာင္း(၃)ေက်ာင္းကို အိႏိၵယျပည္ရွိ ပတၱနားၿမိဳ႔႔႔   ႏွင္႔ ဒါကာၿမိဳ႔႔ ၊ ျမန္မာျပည္ရိွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔တို႔တြင္ ႏွစ္ျခားၿပီး အသီးသီး ဖြင္႔လွစ္ေပးခဲ႔ပါသည္။ ပတၱနား တကၠသိုလ္ကို ၁၉၁၇ ခုႏွစ္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ကို ၁၉၂၀ ခုႏွစ္၊ ဒါကာ တကၠသိုလ္ကို ၁၉၂၁ခုႏွစ္တြင္ ဖြင္႔လွစ္ေပးခဲ႔ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

စာေပဆိုင္ရာ ႏိုဘယ္ဆုရ ကဗ်ာဆရာၾကီး ရာဘင္နတ္တဂိုးစေသာ ထင္ရွားေသာ စာေပေခါင္းေဆာင္၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဤတကၠသိုလ္မွ ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ႔ ပါသည္။ ထိုမွ်သာမက အာရွတိုက္တြင္ ပထမဆံုးေသာ ေဆးေက်ာင္းကို ၁၈၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ဖြင္႔ေပးခဲ႔ၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆံုးေသာ အမ်ိဳးသမီးေကာလိပ္ကို ၁၈၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ဖြင္႔လွစ္ေပးခဲ႔ပါသည္။ ေကာလကတၱား တကၠသိုလ္သည္ ကမBာ႔ထိပ္တန္း တကၠသိုလ္ စာရင္း ၀င္အျဖစ္ တစ္ၾကိမ္ အေရြးခ်ယ္ခံရဖူးပါသည္။ ဤတကၠသိုလ္သက္တမ္း ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀) ေက်ာ္အတြင္း တကၠသိုလ္၏ လိုဂို(တံဆိပ္)ကို ခုႏွစ္ႀကိမ္ တိုင္တိုင္ ေျပာင္းလဲခဲ႔ပါသည္။

တကၠသိုလ္၏ လိုဂို (တံဆိပ္) ခုႏွစ္မ်ိဳးရွိခဲ႔ေပရာ တံဆိပ္အားလံုးတြင္ ယူနီဗာစီတီ ေအာ႔(ဖ္) ေကာလကတၱား ၊ အဒဗန္႔(စ္) ေအာ႔(ဖ္) လား(န္)နင္း (အဓိပၸါယ္မွာ ေကာလ ကတၱား တကၠသိုလ္၊ အဆင္႔ျမင္႔ သင္ၾကားေရး) ဟု ေရးသားထားပါသည္။ ငါးၾကိမ္ေျမာက္ တံဆိပ္၀ယ္ အဂၤလိပ္လို ေရးသားထားေသာ ထိုစာသားအျပင္ ဘဂၤါလီအကၡရာကိုပါ ေရးထည္႔ထားသျဖင္႔ စက္၀ိုင္းတြင္းတြင္ရွိေသာ ၾကာပြင္႔တံဆိပ္မွာ ေနရာေပးခဲ႔ရ သည္႔အတြက္ ေသးငယ္သြားပါသည္။ ပထမတံဆိပ္ ႏွင္႔ ဒုတိတံဆိပ္တို႔၏ပံုစံမွာ ျခေသၤ႔ ႏွစ္ေကာင္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ၿပီး အလံကိုကိုင္ေနသည္႔ပံုႏွင္႔ ဒုတိယတံဆိပ္တြင္မူ သရဖူကို ကိုင္ေဆာင္ထားသည္႔ပံု ျဖစ္ပါသည္။ တတိယတံဆိပ္တြင္မူ ေျပာင္းလဲသြားပါသည္။ ျခေသၤ႔ လည္းမဟုတ္၊ ႏွစ္ေကာင္လည္းမဟုတ္ေပ။ ျခေသၤ႔အစား ဆင္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သြားခဲ႔ၿပီးလွ်င္ ႏွစ္ေကာင္အစား သံုးေကာင္ျဖစ္သြားကာ တစ္ေကာင္ တိုးသြားခဲ႔ေပသည္။ ဆင္သံုးေကာင္သည္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္သည္႔ပံုစံ မဟုတ္ေတာ႔ဘဲ ဖင္ခ်င္းကပ္ၿပီးလွ်င္ ပရိတ္သတ္ဖက္ မ်က္ႏွာမူထားလွ်က္ မီးလင္းေနသည္႔ ဆီမီးတိုင္သံုးတိုင္ကို သူတို႔၏ ေက်ာေပၚတြင္ တင္ထားပါသည္။ ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္၊ ခြန္ တံဆိပ္တုိ႔မွာ ၾကာပန္းပြင္႔မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း အနည္းငယ္စီ ကဲြျပားၾကပါသည္။ မြန္ဘိုင္းတကၠသိုလ္၏ လုိဂို (တံဆိပ္) မွာမူ အေဆာက္အဦးပံုစံ ျဖစ္ပါသည္။ အေနာက္တိုင္း ဗိသုကာ အေဆာက္အဦး ျဖစ္ပါသည္။ တကၠသိုလ္ႏွစ္ခု သက္တမ္းတူၾကေသာ္လည္း တံဆိပ္၏ ကဲြျပားျပားနားခ်က္ ၾကီးမားေနရျခင္းသည္ အဘယ့္ေၾကာင္႔ပါနည္းဟု စဥ္းစားဖြယ္ရာ တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။

ဤေကာလကတၱား တကၠသိုလ္မွ ျမန္မာျပည္ဖါြး ရဟန္းေတာ္ေလးပါးသည္ ပါရဂူဘဲြ႔ကို ရခဲ႔ၾကပါသည္။ ေလးပါစလံုးပင္ စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြရဟန္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ေကာလကတၱားသည္ ျမန္မာစာသင္သား ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အိႏိၵယႏိုင္ငံသို႔ ဂိတ္အ၀င္ၿမိဳ႔ ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏို္င္ငံသို႔ အျပန္တြင္လည္း ေကာလကတၱားမွပင္ ျပန္ၾကရေပသည္။ စာေရးသူတို႔သည္ ျမန္မာႏို္င္ငံသို႔ အျပန္တြင္လည္း စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြရဟန္းေတာ္မ်ား ထံတြင္ ေခတၱလည္ပတ္ၿပီးမွ ခရီးဆက္ေလ႔ ရွိပါသည္။ ေကာလကတၱား ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ျမန္မာစာသင္သား ရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင္႔ ဧည္႔သည္မ်ားကို မ်ားစြာအကူ အညီေပးခဲ႔ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင္ပင္ သူတို႔ႏွင္႔ ရင္းႏွီးမွဳလည္း ပိုၾကပါသည္။ ေဒါက္တာ အရွင္အာစိÀသည္ ေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္ ႏွင္႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္အဘိဓမၼသိပၸံတြင္ ပါေမာကၡဆရာ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ ေဒါက္တာဇနိတသည္လည္း ၾသစေတးလ်ႏိုင္ငံတြင္ သာသနာျပဳေနသည္ဟု သိရပါသည္။ ေဒါက္တာေသာဘိတမွာမူ အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ သီတင္းသံုးေနဆဲဟု သိရပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္စေႏၵာဘာသတစ္ပါး ဘယ္ဆီသို႔ ေရာက္ေနသည္ဟု စာေရးေနခ်ိန္အထိ သတင္းမရေသးပါ။ မၾကားေသးမွီကမွ သတင္းတစ္ခုရသည္မွာ ဤအရွင္သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ရွိ မဂၤလာဒုံၿမိဳ႔နယ္၊ သကၤန္းက်ြန္းရပ္ကြက္တြင္ ေက်ာင္းေဆာက္ထားသည္ဟု ဆိုပါသည္။

ေဒါက္တာဇနိတသည္ ျမန္မာႏို္င္ငံမွ ေဆးႏွင္႔ပတ္သက္ၿပီး ၀င္ခြင္႔စာေမးပဲြကို လာေရာက္ေျဖဆိုၾကေသာ ဆရာ၀န္ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အကူအညီေပးခဲ႔ေသာ ရဟန္းတစ္ပါးျဖစ္ခဲ႔ၿပီး (၂၀၀၄) ခုႏွစ္ ေမလတြင္ စာေရးသူႏွင္႔အတူ ဘုရားဖူးခရီးစဥ္တစ္ပတ္ (၁၅) ရက္ေက်ာ္ သြားခဲ႔ဖူးပါသည္။ ဘုရားဖူး ခရီးသည္မ်ားအတြက္ ရပ္နားသည္႔ကာလလည္းျဖစ္၊ အပူခ်ိန္ကလည္း အျမင္႔ဆံုး အေျခေနသို႔ ေရာက္ေနသည္႔အခါ၀ယ္ စာေရးသူတို႔ႏွစ္ဦးက ဘုရားဖူး ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ႔ရေသာ အေမရိကႏိုင္ငံမွ ဘုရားဖူးအဖဲြ႔မွာ အပူခ်ိန္ေၾကာင္႔ စိတ္ေသာက ေရာက္ခဲ႔ၾကရသျဖင္႔ မိမိတို႔ႏွစ္ပါးကို သူတို႔က ေျပာဆိုဆက္ဆံပံုမ်ားကို အရွင္ဇနိတႏွင္႔ စာေရးသူတို႔သည္ အစဥ္အၿမဲ  သတိရေနမိၾကေပမည္။

(၆) ဂ်ာေဒ(ဗ္)ပူ(ရ္) ယူနီဗာစီတီ

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼိက

ဂ်ာေဒ (ဗ္) ပူ (ရ္) ယူနီဗာစီတီသည္ ကာလကတၱားၿမိဳ႔တြင္တည္ရွိၿပီး ၁၉၅၅ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၂၄) ရက္ေန႔က တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ တကၠသိုလ္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ထူးဆန္းသည္မွာ ဤတကၠသိုလ္တြင္ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးသာလွ်င္ ပါရဂူဘဲြ႔ ရခဲ႔ဘူးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ တစ္ျခားေသာ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္မူ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္မ်ား အနည္းဆံုးေလးပါးခန္႔ ပါရဂူဘဲြ႔ ရခဲ႔ဘူးခဲ႔ၾကပါသည္။ အမွန္ွမွာ ဤတကၠသိုလ္သည္လည္း တစ္ႏွစ္လွ်င္ ပွ်မ္းမွ်အားျဖင္႔ ပါရဂူဘဲြ႔ရ ႏွစ္ရာ႔ငါးဆယ္ခန္႔ကို ႏွစ္စဥ္ ေမြးထုတ္ေပးေနသည္႔ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ ေက်ာင္းသားေပါင္း ႏွစ္ေထာင္႔ခုႏွစ္ရာ႔တစ္ဆယ္ သုေတသန ျပဳေနၾကၿပီး  အမ္ဖီး (လ္) ေက်ာင္းသား ငါးရာသံုးဆယ္႔ ခုႏွစ္ေယာက္၊ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔အတြက္ ေက်ာင္းသားသံုးေထာင႔္တစ္ရာ႔ႏွစ္ေယာက္ ႏွင္႔ ဘီေအေက်ာင္းသား သံုးေထာင္႔ ေျခာက္ဆယ္သည္ ဤတကၠသိုလ္တြင္ ရွိေနေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအေနျဖင္႔ အခ်ိန္ျပည္႔ဆရာ ေျခာက္ရာ ႏွစ္ဆယ္႔ေလးေယာက္၊ အခ်ိန္ပိုင္းနည္းျပ ဆရာႏွစ္ရာႏွစ္ဆယ္႔ႏွစ္ေယာက္ ျဖစ္ၾကၿပီး စာၾကည္တိုက္တြင္ စာအုပ္ အေရအတြက္ေပါင္း ငါးသိန္းခဲြေက်ာ္ရွိကာ ကြန္ပ်ဴတာ အလံုးေပါင္း သံုးေထာင္ေက်ာ္ျဖင္႔ လည္ပတ္ ေဆာင္ရြက္ေနသည႔္ ပညာေရး႒ာန တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါသည္။

၀ိဇၨာ႒ာန (၁၂) ခုႏွင္႔ သိပၸံံ႒ာန (၆) ခု သိပၸံႏွင္႔ နည္းပညာ႒ာန (၁၇) ခုရွိၿပီးလွ်င္ ႏိုင္ငံျခားမွ သုေတသန ေက်ာင္းသား သံုးရာ႔ငါးဆယ္၊ ျပည္တြင္း သုေတသနေက်ာင္းသား ေလးရာ႔ငါးဆယ္ရွိေနၾကပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼိကသည္ ဤတကၠသိုလ္တြင္ ဆက္သြယ္ခဲ႔ၿပီး ပါရဂူဘဲြ႔ရခဲ႔ပါသည္။ စာေရးသူသည္ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼိကကို သိေနခဲ႔ရၿပီး သိရျခင္း၏ အေၾကာင္းမွာ သူတို႔ေနေသာေနရာသို႔ ႏွစ္စဥ္ ေရာက္ခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ ေကာလကတၱားရွိ အျခားရဟန္းေတာ္မ်ား ႏွင္႔စာလွ်င္္ အဂၤလိပ္စာေကာင္းသည္ဟု နာမည္ရေနခဲ႔သူျဖစ္ပါသည္ ပါဠိစာေပ တတ္ေျမာက္မွဳ ဘက္တြင္ အားစို္က္ခဲ႔လွ်င္ အဂၤလိပ္စာနည္းတူ နာမည္ရႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ပညာေရးဘက္သို႔ ဦးမလွည္႔ႏိုင္ခဲ႔ဟု ထင္ပါသည္။ ယခုအခါသူသည္ အေမရိကသို႔ ေရာက္ရွိေနကာ ရဟန္းအသြင္ေပ်ာက္ၿပီး လူ႔ဘ၀ေရာက္သည္႔ သူတစ္ဦးျဖစ္ေနသည္။ သူတတ္သိထားသည္႔ ပညာေရးကို ျပည္႔ျပည္ပ၀၀ အသံုးမျပဳႏိုင္သည္႔ ဘ၀တြင္ ေရာက္ေနသျဖင္႔ အမ်ားအက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင္႔အလမ္းရွိႏိုင္ေတာ႔ပါမည္ ေလာဟု ေမးခြန္းထုတ္ခ်င္စရာပင္ ေကာင္းေပသည္။

(၇)    ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္စႏၵာ၀ရာဘိ၀ံသ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ကစၥာယန

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ေကာ၀ိဒ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္ပညာေဇာတ

၅။ ေဒါက္တာအရွင္က၀ိႏၵ

၆။ ေဒါက္တာအရွင္ပညာသုတ

၇။ ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ

ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီသည္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား ပညာသင္ယူရာ ဗဟုိ႒ာန တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဗာရာဏသီၿမိဳ႔တြင္တည္ရွိၿပီး သကၠတ ဘာသာရပ္ကို အဓိက ထားၿပီး သင္ေပးေသာ တကၠသိုလ္ျဖစ္သျဖင္႔ သကၠတ တကၠသိုလ္ဟု အမ်ားကေခၚပါသည္။ အျခားေသာ တကၠသိုလ္ (၄)ခုလည္း ဗာရာဏသီတြင္ ရွိပါေသးသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား အေနျဖင္႔ တကၠသိုလ္ ေလးခုအနက္ တကၠသိုလ္(၂)ခုတြင္သာ ပညာသင္ၾကပါသည္။ သကၠတ ဘာသာရပ္အျပင္ ပါရွင္း ၊ျပင္သစ္၊ ပါဠိ၊ ပရာကရစ္စေသာ ဘာသာမ်ားကိုလည္း သင္ၾကားေပးသည္ဟု သိရပါသည္။ စာသင္ၾကားေရးစနစ္မွာ ေရွးအစဥ္အလာအတိုင္း သင္ၾကားေရးစနစ္ ျဖစ္ပါသည္။ သင္တန္းခန္းမမ်ားထဲတြင္ စားပဲြႏွင္႔ ကုလားထိုင္မရွိပါ။ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္မ်ား စာ၀ါလိုက္သည္႔ စနစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ ယခင္ကဘုရင္မေကာလိပ္ကို ဆန္ပူရဏာနႏၵ သကၠတ ယူနီဗာစီတီဟု ေျပာင္းလဲလိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၃၀)ေက်ာ္ သက္တမ္းရွိၿပီျဖစ္ပါသည္။

အဆင့္ႏွင့္သတ္မွတ္ၿပီး ပညာသင္ၾကားေရးစနစ္ကို တီထြင္ထားပါသည္။ သကၠတတကၠသိုလ္ကို ေခတ္တကၠသိုလ္မ်ားႏွင့္ ပံုစံတူ နားလည္ေပး၍မရပါ။ သို႔ေသာ္ တစ္ျခား တကၠသိုလ္မ်ားႏွင္႔  သဟဇာတျဖစ္ေစရန္အတြက္မူ စီမံေပးထားပါသည္။ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ၊စတုတၳဟု ေလးဆင္႔ခဲြျခားထားၿပီး ေလးဆင္႔အတြက္ (၉)ႏွစ္ၾကာအခ်ိန္ ေပးရပါသည္။ သံုးဆင္႔ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ပါက ဘီေအ အဆင့္ကုိေပးပါသည္။ စတုတၳ အဆင္႔ေအာင္ပါက အာတ်ာရယ (ဆရာအဆင္႔) ေပးပါသည္။ ထိုအဆင္႔သည္ မဟာ၀ိဇၨာအဆင္႔ႏွင္႔ တန္းတူေသာ ဘဲြ႔တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။  အာတ်ာရယအဆင္႔ ေအာင္ၿပီးေသာ္ ပါရဂူဘဲြ႔ကို ဆက္သြယ္ႏိုင္ပါၿပီ။ အိႏိၵယရွိ မည္သည္႔တကၠသိုလ္တြင္မဆို ဆက္သြယ္ၿပီး သုေတသနစာတမ္း တင္သြင္းႏိုင္ခြင္႔ရွိေပၿပီ။ သို႔ေသာ္ သက္ဆိုင္ရာ ပညာေရး႒ာနမွ စည္းကမ္းအတိုင္းသာျဖစ္ၿပီး တထစ္ခ် တက္ေရာက္ႏိုင္သည္ဟု မမွတ္ ယူရေပ။ သကၠတ တကၠသိုလ္သည္ လက္ေအာက္ခံ သကၠတ ေကာလိပ္မ်ား၊ သကၠတ ေက်ာင္းမ်ား ထားရွိပါသည္။ ပင္မသကၠတ တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာ သံုးရာ (၃၀၀) ေက်ာ္ႏွင္႔ ေက်ာင္းသားေပါင္းႏွစ္ေထာင္ (၂၀၀၀)ေက်ာ္ ႐ွိပါသည္။ လက္ေအာက္ခံ ေက်ာင္းမ်ား ႏွင္႔ေပါင္းေသာ္ ေက်ာင္းသား သံုးသိန္းေက်ာ္ရွိပါသည္။ မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီကဲ႔သို႔ပင္ ဤတကၠသိုလ္တြင္ ျမန္မာျပည္မွ ပါရဂူ ဘဲြ႔ရရဟန္းေတာ္ ခုနစ္ပါးရွိခဲ႔ေပၿပီ။

ေဒါက္တာအရွင္ေကာ၀ိဒ (မဇၩိမဂုဏ္ရည္ တရားေဟာ ဓမၼကထိက) ေဒါက္တာအ ရွင္ပညာေဇာ (အေမရိက-ဖေလာရီဒါ ျပည္နယ္) ဗာရာဏသီတကၠသိုလ္တြင္ မဟာ၀ိဇၨာတန္းတြင္ ပါဠိဘာသာျဖင္႔ေရႊတံ ဆိပ္ဆုရ ထားခဲ႔သူျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္က၀ိႏၵ (အေမရိက-ဆန္ဟိုးေဆးၿမိဳ႔) ေဒါက္တာ အရွင္ကစၥာယန (ၾသစေတးလ်) ေဒါက္တာအရွင္စႏၵာ၀ရာဘိ၀ံသ (မိုးကုတ္အဖဲြ႔ခ်ဳပ္နာယက ဆရာေတာ္ႏွင္႔ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္ပါေမာကၡ ဆရာေတာ္) ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ ေဒါက္တာ အရွင္ပညာသုတ (ျမန္မာျပည္) တိ႔ုျဖစ္ပါသည္။ သကၠတ တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာ ဘဲြ႔ရဆရာေတာ္ ခုနစ္ပါးႏွင့္ စာေရးသူ တရင္းတႏွီး နီးနီကပ္ကပ္ မရွိခဲ႔ၾကေသာ္လည္း ဆက္စပ္ၿပီး တစ္ဦးႏွင္႔တစ္ဦး သိေနၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ေကာ၀ိဒကို (၁၉၉၇) ခုႏွစ္တြင္ စေတြ႔ခဲ႔ဖူးၿပီး အရွင္ သီတင္းသံုးရာ ဗာရာဏသီၿမိဳ႔ရွိ ေဆး၀ကၤဘာျမန္မာေက်ာင္းသို႔ အလည္ေရာက္ခဲ႔ပါသည္။ ထိုစဥ္က စကားေျပာျဖစ္ခဲ႔ၿပီး ေနာက္တစ္ၾကိမ္ စာေရးသူ (၁၉၉၉) ႏွစ္တြင္ အိႏိၵယသို႔ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ စာသင္ေရာက္ခဲ႔ေသာအခါ ေတြ႔ခဲ႔ရပါသည္။ သူႏွင္႔ ပထမအၾကိမ္ ေတြ႔ဆံုခဲ႔စဥ္က စာေရးသူမွာ မဟာ၀ိဇၨာတန္းကို ေအာင္ျမင္ၿပီး ျဖစ္ခဲ႔ေသာ္လည္း ဒုတိယအၾကိမ္တြင္မူ အရွင္ေကာ၀ိဒသည္ မဟာ၀ိဇၨာတန္းႏွင္႔ ပါရဂူတန္းကို ႏွစ္တိုတို အတြင္းၿပီးစီးခဲ႔သျဖင္႔ စာေရးသူထက္ ေရွးက်ၿပီး ေဒါက္တာဘဲြ႔ ၿပီးစီးခဲ႔ပါသည္။ စာေရးသူမွာ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္တြင္ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး ဆရာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနခဲ့ေသာေၾကာင္႔ ေနာက္က်ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ ေကာ၀ိဒသည္ ျမန္မာျပည္ ျပန္ေရာက္သြားေသာအခါ တရားေဟာရာတြင္ ထူးခၽႊန္ေသာ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္လာ ခဲ့ေပသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ေကာ၀ိဒႏွင္႔ စာေရးသူတို႔ ျမန္မာျပည္တြင္ သံုးၾကိမ္မွ်သာ ေတြ႔ရၿပီးလွ်င္ (၂၀၀၇) ခုႏွစ္က အေမရိကတြင္ သူႏွင္႔ အတူခရီးလွည္႔ခဲ႔ၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္စႏၵာ၀ရာဘိ၀ံသကိုမူ ေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္တြင္ ေတြ႔ဆံုရပါသည္။ ႒ာနတူ ၊ လုပ္ငန္းတူ ျဖစ္သျဖင္႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံခဲ႔ရပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ရာထူးတြင္ သူ႔ထက္ နိမ္႔ၿပီး အသက္မွာလည္း ငယ္ေနေသာ စာေရးသူ အေပၚတြင္ၚ ၾကင္နာေသာ စိတ္သေဘာထားရွိသည္ဟု ထင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စာေရးသူတို႔က အရြယ္တူျဖစ္ေသာ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင္႔ ရင္းရင္းနွီးႏွီး ေပါင္းသင္းၾကသျဖင္႔ ဆရာေတာ္ႏွင္႔ လုပ္ငန္းသေဘာ အရသာလွ်င္ ဆက္ဆံျဖစ္ၾကပါသည္။ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္တြင္ ေနခဲ႔စဥ္က ဆရာလုပ္သက္ အေတြ႔အၾကံဳနည္းခဲ႔သျဖင္႔လည္း မိမိသင္ၾကားေပးရမည္႔ ဘာသာရပ္ႏွင္႔ နပမ္းလံုးခဲ႔ရၿပီး အခက္ၾကံဳခဲ႔ရသည္ကလည္း ဆရာေတာ္ႏွင္႔ ရင္းရင္းနွီးႏွီး ေပါင္းျဖစ္ရန္ အခ်ိန္လံုေလာက္စြာ မရခဲ႔ပါ။ စာေရးသူသည္ ပါရဂူဘဲြ႔ရၿပီးေသာအခါ ဆရာေတာ္ႏွင္႔ အၾကိမ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဆံုခဲ႔ပါသည္။ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္တြင္ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ရန္ တိုက္တြန္းသည္မွာ အၾကိမ္မ်ားလွပါသည္။ ပိုမိုရင္းႏွီး လာခဲ႔ပါေသာ္လည္း စာေရးသူသည္ ဆရာေတာ္၏ တိုက္တြန္းခ်က္ကို အေကာင္အထည္ မေဖၚခဲ႔ပါ။ သို႔အတြက္ လုပ္ငန္းတူ လုပ္ေဆာင္ခြင္႔ မရခဲ့ျပန္ေပ။ စာေရးသူသည္ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္တြင္ ျပင္ပစာစစ္ဆရာတစ္ပါး အေနျဖင့္မူ ငါးၾကိမ္တိုင္တိုင္ ငါးႏွစ္တိတိ မဟာ၀ိဇၨာတန္း ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ (၁၈) ဦးတို႔အား စာစစ္ေပးျခင္း၊ အကူအညီ ေပးျခင္းတို႔ကို ယေန႔တိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဆဲျဖစ္ပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ကစၥာယန (မိုးညွင္း)၊ ေဒါက္တာအရွင္ပညာေဇာတ (ေမွာ္ဘီ)၊ ေဒါက္တာအရွင္က၀ိႏၵ (လွည္းကူး)၊ ေဒါက္တာအရွင္ပညာသုတ (ျမင္းျခံ)၊ ေဒါက္တာ အရွင္၀ိစိတၱတို႔ႏွင္႔လည္း  သိခ့ဲ ေတြ႔ခဲ႔ေသာ္လည္း နီးနီးကပ္ကပ္ မရွိခဲ႔ အေနေ၀းသျဖင္႔ သူတို႔ အေၾကာင္းကို စံုလင္စြာေဖၚျပခြင္႔ မရႏိုင္ေတာ႔ပါ။

(၈) နယူးေဒလီ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၀ံသ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ဥတၱရဥာဏ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ

နယူးေဒလီ တကၠသိုလ္ကို ၁၉၂၂ခုႏွစ္က တည္ေထာင္ခဲ႔ၿပီး အစပိုင္းတြင္ လက္ေအာက္ခံ ေကာလိပ္ သံုးေက်ာင္းသာ ရွိခဲ႔ရာမွ ယခုအခါတြင္ မဟာ႒ာနၾကီး တစ္ဆယ္႔ေလးခု၊ ႒ာနခဲြ ခုႏွစ္ဆယ္႔ကိုးခုႏွင္႔ လက္ေအာက္ခံ ေကာလိပ္ေပါင္း ရွစ္ဆယ္႔ ေျခာက္ခုရွိေနၿပီး ေက်ာင္းသားေပါင္း ႏွစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ကို ပညာသင္ေပးေနေသာ တကUသိုလ္ၾကီးတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ နယူးေဒလီ တကၠသိုလ္တြင္ စာၾကည္႔တိုက္ မ်ားစြာရွိၿပီးလွ်င္ စံုလင္လည္း စံုလင္လွပါသည္။ နယူးေဒလီ တကၠသိုလ္စာၾကည္႔တိုက္၊ ဗဟိုသိပၸံ စာၾကည္႔တိုက္၊ ၀ိဇၨာ စာၾကည္႔တိုက္။ ရတန္တာတာ စာၾကည္႔တိုက္၊ ေလာ႒ာန စာၾကည္႔တိုက္၊ ေတာင္ဘက္ပိုင္း စာၾကည္႔တိုက္ ႏွင္႔ ဒီဒီစီစီ စာၾကည္႔တိုက္ တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။

ယေန႔ေခတ္တြင္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားက စာေပ ေလ႔လာရံု သက္သက္မွ်သာမက ေခတ္မွီပံုစံတီထြင္ၾကံဆသည္႔ ပညာရပ္မ်ားပါမက်န္ ေလ႔လာသင္ၾကားေပးေနၾကသျဖင္႔ နယူးေဒလီ တကၠသိုလ္သည္ ေခတ္မွီ တကၠသိုလ္ၾကီး တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ၂၇ ေမလ ၂၀၁၀ ေန႔တြင္ ထုတ္ေ၀ေသာ ဟိႏၵဴစတန္နီ သတင္းစာတြင္ ျပည္႔ျပည္႔စံုစံု ေဖၚျပထားသည္ကို ဖတ္ရပါသည္။

နယူးေဒလီ တကၠသိုလ္ရွိ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာေလ႔လာ ေရး႒ာနတြင္ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ႏွင္႔ ပါရဂူဘဲြ႔ အသီးသီးကို ရယူေနၾကပါသည္။ ဤ႒ာနကို ၁၉၅၇ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ႔ၿပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ သာသနာႏွစ္ ႏွစ္ထာင္႔ငါးရာၿပည္႔ ေအာင္ျမင္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ျမတ္ဗုဒ<၏ အဆံုးအမမ်ားကို ေလးစားျခင္း သေကၤတ အေနျဖင္႔ တည္ေထာင္ထားခဲ႔ျခင္းျဖစ္ေပသည္။ ဗုဒၶဘာသာစာေပႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ဗဟို စာၾကည္႔တိုက္တြင္ တရုတ္၊ တိဗက္၊ အဂၤလိပ္ စသည္႔ ဘာသာစံုျဖင္႔ တိပိဋက စာေပမ်ားကို ေလ႔လာဖတ္ရွုႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားတြင္ ေဒလီတကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ ရရွိေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ ေလးပါးရွိခဲ႔ျပီ ျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ၊ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၀ံသ၊ ေဒါက္တာအရွင္ဥတၱရဥာဏ၊ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။

စာေရးသူသည္ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရကို ၁၉၉၇ခုႏွစ္က ေဒလီၿမိဳ႔သို႔ အလည္ ေရာက္ခဲ႔စဥ္က တစ္ၾကိမ္သာလွ်င္ဖူးေတြ႔ခဲ႔ရၿပီး ယေန႔အထိ ထပ္မေတြ႔ျဖစ္ေတာ႔ပါ။ ထိုဆရာ ေတာ္ႏွင္႔ စကားလက္ဆံုၾကခဲ႔စဥ္က အမွတ္ရေနမိေသာ စကားတစ္ခြန္းမွာ ”အျဖစ္ခ်င္း မတူလွ်င္ ကိုယ္ခ်င္း မစာတတ္” ဟူေသာ စကားပင္ျဖစ္ပါသည္။ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခု ေက်ာ္သည္ အထိ ထိုစကားေလးကို စာေရးသူ မွတ္မိေနဆဲပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က စာေရးသူ ႏွင္႔အတူ ခရီးသြားခဲ႔သည္႔ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ ေလးပါးျဖစ္ပါသည္။

ေဒါက္တာသုႏၵရကဲ႔သို႔ပင္ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာျဖစ္ခဲ႔စဥ္က ေတြ႔ဆံု ဖူးခဲ႔ ေသာေဒါက္တာဥတၱရဥာဏကိုလည္း ၁၉၉၉ခုႏွစ္ကသာ ေတြ႔ဆံုခဲ႔ၾကၿပီး ယေန႔အထိ ျပန္ မဆံုျဖစ္ၾကေသးပါ။ ေဒါက္တာဥတၱရဥာဏႏွင္႔ အေဆာင္တစ္ခုတည္းတြင္ ေနျဖစ္ခဲ႔ၾကပါ ေသာ္လည္း ပံုမွန္ဆက္ဆံမွဳမ်ိးသာ ရွိခဲ႔ဲၿပီး စာေရးသူတို႔ႏွင္႔ ခင္ခင္မင္မင္ ေနခ်င္သည္႔ အေၾကာင္းကို ထိုအရွင္က ေျပာျပခဲ႔ဖူးေသာ္လည္း တကယ္တန္းျဖစ္ရန္ အခ်ိန္မရခဲ႔ၾကပါ။ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၀ံသ ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼတို႔ကိုမူ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼသည္ ေရႊက်င္ၿမိဳ႔နယ္တြင္ ပရဟိတလုပ္ငန္းကို ၾကိဳးစား ေဆာင္ရြက္ေနသည္ကို သိရပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၀ံသမွာမူ ယခုအခါတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတ©ိသာသနာ႔ တကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္) ၏ နာယကခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ေနေပၿပီ။ ေထရ၀ါဒ တကၠသိုလ္တြင္လည္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ေနပါသည္။ စာေရးသူႏွင္႔ မၾကာခဏဆံုစည္း ျဖစ္ၾကပါသည္။ ဆံုစည္းသည္႔ အခါတြင္လည္း မႏ©ေလးအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္ၾကပါသည္။ စာေရးသူ၏ ဆရာျဖစ္ေသာ အရွင္ဇနသာရႏွင႔္ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၀ံသသည္ မိတ္ေဆြရင္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ သူတစ္ပါး၏ အက်ိဳးကို ေဆာင္၇ြက္ေပး လိုေသာ ေစတနာေကာာင္းရွိသည္႔ ဆရာေတာ္ဟု ယူဆမိပါသည္။

စာေရးသူသည္ အိႏိၵယတြင္ စာသင္ၾကားေနခဲ႔စဥ္က နယူးေဒလီသို႔ ႏွစ္စဥ္ ေရာက္ခဲ႔ပါသည္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆံုးအေခါက္ ေရာက္ခဲ႔ၿပီး ၂၀၀၈ခုႏွစ္တြင္လည္း ေရာက္ရွိခဲ႔ပါေသးသည္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွ၂၀၀၄ခုႏွစ္အတြင္းတြင္မူ ႏွစ္စဥ္ ေရာက္ျဖစ္ခဲ႔ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ စာတမ္းျပဳစုေနၾကသည္႔ မိတ္ေဆြရဟန္းေတာ္ သုေတသန ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ေဆာင္ရြက္စရာမ်ားသည္ တစ္ခုမဟုတ္တစ္ခု ေပၚလာစၿမဲျဖစ္ခဲ႔ေပရာ စာေရးသူကပင္ ေဆာင္ရြက္စရာ အမ်ားစုကို ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ႔ရေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါတြင္မူ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ထိုအခ်ိန္ကာလထက္ လြယ္ကူသည္႔ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားေၾကာင္႔ အခက္အခဲ နည္းပါးသြားရသည္ဟု တစ္ဆင္႔စကားကို ၾကားရသည္မွာ အလြန္၀မ္းသာစရာ သတင္းေကာင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က ခက္ခဲစြာေဆာင္ရြက္ရသည္႔ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုမွာ လူသားအရင္းျမစ္၀န္ၾကီး႒ာနမွ သေဘာတူခ်က္စာ ျဖစ္ပါသည္၊ သုေတသနေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ထိုခြင္႔ျပဳစာရမွ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အိႏိၵိယသံရံုးတြင္ ငါးႏွစ္သက္တမ္းရွိ သုေတသနဗီဇာကို ရႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သံုးႏွစ္စာမွ်သာ ရရွိခဲ႔ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္သည္ ငါးႏွစ္သက္တမ္း မရွိေသာေၾကာင္႔ ပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔အတြက္ သက္တမ္းကို ႏွစ္ခါတိုးရသည္႔ စရိတ္မွာ ႏွစ္ခါ ကုန္ခဲ႔ရပါသည္။ တစ္ဦးလွ်င္ ျမန္မာေငြ တစ္သိန္းခန္႔ ကုန္ပါသျဖင္႔ ေက်ာင္းသားမ်ားေလ ကုန္ေလ ျဖစ္ေပမည္။

(၉)    နာလႏၵ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼာစာရ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္သိရိႏၵ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္ေကလာသ

နာလႏNတကUသိုလ္ကို ၁၉၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ဗီဟာျပည္နယ္အစိုးရမွ တည္ေထာင္ခဲ႔ၿပီး ႏို၀င္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ သမတၾကီး ရာျဂိႏၵရာ ပရာဆတ္ ကိုယ္တိုင္ အုတ္ျမစ္ခ်ေပးခဲ႔ပါသည္။ နာဠႏၵတကၠသိုလ္သည္ ပါဠိႏွင္႔ ဗုဒၶစာေပတို႔ကို အဓိကထား ပို႔ခ်လွ်က္ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ ႏွင္႔ ပါရဂူဘဲြ႔မ်ားကို အပ္ႏွင္းေပးပါသည္။ ဗုဒၶဂယာအနီးရွိ မဂဓတကၠသိုလ္၏ လက္ေအာက္ခံ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ကာ  န၀နာလႏၵမဟာ၀ိဟာရဟု အမည္တြင္ပါသည္။ န၀နာလႏၵဟူသည္ နာလႏၵတကၠသိုလ္အသစ္ဟု အဓိပၸါယ္ရွိၿပီး တကၠသိုလ္အေဟာင္းကို အစဲြျပဳကာ တည္ေထာင္ထားပါသည္။ တကၠသိုလ္အေဟာင္း သည္ ေအဒီငါးရာစုက အေက်ာ္ၾကားဆံုး တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ခဲ႔လွ်က္ ဆရာႏွင္႔ ေက်ာင္းသားေပါင္း တစ္ေသာင္းကို ပညာေပးရာ ဗဟို႒ာနတစ္ခုျဖစ္ခဲ႔ေပရာ  ေက်ာင္းသား ငါးဦး ဆရာတစ္ဦး ႏုန္းျဖင္႔ ပညာျဖန္႔ေ၀ေပးခဲ႔သည္႔႒ာနဟု မွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုပါသည္။ ၀န္ထမ္းေပါင္း တစ္ေထာင္နီးပါး ရွိခဲ႔ေသာ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ခဲ႔ပါလွ်က္ ေအဒီ တစ္ဆယ္႔ တစ္ရာစုတြင္ အတြင္းပိုင္းအုပ္စုကဲြျပားမွဳ၊ ေထာက္ပ႔ံေပးသည္႔ ဗုဒၶဘာသာဘုရင္မ်ား အဆက္ျပတ္သြားခဲ႔မွဳ၊ ေပၚတူဂီလူမ်ိဳးတို႔၏ ၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံခဲ႔ရမွဳတို႔ေၾကာင္႔ တကၠသိုလ္ အေဟာင္းမွာ အုတ္ပံုအျဖစ္သာလွ်င္ ၾကြင္းက်န္ပါေတာ႔သည္။ ယေန႔ေခတ္ န၀နာလႏၵာသည္ ေရွးေခတ္ နာလႏၵာထက္ ႏွစ္ေပါင္းအားျဖင္႔ တစ္ေထာင္နီးပါး ေနာက္က်ၿပီးမွ ေပၚလာေသာ တကၠသိုလ္အသစ္ ျဖစ္ပါသည္။

အစဥ္အဆက္ေျပာလာေသာ စကားအရ နာလႏၵ၏အဓိပၸါယ္မွာ ေရွးအခါက ေရကန္ တစ္ကန္တြင္ေနေသာ နာလႏၵမည္ေသာ နဂါး၏အမည္ကို အစဲြျပဳၿပီး ေခၚေ၀ၚျခင္းဟု ဆိုပါသည္။ တရုပ္ခရီးသည္ရႊင္က်မ္း၏ မွတ္တမ္းအရမူ နာလႏၵ၏အဓိပၸါယ္မွာ အလွဴအတန္း ေပးကမ္း ရက္ေရာေသာဘုရင္၏ အမည္ကိို အစဲြျပဳၿပီး ရွင္ဘုရင္၏ အမည္ကိုလည္း နာလႏၵာ၊ ၿမိဳ႔၏အမည္ကိုလည္း နာလႏၵာ ဟုေခၚေၾကာင္း သိရပါသည္။ တင္းတိမ္ေရာင္႔ရဲျခင္း မရွိသည္ကို နာလႏၵ၏ အဓိပၸါယ္အျဖစ္ မွတ္ယူၾကရပါမည္။  ဤေဒသတြင္ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္၏ ေမြးဖြာရာဇာတိျဖစ္ေသာ နာလရြာ၊ သို႔မဟုတ္ နာလကရြာရွိၿပီး ယခုေခတ္တြင္ ထိုရြာ၏အမည္ကို ဗရဂြန္းရြာဟုေခၚပါသည္။ နာလႏၵ ပါဠိတကၠသိုလ္ႏွင္႔ မနီးမေ၀းတြင္ ဗရဂြန္းရြာ ရွိေနပါသည္။ ယေန႔ေခတ္ န၀နာလႏၵာသည္ ေရွးေခတ္နာလႏၵာႏွင္႔ မိုင္၀က္ခရီးမွ် ေ၀းကြာပါသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ထိုင္း၊ သီရိလကၤာ၊ ဘဂၤလားေဒရွ္စေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ယေန႔ေခတ္ န၀နာလႏNာတြင္ ပညာသင္ယူေနၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသ၊ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၶာစာရ၊ ေဒါက္တာအရွင္သိရိႏၵ၊ ေဒါက္တာအရွင္ေကလာသတို႔သည္ န၀နာလႏၵတကၠသိုလ္မွ ပါရဂူဘဲ႔ြရခဲ႔ၾကေသာ ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ စာေရးသူသည္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ရွိေနခဲ႔စဥ္က ဆရာေတာ္ၾကီး ဦးသုမနသာဂရက စာေရးခိုင္းဖူးခဲ႔သျဖင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ ဇာဂရာ ဘိ၀ံသထံသို႔ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ အၾကံဥာဏ္ႏွင္႔ အေထာက္အပ႔ံရပါေစရန္ စာတစ္ ေစာင္ ေရးခဲ႔ဖူးပါသည္၊ ဆရာေတာ္ထံသို႔ ပို႔လိုက္ေသာ စာသည္ ေရာက္မေရာက္ မသိခဲ႔ ရသလို ျပန္စာလည္းမရရွိခဲ႔ပါ။  ေဒါက္တာအရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသမေထရ္ကို ယေန႔အထိ မဖူးေတြ႔ဘူး ေသာ္လည္း ဆရာေတာ္၏ သတင္းကိုမူ မိတ္ေဆြရဟန္းေတာ္မ်ားမွ တစ္ဆင္႔ၾကားသိ ေနရပါသည္။   န၀နာလႏၵတကၠသိုလ္တြင္လည္း ဆရာအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ႔သည္ ဟု သိရၿပီး ယခုအခါတြင္ ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ ၾသစေတးလ်တြင္ သီတင္းသံုးေနပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼာစာရကိုမူ ဖူးေတြ႔ဖူးရံုသာမက ဆရာေတာ္၏ ေက်ာင္းတြင္လည္း အၾကိမ္မ်ားစြာ တည္ခိုဖူးခဲ႔ပါသည္။ ဆရာေတာ္ေရးေသာ ေဆာင္းပါးအခ်ိဳ႔ကိုလည္း ဖတ္ရပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ဓမၼာစာရသည္ သူ၏ ဆရာသမားျဖစ္ေသာ ဆရာေတာ္ၾကီး ဦးဇာဂရႏွင္႔အတူ ၾသစေတးလ်တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သီတင္းသံုးေနခဲ႔ၿပီး ယခုအခါတြင္မူ သီးျခားေက်ာင္းခဲြၿပီး တည္ေထာင္ထားသည္ဟု သိရပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္သိရိႏၵႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ေကလာသတို႔ႏွစ္ပါးတြင္ တစ္ပါးသည္ ဗုဒၶဂယာအနီးရွိ ရွမ္းေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသံုးေနၿပီး ေဒါက္တာအရွင္ေကလာသကို စာေရးသူသည္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ စာသင္ၾကားခဲ႔စဥ္ကပင္ သိခဲ႔ၿပီး ဗုဒၶဂယာ ဘုရားဖူး ေသာအခါတြင္လည္း သူ၏ေက်ာင္းသို႔ ေခတၱလည္ပတ္ေလ႔ရွိပါသည္၊ ေဒါက္တာ အရွင္သိရိႏၵကမူ ေကာလကတၱားရွိ ျမန္မာေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသံုးေနပါသည္။ ထိုျမန္မာေက်ာင္းသည္လည္း ဘုရားဖူးဧည္႔သည္မ်ားအတြက္ အဆင္ေျပစြာ တည္းခိုရေသာ ႒ာနတစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ခဲ႔ပါသည္။ စာေရးသူသည္လည္း အၾကိမ္မ်ားစြာ တည္းခိုဖူး ေသာေနရာျဖစ္ပါသည္။   ေဒါက္တာအရွင္သိရိႏၵ ေက်ာင္းထိုင္ ဘုန္းၾကီးဘ၀ မျဖစ္ခင္ကပင္ စာေရးသူသည္ တည္းခိုခဲ႔ၿပီး အရွင္သိရိႏၵ ေဒါက္ေက်ာင္းထိုင္ဘ၀ တြင္လည္း တည္းခိုခဲ႔ရပါသည္။ ေကာလကတၱား ၿမိဳ႔လည္တြင္ တည္ရွိၿပီး သြားလာရ အဆင္ေျပေသာ ေနရာတြင္တည္ရွိသျဖင္႔ ျမန္မာအမ်ားစုအတြက္ အဆင္ေျပသည္႔ ေနရာျဖစ္ပါသည္။

(၁၀)  ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတိၱ သာသနာ႔ ယူနီဗာစီတီ (ျမန္မာ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ေထရိႏၵ

ႏိုင္ငံေတာ္ပရိယတၱိ သာသနာ႔ တကၠသိုလ္မ်ားသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ႏွင့္ မႏၱေလးၿမိဳ႔တို႔တြင္ တစ္ခုစီ ရွိၾကပါသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔တြင္ ကမၻာေအးကုန္းေျမ၀င္း အတြင္းတြင္ တည္ရွိၿပီး မႏၱေလးၿမိဳ႔တြင္ မႏၱေလးေတာင္၏အနီး မႏၱေလး ေရႊေက်ာင္းေတာ္ၾကီးႏွင္႔ ကပ္လွ်က္ရွိေသာ ေနရာတြင္ရွိပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္သံဃ မဟာနာယကအဖဲြ႔ ေပၚထြန္းလာသည္အခ်ိန္ထက္ ႏွစ္အနည္းငယ္ ေနာက္က်ၿပီး တည္ေထာင္ထားခဲ႔ေသာ အမႊာတကUသိုလ္( ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး )  ျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ သံဃမဟာနာယကအဖဲြ႔၏ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္ခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ ျဖစ္ေတာ္မူခဲ႔ေသာ မင္းကြန္း တိပိဋကဓရဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ ဦးေဆာင္ၾကိဳးစားမွဳေၾကာင္႔ အမႊာ တကၠသိုလ္ ( ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး ) သည္ (၁၉၈၃) ခုႏွစ္တြင္ ေပၚလာခဲ႔သည္ဟု မွတ္သားမိပါသည္။ ယခုအခါ တကၠသိုလ္၏ သက္တမ္းမွာ အႏွစ္(၃၀)နီးပါး ရွိၿပီျဖစ္ၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္သာ ရည္ရြယ္ၿပီး ဖြင္႔လွစ္ခဲ႔ေသာ အမႊာတကၠသိုလ္ ျဖစ္ပါသည္။ အဘယ္႔ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္ ေထရ၀ါဒတကၠသိုလ္ကဲ႔သို႔ ေက်ာင္းသားေပါင္းစံု တက္ေရာက္ ခဲ႔ျခင္းမရွိဘဲ ျမန္မာျပည္မွ ပထမၾကီးတန္း ေအာင္ျမင္ၿပီးေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားကိုသာ ၀င္ခြင့္စာေမးပဲြကို ေျဖဆိုခြင္႔ျပဳၿပီးလွ်င္ ေအာင္ျမင္ပါက ဘီေအအတြက္ ေလးႏွစ္သင္တန္း၊ မဟာ၀ိဇၨာတန္းအတြက္ ႏွစ္ႏွစ္သင္တန္းတို႔ကို တက္ေရာက္သင္ၾကားႏိုင္ၾကၿပီး မဟာ၀ိဇၨာတန္းအတြက္မူ စာတမ္းကိုလည္း ျပဳစုၾကရပါသည္။ စာသင္သား အေရအတြက္ကို ကန္႔သတ္ၿပီးသာ လက္ခံပါသည္။ လက္ခံသည္႔အေရအတြက္မွာ နည္းလွသျဖင္႔ ႏွစ္စဥ္ ပထမၾကီးတန္း စာေမးပဲြေအာင္ေသာ သံဃာအေရအတြက္ ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ရွိေနရာ အမႊာတကၠသိုုလ္( ရန္ကုန္ ၊မႏ©ေလး )က လက္ခံႏိုင္သည္မွာ စာသင္သား တစ္ရာခန္႔မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။

ဘီေအ တန္းကို ေအာင္ျမင္ၿပီးေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ စာေမးပဲြ ေအာင္ျမင္ ၿပီးေနာက္ မဟာ၀ိဇၨာတန္းကို ဆက္လက္သင္ၾကားခြင္႔အတြက္ တက္ခြင္႔အမွတ္ မမွီပါက ေတာင္တန္းေဒသသို႔ သာသနာျပဳႏွစ္ႏွစ္ သြားၿပီးမွသာလွ်င္ ဘဲြ႔တံဆိပ္ကို အပ္ႏွင္းပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက စာေမးပဲြကိုေအာင္ျမင္ေသာ္လည္း ဘဲြ႔လက္မွတ္ကို အပ္ႏွင္းျခင္း မခံရပါ။  ဆက္တက္ခြင္႔ အမွတ္မွီလွ်င္မူ သင္တန္းႏွစ္ႏွစ္ ဆက္တက္ရၿပီး ေအာင္ျမင္ပါက က်မ္းျပဳတစ္ႏွစ္(စာတမ္းေရး)ကို ေပါင္းထည္႔ၿပီး သံုးႏွစ္သင္ၾကားၾကရပါသည္။ ထိုမွတစ္ဆင္႔ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ ဆက္လက္ၿပီး သုေတသနျပဳႏိုင္ၿပီး ေဒါက္တာဘဲြ႔ကို ဆြတ္ခူးႏိုင္ပါသည္။ သင္ၾကားရသည္႔ ဘာသာရပ္မ်ားမွာ ဘာသာေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ သမိုင္း။ ပါဠိ၊ သကၠတ၊ အဂၤလိပ္၊ ေခတ္ေလ႔လာနည္း။ အစိုးရဓမၼာစရိယပံုစံ စာသင္နည္းတို႔ျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရဓမၼာစရိယပံုစံ စာသင္နည္းဟု ေရးသားရျခင္းမွာ ျမန္မာျပည္တြင္ အစိုးရ သာသနဓဇဓမၼာစရိယႏွင္႔ တကၠသီလဓမၼာစရိယ (ဘီေအ) ဟု ပံုစံႏွစ္မ်ိဳး ကဲြျပားေနေသာ ေၾကာင္႔ျဖစ္ပါသည္။ စာသင္သည္႔နည္းမွာလည္း တိတိက်က် မတူညီၾကသည္႔ျပင္ တူညီသည္႔အပိုင္းမွာလည္း ရွိေနျပန္ပါသည္။ တကၠသိုလ္၏ျပင္ပမွ ပညာရွင္ဆရာၾကီးမ်ားႏွင္႔ တကၠသိုလ္၀င္း၏ အတြင္းတြင္ သီတင္းသံုးေနၾကေသာ ရဟန္းသံဃာ ဆရာေတာ္မ်ားက စာေပမ်ားကို ပို႔ခ်ေပးၾကပါသည္။

အမႊာတကၠသိုလ္ ( ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး ) မွ ဘီေအဘဲြ႔ရ သံဃာေတာ္မ်ားကို အေရ အတြက္မ်ားမ်ား ေမြးထုတ္ေပးခဲ႔ၿပီးလွ်င္ ေတာင္တန္းသာသနာျပဳ လုပ္ငန္းကိုလည္း အားျဖည္႔ေဆာင္ရြက္ ေပးခဲ႔ပါသည္။ မဟာ၀ိဇၨာတန္း ေအာင္ျမင္ေသာ သံဃာမ်ားကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ႔ၿပီး အမႊာတကၠသိုလ္ ( ရန္ကုန္၊ မႏ©ေလး ) မွ မည္သည္႔ဘဲြ႔ကို ရသည္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ အဆင္ေျပစြာဆက္လက္ သင္ၾကား ႏိုင္ၾကပါသည္။ ယခုအခါ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ ဘဲြ႔လြန္တက္ေနၾကေသာ အမွႊာတကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္၊မႏၱေလး)  မွ စာသင္သားမ်ား အေရအတြက္မ်ားေနသည္ကို ၾကားသိရပါသည္။

အမႊာတကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္၊မႏၱေလး) မွ လိုေနေသာ ကြက္လပ္တစ္ခု ရွိေနခဲ႔သည္မွာ ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္ နီးပါးမွ်ရွိေနပါၿပီ။ သို႔ေသာ္ကြက္လပ အေနျဖင္႔ ပါရဂူဘဲြ႔ကို မအပ္ႏွင္း ႏိုင္သည္႔ အေျခအေနရွိေနခဲ႔ၿပီး အဆင္သင္႔ျဖစ္မေနျခင္းကိုပင္ ကြက္လပ္တစ္ခုဟု ေရးသားရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာဘဲြ႔အတြက္ လိုအပ္ေနေသာ ျဖည္႔ေပးရမည္႔ ကြက္လပ္ကို မျဖည္႔ဆည္းႏိုင္ခဲ႔သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ သံုးခုနီးပါး (ႏွစ္ေပါင္းသံုးဆယ္) ရွိေနသည္ကို သိၾကသျဖင္႔ ၾကံစည္စိတ္ကူးခဲ႔ၾကေပရာ (၂၀၁၀) ျပည္႔ႏွစ္ေရာက္မွသာလွ်င္ ထိုကြက္လပ္ၾကီးကို ျဖည္႔ဆည္း ေပးႏိုင္ခဲ႔ေတာ့သည္။ ျဖည္႔ဆည္းေပးသူမွာ မ်ားမ်ားမဟုတ္ တစ္ပါးတည္းသာလွ်င္ျဖစ္ၿပီး ပါေမာကၡအဆင္႔ရွိ ေက်ာင္းသားၾကီး ေဒါက္တာအရွင္ေထရိႏၵ မေထရ္ျဖစ္ပါသည္။ အမႊာတကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္၊မႏၱေလး) အတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္႔ မ်ိဳးဆက္သစ္ ငယ္ရြယ္ေသာ ပါရဂူေက်ာင္းသား ရဟန္းေတာ္မ်ားကို မိခင္ အမႊာတကၠသိုလ္ကပင္ ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ၿပီး  ေနာင္တြင္ေပၚလာဦး မည္ဟု ေမွ်ာ္လင္႔ ရေပသည္။

ေက်ာင္းသားၾကီး ေဒါက္တာအရွင္ေထရိႏၵ မေထရ္ကို သိသလားဟု စာေရးသူကို ေမးလွ်င္သိပါသည္ဟု ေျဖရမည္ပင္၊ တကယ္သိရဲ့လားဟု ထပ္ဆင္႔ေမးလာခဲ႔ေသာ္ မသိပါဟု ေျဖဆိုမွသာလွ်င္ သစၥာကိုရင္၀ယ္ပိုက္ ဆိုေသာ စကားျဖစ္ေပမည္။ သိပါသည္ဟု ေျဖရျခင္းမွာ စာေရးသူ အမႊာတကၠသိုလ္ (ရန္ကုန္) သို႔ မၾကာခဏ လည္ပတ္ေသာအခါ ေတြ႔ေနခဲ႔ရသည္႔အျပင္ ႏုတ္ဆက္စကားကိုလည္း ေျပာဆိုခဲ႔ဖူးပါသည္။ ရဟန္းခံပဲြ တစ္ခုတြင္လည္း ဆံုမိၾကပါသည္ သို႔အတြက္ သိေနပါသည္ဟု ေျဖဆိုရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ မသိဟုေျဖဆိုရျခင္းမွာ စာေရးသူႏွင္႔ အတူတကြ စာသင္ဖက္လည္းမဟုတ္၊ အရြယ္ျခင္းလည္းမတူ၊ ေနရာခ်င္းလည္းကြဲျပား ျခားနားခ်က္ေတြ မ်ားေနသျဖင္႔ မသိသည႔္အပိုင္းက သိသည္႔အပိုင္းထက္မ်ားေနျပန္သျဖင္႔ တကယ္မသိပါဟု ေျဖဆိုရပါသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ကြက္လပ္ျဖည္႔ ဆရာေတာ္အတြက္ ဂုဏ္ယူမိသည္မွာေတာ႔ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။

(၁၁)  ပုေနးယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ေဃာသိတ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ကိတိၱဗလ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ေတဇိႏၵ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္မာလာသိရီ

၅။ ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ

ပုေနး တကၠသိုလ္အေၾကာင္း မေဖၚျပမွီ အိႏိၵယ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဂ်၀ါဟလာေနရူး၏ စကားကိုေဖၚျပ ခ်င္ပါသည္။ တကၠသိုလ္သည္ လူသား၀ါဒႏွင္႔သည္းခံမွုဳအတြက္ ရပ္တည္ရသည္မွာ အေတြးအေခၚႏွင္႔ အမွန္ တရားအတြက္ျဖစ္ပါသည္။ ပိုအဆင္႔ျမင္႔ေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ေရွ႔သ႔ိုခ်ီတက္ေနၾကေသာ လူသားမ်ားအတြက္ ရပ္တည္ေပးရပါသည္။ ထိုရည္ရြယ္ခ်က္ ထေျမာက္ပါလွ်င္ တကၠသိုလ္သည္ တိုင္းျပည္ႏွင္႔ လူမ်ိဳးအတြက္ျဖစ္ေပသည္။ ပုေနတကၠသိုလ္သည္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္၏ အထက္ပါစကားကို အေလးထားၿပီး ေဖၚျပထားပါသည္။ ယခင္က ပိုးနား တကၠသိုလ္ဟုေခၚခဲ႔ၿပီး ယခုအခါ ပုေနးဟုေျပာင္းလဲလိုက္ေသာ ဤတကၠသိုလ္ကို ၁၉၄၈ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ႔ၿပီး ေလးရာတစ္ဆယ္႔တစ္ဧကက်ယ္၀န္းၿပီး စာသင္ၾကား ေပးသည္႔႒ာနေပါင္း ေလးဆယ္ရွိပါသည္။ ဤတကၠသိုလ္ႏွင္႔ ဆက္သြယ္ထားေသာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းေပါင္း၂၀၉ခုႏွင္႔ ဤတကၠသိုလ္က အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ သုေတသန ႒ာနေပါင္း ၁၁၈ခု ရွိပါသည္။ ပါရဂူတန္း။ မဟာ၀ိဇၨာတန္း၊ ဘီေအတန္း ႏွင႔္ အျခားေသာအတန္းရွိ ေက်ာင္းသားအားလံုး အေရအတြက္မွာ တစ္သိန္းခုႏွစ္ေသာင္းျဖစ္ပါသည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ပုေနး တကၠသိုလ္ႏွင္႔ သက္ဆိုင္ရာေကာလိပ္ သုေတသန႒ာနမ်ားတြင္ စာသင္ယူေနၾကၿပီး ႏိုင္ငံေပါင္းကိုးဆယ္႔ကိုးႏိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားေပါင္း တစ္ေသာင္း ေလးေထာင္ရွိပါသည္။

ဤတကၠသိုလ္၏ လိုဂိုမွာ ျမင္းပ်ံႏွစ္ေကာင္ျဖစ္ၿပီး ထိုႏွစ္ေကာင္သည္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ လွ်က္ပညာေရး အေဆာက္အဦးၾကီးတစ္ခုကို ေျမွာက္ထားသည္႔ပံုျဖစ္ၿပီး အေဆာက္အဦး၏ ထိပ္တြင္ အလံတိုင္ကို စိုက္ထူထားပါသည္။ အေဆာက္အဦးႏွင္႔ ျမင္းပ်ံတုိ႔သည္ ဘီးတပ္ထားသည္႔ စင္ေပၚတြင္ရွိေနၾကပါသည္။

စာေရးသူသည္ ၁၉၉၉ခုႏွစ္က မြမ္းဘိုင္းတကၠသိုလ္သို႔ စာသင္ယူရန္ေရာက္လာခဲ႔ၿပီး ေက်ာင္းတက္ရန္ၾကိဳးစားခဲ႔ေပရာ ေက်ာင္း၀င္ခြင္႔ႏွင္႔ဗီဇာရရန္ ေက်ာင္းႏွင္႔အစိုးရ႒ာန ဥပေဒအရ အခက္အခဲရွိေနခဲ႔သျဖင္႔ မြမ္ဘိုင္းတကၠသိုလ္တက္ေရာက္ေရးအတြက္ လက္ေလ်ာ႔ခဲ႔ၿပီးလွ်င္ ဤပုေနးတကၠသိုလ္သို႔ ပထမဆံုး လာေရာက္ဆက္သြယ္မိခဲ႔ေသးသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အဆက္အသြယ္ေကာင္း ရခဲ႔ၿပီးလွ်င္ မြမ္ဘိုင္းတကၠသိုလ ္မွာပင္ ေက်ာင္းသားျဖစ္ခဲ႔ေတာ႔သည္။ ထိုအခ်ိန္က စာေရးသူ၏မိတ္ေဆြ ေဒါက္တာအရွင္ေဃာသိတ တစ္ပါးတည္းသာ ဤတကၠသိုလ္တြင္ ျမန္မာေက်ာင္းအေနျဖင္႔ တက္ေရာက္ေနခဲ႔ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ရဟန္းေတာ္ေက်ာင္းသား အမ်ားအျပား ထိုစဥ္ကတည္းက ရွိေနခဲ႔ၾကပါသည္။ ဤတကၠ သိုလ္သည္ အိႏၵိယျပည္ အေနာက္ျခမ္းရွိ မဟာရ႒ျပည္နယ္တြင္တည္ရွိၿပီး စာေရးသူတို႔ စာသင္ၾကားခဲ႔ရာ မြန္ဘိုင္းၿမိဳ႔ႏွင္႔ အနီးဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ ေက်ာင္းသားမ်ား အမ်ားစု စာသင္ယူၾကရာျဖစ္ေသာ အိႏၵိယျပည္ အေရွ႔ပိုင္းျပည္နယ္မ်ားႏွင္႔ အလွမ္းေ၀းလွပါသည္။ ေနာက္ပိုင္းကာလတြင္မူ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ ေက်ာင္းသားမ်ားစြာတို႔သည္ ပုေနးႏွင္႔ မြမ္ဘိုင္းတကၠသိုလ္တို႔သို႔ အဆက္အသြယ္ေကာင္းရၾကသျဖင္႔ တက္ေရာက္သင္ယူခဲ႔ၾကပါသည္။ ယခုအခါတြင္မူ အိႏၵိယျပည္ရွိ အျခားတကၠသိုလ္မ်ား ကဲ႔သို႔ ထိုတကၠသိုလ္ႏွစ္ခုမွ ပါရဂူဘဲြ႔ရရဟန္းေတာ္မ်ား အေရအတြက္လွ်င္ျမန္စြာ တိုးလာေပေတာ႔မည္။

ေဒါက္တာအရွင္ေဃာသိတ၊ ေဒါက္တာအရွင္ကိတိၱဗလ၊ ေဒါက္တာအရွင္ေတဇိႏၵ၊  ေဒါက္တာ အရွင္ေက၀လ၊ ေဒါက္တာအရွင္မာလာသိရီ၊ ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱတို႔သည္ ပုေနး တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရရွိခဲ႔သည္႔ ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ေဒါက္တာအရွင္ ေဃာသိတသည္ ဂ်ာမနီတြင္ဆရာ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး (၁၉၉၇) ခုႏွစ္က စာေရးသူႏွင္႔အတူတူ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ကို ရရွိခဲ႔သူျဖစ္ပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱသည္ စင္ကာပူတြင္သာသနာျပဳေနလွ်က္ရွိၿပီး က်န္ရဟန္းေတာ္ မ်ားမွာ ျမန္မာျပည္တြင္ သီတင္းသံုးေနၾကပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ကိတၱိဗလႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ေက၀လတို႔မွာ သီတဂူဗုဒၶတကၠသိုလ္၏ အစီအစဥ္ျဖင္႔ ပညာသင္ၾကား ခဲ႔ၾကသည္႔ ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ေဒါက္တာအရွင္မာလာသိရီသည္ ရန္ကုန္ ပရိယတိၱ သာသနာ႔တကၠသိုလ္မွ ဘဲြ႔ရရဟန္းေတာ္ျဖစ္ကာ ယခုအခါ က်ိဳက္မေရာၿမိဳ႔တြင္ သီတင္းသံုးေန သည္ဟုသိရၿပီး ေဒါက္တာအရွင္ေတဇိႏၵမွာမူ ရန္ကုန္တြင္ သီတင္းသံုးသည္ဟု သိရပါ သည္။ စာေရးသူသည္ ေဒါက္တာအရွင္၀ိစိတၱ (စင္ကာပူ) ႏွွင္႔ မေတြ႔ဘူးေသာ္လည္း သူသီတင္းသံုးရာေက်ာင္းသို႔ (၂၀၀၈) ခုႏွစ္က တစ္ည တည္းခိုဖူးခဲ႔ပါသည္။ က်န္ရဟန္းေတာ္မ်ား အားလံုးႏွင႔္မူ အၾကြမ္္း၀င္ပါသည္။

(၁၂)  ဗာရာဏသီ ဟိႏၵဴ ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ေရ၀တဓမၼ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ဂမီၻရဗုဒၶိ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္၀ါသိရီ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက

၅။ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ

၆။ ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ

၇။ ေဒါက္တာအရွင္ေကတု

၈။ ေဒါက္တာအရွင္သဇၨန

၉။ ေဒါက္တာအရွင္ေက၀လ

ဤတကၠသိုလ္သည္ အာရွတိုက္တြင္ အၾကီးဆံုးဟုဆိုထားပါသည္။ ေက်ာင္းသား ေပါင္းတစ္ေသာင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ ေန႔ေက်ာင္းသားအျဖစ္ တက္ေရာက္ သင္ၾကားေန သည္ဟု တကၠသိုလ္၏ ၀က္(ဘ္)ဆိုက္တြင္ ေဖၚျပထားပါသည္။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္ တြင္ ပန္ဒစ္မဒမ္မိုဟန္မာလ၀ီရက တည္ေထာင္ခဲ႔ပါသည္။ ဧကေပါင္း၂၇၆၀ က်ယ္၀န္းၿပီး ကာရွိနာေရခ်္က ေျမကို လွဴဒါန္းခဲ႔သည္ဟု သိရပါသည္။ ဤ္တကၠသိုလ္တြင္ စာသင္ေပးသည္႔႒ာနေပါင္း တစ္ရာ႔ေလးဆယ္္ရွိၿပီးလွ်င္ ေက်ာင္းသားႏွင္႔ ေက်ာင္းသူမ်ား အတြက္ အေဆာင္ေပါင္း ငါးဆယ္႔ငါးခု ရွိသည္ဟုသိရပါသည္။ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ သုေတသန စာတမ္းအေရးအသားႏွင္႔စပ္၍ သုေတသနျပဳနယ္ပယတြင္ ဤ္တကၠသိုလ္သည္ (၂၀၁၀) ခုႏွစ္တြင္ ဒုတိယအဆင္႔တြင္ရွိၿပီး နယူးေဒလီတကၠသိုလ္မွာ ပထမအဆင္႔တြင္ ရွိသည္ ဟုဆိုပါသည္။ ဤတကၠသိုလ္၏ သက္တမ္းတစ္ရာနီးပါးအတြင္း တကၠသိုလ္၏ ဒုတိယ အဓိပတိေပါင္း တစ္ဆယ္႔သံုးဦး ေျပာင္းလဲခဲ႔ၿပီး ယခုအခါ တကၠသိုလ္၏ဒုတိယ အဓိပတိမွာ ေဒါက္တာ ကိရန္ဆင္း(ဂ္) ျဖစ္ပါသည္။ ျပည္နယ္တိုင္း၏ အၾကီးဆံုး အုပ္ခ်ုပ္ေရးမွဴးသည္  သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္ရွိ တကၠသိုလ္တို႔၏ ပထမအဓိပတိ ျဖစ္ပါသည္။ ပထမအဓိပတိ၏ အခန္းက႑သည္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ရံုမွ်ျဖစ္ၿပီး ပညာေရးႏွင္႔ပတ္သက္ၿပီး အဓိကတာ၀န္ ေဆာင္ရြက္သည္မွာ တကၠသိုလ္၏ ဒုတိယအဓိပတိျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ေဒါက္တာ ကိရန္ဆင္း(ဂ္)သည္ တာ၀န္အၾကီးဆံုးျဖစ္ပါသည္။

တကၠသိုလ္၏ အမည္ကို ဟိႏၵဴထည္႔၍ ဗာရာဏသီ ဟိႏၵဴ ယူနီဗာစီတီဟု အမည္ ေပးထားေသာ္လည္း ႏိုင္ငံစံုမွ ဘာသာမတူကဲြျပားေသာ ေက်ာင္းသားႏွင္႔ ေက်ာင္းသူ မ်ားလည္း တက္ေရာက္သင္ယူႏိုင္ၾကပါသည္။ ဟိႏၵဴထည္႔၍ နာမည္ ေပးထားျခင္းမွာမွာ အၾကီးျမတ္ဆံုး သခင္၏ တန္ခိုးျဖင္႔ ပညာသင္ယူေနၾကသူမ်ား ေျဖာင္႔မတ္စြာ ပညာေရးခရီး ၿပီးစီးၾကပါေစရန္ ရည္သန္လွ်က္ နာမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္ၿပီး တကၠသိုလ္၏ (လိုဂို) တံဆိပ္ကိုပင္ ပညာေရး နတ္သမီးျဖစ္ေသာ သူရႆတီနတ္သမီးပံုျဖင္႔ ဂုဏ္ျပဳ ေဖၚျပထားပါသည္။

ဤတကၠသိုလ္သည္ ဗဟုိအစိုးရ၏ လက္ေအာက္တြင္ရွိေသာ တကၠသိုလ္ ေပါင္းႏွစ္ ဆယ္႔ႏွစ္ခုတြင္ တစ္ခုအပါ၀င္ျဖစ္ပါသည္။ ယခု (၂၀၁၀) ခုႏွစ္မွာမူ ဗဟုိအစိုးရ၏ လက္ေအာက္တြင္ရွိေသာ တကၠသိုလ္ အေရအတြက္မွာ တိုးပြါးလာခဲ႔ပါသည္။ အေရ အတြက္အားျဖင္႔ တကၠသိုလ္ တစ္ဆယ္႔ခုႏွစ္ခု တိုးပြါးလာခဲ႔ၿပီဟုု သိရပါသည္။ ဗဟုိအစိုး ရ၏ လက္ေအာက္တြင္ရွိေသာ တကၠသိုလ္ အေရအတြက္မွာ စုစုေပါင္း (၃၉) ခုရွိပါၿပီ။ အိႏိၵယႏိုင္ငံရွိ ျပည္နယ္ (၂၈) ခုအားလံုးတြင္ မတည္ေထာင္ႏိုင္ေသး ေသာ္လည္း ျပည္နယ္ စံုတြင္ျဖန္႔ၿပီး ဗဟုိအစိုးရ၏ တကၠသိုလ္မ်ားကို တည္ေထာင္ထားပါသည္။ ျပည္နယ္ အစိုးရ၏ တကၠသိုလ္ အေရအတြက္က ပိုမ်ားပါသည္။ ဤဗာရာဏသီၿမိဳ႔တြင္ တကၠသိုလ္ေလးခု ရွိရာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေလ႔လာသင္ယူေနေသာ တကၠသိုလ္မွာ  ႏွစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဗာရာသီၿမိဳ႔ရွိ္ တကၠသိုလ္ႏွစ္ခု၏ ျပင္ပ႒ာနမ်ားတြင္လည္း ေရွးအခါက သာသနာ႔အာဇာနည္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား ဘာသႏၱရစာေပကို ဆည္းပူးေလ႔ လာခဲ႔ၾကပါသည္။ ဆရာေတာ္အရွင္ဥကၠ႒ (ေတာင္တြင္း) အရွင္အာနႏၵပ႑ိတ (ဗာရာဏသီ-ျပည္ၿမိဳ႔) စသည္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

စာေရးသူ သိရွိေသာစာရင္းအရ ဤဗာရာဏသီ ဟိႏၵဴ တကၠသိုလ္မွ ပါရဂူဘဲြ႔ရရွိခဲ့ၿပီးေသာ ေဒါက္တာဘဲြ႔ရစာရင္းမွာ ရဟန္းေတာ္ ကိုးပါးျဖစ္ပါသည္။ ဗာရာဏသီၿမိဳ႔ရွိ တစ္ျခားတကၠသိုလ္မွ ပါရဂူဘဲြ႔ရ ရဟန္းေတာ္ ခုႏွစ္ပါးျဖစ္ပါသည္။ ယခုအေရအတြက္ထက္ အနည္းငယ္ ပိုႏိုင္ပါေသးသည္။ ဤဗာရာဏရာ ဏသီၿမိဳ႔ရွိ တကၠသိုလ္ႏွစ္ခုမွ ပါရဂူဘဲ႔ြရေသာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ အေရအတြက္မွာ တစ္ဆယ္႔ငါးပါးေက်ာ္ပါၿပီ။

ဤတကၠသိုလ္ ရဟန္းေတာ္ စာသင္သားမ်ားသည္ ယခုနွစ္မ်ားအတြင္းမွသာ စာေပမ်ားကို ေလ႔လာခဲ႔သည္မဟုတ္ေပ။ လြန္ခဲ႔ေသာႏွစ္ပါင္း ေလးဆယ္နီးပါးမွပင္ ရွိခဲ႔ပါသည္။ ပါရဂူဘဲြ႔ရခဲ႔ၾကၿပီး ထင္ရွားေသာ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါးမွာ ဆရာေတာ္ၾကီး ေဒါက္တာအရွင္ေရ၀တဓမၼ (ဘာမင္ဂန္-အဂၤလန္) ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဂမၻီရဗုဒၶိ (ဗာရာဏသီၿမိဳ႔၊အိႏိၵယ) စာေရးဆရာၾကီးပါရဂူ၊ (ဆရာၾကီးသည္ ရဟန္းဘ၀က ဤတကၠသိုလ္Y စာသင္ခဲ႔ပါသည္) တို႔ျဖစ္ ၾကၿပီး ယခုအခါတြင္မူ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား မရွိၾကေတာ႔ဘဲ ဆရာၾကီးပါရဂူသည္ သက္ရွိထင္ရွားဆဲရွိေနပါသည္။

စာေရးသူသည္ ထုိဆရာေတာ္ၾကီးႏွစ္ပါး (အရွင္ေရ၀တဓမၼ-ဘာမင္ဂန္-အဂၤလန္ ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဂမၻီရဗုဒၶိ-ဗာရာဏသီၿမိဳ႔၊ အိႏၵိယ) တို႔ႏွင္႔ တစ္ႏွစ္တည္းတြင္ တိုက္တိုက္ ဆိုင္ဆိုင္ ဖူးေတြ႔ခဲ႔ရပါသည္။ တစ္ပါးကို သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၊ ကိုလံဘိုၿမိဳ႔ရွိ ျမန္မာေက်ာင္းတြင္ (၁၉၉၇) ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္းတြင္ ဖူးေတြ႔ခဲ႔ရၿပီးလွ်င္ ဆရာေတာ္ၾကြခ်င္ေသာ ေနရာသို႔ပင္ အရွင္သုႏၵရ (ျမင္းျခံ) ႏွင္႔အတူ ပို႔ေဆာင္ ေပးခဲ႔ရပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က ဆရာေတာ္ၾကီး ေဒါက္တာ အရွင္ေရ၀တဓမၼ (ဘာမင္ဂန္-အဂၤလန္) သည္ အဂၤလန္ရွိ သူ၏ေက်ာင္းတြင္ ဘုရားေစတီ တည္ေနသည္႔ အခ်ိန္ျဖစ္သည္ဟု မိန္႔ခဲ႔ပါသည္။

ျမန္မာျပည္မွပါလာခဲ႔ေသာ ေဒၚလာေငြႏွင္႔ စတာလင္ေပါင္အခ်ိဳ႔ကို စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြဘုန္းေတာ္ၾကီး အရွင္ပညိႏၵ၏ အထံတြင္ အပ္ႏွံခဲ႔ပါသည္။ ထိုစဥ္က ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္မွ လဲေပးလိုက္ေသာေငြမ်ားမွာ ေဒၚလာနွင္႔ စတာလင္ေပါင္ စုစုေပါင္း ခုႏွစ္ေသာင္း က်ာ္ရွိခဲ႔ပါသည္။ တစ္ၾကိမ္သာလွ်င္ဖူးေတြ႔ စကားေျပာခဲ႔ၿပီးေနာက္ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ဖူးေတြ႔ရေတာ႔ျခင္းမရွိဘဲ ဘီဘီစီမွ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည္႔ သတင္းကိုသာ ၾကားလိုက္ရ ပါေတာ့သည္။ ဆရာေတာ္ၾကီးသည ဤတကၠသိုလ္တြင္ ရွိခဲ႔စဥ္ သၿဂိဳဟ္က်မ္းကို ဟိႏၵီဘာသာျဖင္႔ ေရးသားျပဳစုခဲ႔ၿပီး ထိုျပဳစုခဲ႔ေသ ာစာအုပ္မွာ ေရႊတံဆိပ္ဆုရရွိခဲ႔ပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္ဂမီၻရဗုဒၶိ (ဗာရာဏသီ) ကိုမူ (၁၉၉၇) ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ တြင္ဖူးေတြ႔ခဲ႔ရၿပီးလွ်င္ တစ္ၾကိမ္မွ်သာမက စာေရးသူ အိႏိၵယႏိုင္ငံ မြန္ဘိုင္းၿမိဳ႔တြင္ စာသင္ယူေနခဲ႔စဥ္ကလည္း ဖူးေတြ႔ဖူးပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ စကားေျပာပိုင္ႏိုင္သည္႔ ဆရာေတာ္ျဖစ္ၿပီး ဗဟုသုတၾကြယ္၀ပါသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားအေပၚ သိေစတတ္ခ်င္ တတ္ေစခ်င္ေသာ ေစတနာ အျပည္႔အ၀ရွိခဲ႔ပါေသာ္လည္း ဆရာေတာ္၏ ဆႏၵမ်ားၿပည္႔၀ သြားသည္႔ အေနအထားမရိွခဲ႔ပါ။ ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ အသိႏွင္႔ အက်င္႔ကို ညီမွ်စြာ အသံုးခ်ႏိုင္ခဲ႔သည္႔ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ခဲ႔ပါ၏ေလာဟု စာေရးသူ အၿမဲတမ္း ေမးခြန္း ထုတ္ေနခဲ႔မိၿပီး သူ၏ေျပာစကားမ်ားအေပၚ မ်ားစြာသံသယရွိခဲ႔ပါသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႔ စာေရးသူ ငါးၾကိမ္ေျမာက္ဘုရားဖူး ခရီးစဥ္တြင္လည္း ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ေက်ာင္းတြင္ သံုးညမွ်တည္းခုိခဲ႔ၿပီး စကားလက္ဆံု က်ခဲ႔ပါသည္။ သေဘာမတူသည္႔ အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုသာ ဆရာေတာ္၏အထံမွ ၾကားခဲ႔ရပါသည္။ ေက်းဇူးတင္ရသည္မွာ စာေရးသူတို႔ အေပၚတြင္ ဧည္႔၀တ္ေက်ခဲ႔ပါသည္။

ဆရာေတာ္ၾကီးသည္ မ်ားေသာအားျဖင္႔ သူ၏လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ားကို အသားေပးၿပီး အာေဘာင္သန္သန္ ေျပာခဲ႔ပါသည္၊ လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား အေန ျဖင္႔မူ မရွိလွပါ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္မူ ဆရာေတာ္ ပ်ံေတာ္မူခဲ႔ေပျပီ။ ဆရာေတာ္ၾကီးေဒါက္တာ အရွင္ေရ၀တဓမၼ (ဘာမင္ဂန္-အဂၤလန္) ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဂမီၻရဗုဒၶိ (ဗာရာဏသီ) သည္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားေလာကတြင္ အထူးထင္ရွားေသာ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားျဖစ္ခဲ႔ၾကျပီး ဗာရာဏသီ ဟိႏၵဴ တကၠသိုလ္ထြက္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္၀ဏၰသိရီ၊ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက၊ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ၊ ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ၊ ေဒါက္တာအရွင္ေကတု၊ ေဒါက္တာအရွင္သဇၨန ႏွင္႔ ေဒါက္တာ အရွင္ေက၀လ တို႔သည္လည္း စာေရးသူႏွင္႔ တစ္ေခတ္ထည္းတြင္ စာသင္ဖက္ မ်ားျဖစ္ခဲ႔ၾကၿပီး ေဒါက္တာအရွင္၀ါသိရီသည္ စာေရးသူထက္ တစ္ႏွစ္ေစာၿပီး ပါရဂူဘဲြ႔ ဆြတ္ခူခဲ႔ၿပီး က်န္ေျခာက္ပါးေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ စာေရးသူထက္ ေနာက္က်မွ ပါရဂူဘဲြ႔ ၿပီးစီးခဲ႔ၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္၀ဏၰသီရီ၊ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက၊ ေဒါက္တာအရွင္အဂၢဓမၼ တို႔သည္ သက္ဆိုင္ရာ သူတို႔၏ ႒ာနမ်ားတြင္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားဖြင္႔ျပီး လူမွုေရးကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ ေပးေနၾကၿပီး ေဒါက္တာအရွင္ဥာေဏာဘာသ၊ ေဒါက္တာအရွင္ေကတု တို႔ႏွစ္ပါးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ ပရိယတၱိသာသနာ တကၠသိုလ္တြင္ ဆရာမ်ားအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေနၾကၿပီး ေဒါက္တာအရွင္သဇၨနသည္ သီတဂူတကၠသိုလ္တြင္ ဆရာအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေနလွ်က္ ေဒါက္တာအရွင္ေက၀လမွာမူ အိႏၵိယျပည္တြင္ သီတင္း သံုးလွ်က္ ရိွေနပါသည္။

(၁၃)  မဂဓယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ပ၀ရာဘိ၀ံသ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္ေနမိႏၵ

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏဂၢ

၄။ ေဒါက္တာအရွင္ေသာပါက

၅။ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ

၆။ ေဒါက္တာအရွင္သုပီယ

၇။ ေဒါက္တာအရွင္ဇ၀န

၈။ ေဒါက္တာအရွင္ၾသသဓ

၉။ ေဒါက္တာအရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံသ

၁၀။ ေဒါက္တာအရွင္ပ႑ိတ၀ရာဘိ၀ံသ

၁၁။ ေဒါက္တာအရွင္ဇယတိႆ

၁၂။ ေဒါက္တာအရွင္ပညာသုတ

၁၃။ ေဒါက္တာအရွင္နေႏၵာဘာသ

၁၄။ ေဒါက္တာအရွင္နာယက

၁၅။ ေဒါက္တာအရွင္သီလ၀ံသ

၁၆။ ေဒါက္တာအရွင္ရာဇိႏၵ

၁၇။ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ

၁၈။ ေဒါက္တာအရွင္မိလိႏၵ

၁၉။ ေဒါက္တာအရွင္ပညာလကၤာရ

၂ ၀။ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ

၂၁။ ေဒါက္တာအရွင္သဒၶမၼ

၂၂။ ေဒါက္တာအရွင္ေသာဘန

၂၃။ ေဒါက္တာအရွင္၀ိမလ

၂၄။ ေဒါက္တာအရွင္ေခမာသိရီ

မဂဓတကၠသိုလ္မွ စာေမးပဲြစစ္ေဆးေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ (၂၀၁၀) ခုႏွစ္ ေမလ ၂၃ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္ကို အင္တာနက္မွ ဖတ္ရေသာအခါ အလြန္ပင္ ထူးဆန္းေသာသတင္းဟု မွတ္ယူမိေပသည္။ ေၾကညာခ်က္မွာ အျပည္႔အစံုမွာ - ၂ရက္ ေဖဖ၀ါရီလ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ညေန(၄)နာရီအခ်ိန္တြင္ ထုတ္ျပန္ေပးမည္႔ ေဂဇက္ကို ေစာင္႔ေမွ်ာ္ ေနၾကေသာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ ၀င္ခြင္႔ေစာင္႔ေမွ်ာ္ေနၾကသည္႔ ဘဲြ႔လြန္ ေက်ာင္းသားမ်ား ႏွင္႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ကတည္းက ေနာက္ ဆံုးႏွစ္စာေမးပဲြကို ေျဖဆိုခဲ႔ၿပီးၾကေသာ ဘဲြ႔လြန္ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ မဂဓတကၠသိုလ္မွ ဆႏၵမြန္ျပဳအပ္ပါသည္ ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ ႏွင္႔ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ဘဲြ႔လြန္ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ တကၠသိုလ္မွ ဆုမြန္ေကာင္း ေတာင္းေပးပံု ျဖစ္ပါသည္။ ေတာင္းေပးသည္႔ ေန႔စဲြမွာ ၂၀၁၀ ေမလ ျဖစ္ေနသည္႔အတြက္ ေဂဇက္ထြက္သည္႔ရက္မွာ သံုးႏွစ္နီးပါးၾကာမွ ျဖစ္သျဖင္႔ ထူးဆန္းသည္ဟု ဆိုလိုက္ပါသည္။ မဂဓ တကၠသိုလ္၏ ရံုးလုပ္ငန္းမ်ား ဖင္႔ေႏွးသည္ဟု ၾကားသိ ေနရသည္မွာ ထံုးစံလိုျဖစ္ပါသည္။ မဂဓ တကၠသိုလ္ကို ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁ရက္ေန႔က တည္ေထာင္ခဲ႔ၿပီး ဧက ၄၆၀ က်ယ္၀န္းသည္႔အတြက္ ဘီဟာျပည္နယ္တြင္ အၾကီးဆံုး တကၠသိုလ္တစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။ ဘီဟာျပည္နယ္သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ ဆင္းရဲလြန္းသည္႔ ျပည္နယ္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ အိႏၵိယ သမၼတရာဓကရစ္သွ်နားပါ၀င္ အုတ္ျမစ္ခ်ေပးခဲ႔ၿပီး ေဒါက္တာ ေက ေက ဒတ္တသည္ မဂဓ တကၠသိုလ္ကို တည္ေထာင္သူလည္းျဖစ္ ဒုတိယအဓိပတိ လည္း ျဖစ္ေပသည္။ မဂဓ တကၠသိုလ္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္ အေဆာင္ကိုးခု ရွိပါသည္။ ဤမဂဓ တကၠသိုလ္သည္ ဗုဒၶဂယာ မဟာေဗာဓိ ေစတီေတာ္ၾကီးမွ ႏွစ္ကီလိုမီတာမွ်သာ ေ၀းေသာေနရာတြင္ တည္ရွိၿပီး ထူးျခားေသာ မုခ္ဦးရွိပါသည္။ မုခ္ဦးပံုစံမွာ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ပံု သံုးဆူသည္ ေလးေထာင္႔မုခ္ဦး၏ အထက္တြင္ရွိၿပီး အလယ္က ေစတီေတာ္ၾကီးသည္ ေဘးတစ္ဖက္စီမွ ေစတီေတာ္ငယ္ တစ္ဆူစီျဖင္႔ ျခံရံလွ်က္ရွိပါသည္။ ပိုက္လံုးသဖြယ္ ရွိေနေသာ ျပြန္ေခါင္း၏ အတြင္းYလည္း ျမတ္ဗုဒၶ၏ ထိုင္ေတာ္မူပံု တည္ရွိေနပါသည္။ ဗုဒၶဂယာ ေျမျမတ္မဟာ၀ယ္ ျမတ္ဗုဒၶကို ပူေဇာ္ေသာအားျဖင္႔ မဂဓ တကၠသိုလ္မွ စီမံထားသည္႔ သေကၤတမ်ားျဖစ္သည္ဟု ယူဆရပါသည္။ မဂဓ တကၠသိုလ္သည္ ကြန္စတီက်ဳ ေလးဆယ္႔ေလးခုႏွင္႔ လက္ေအာက္ခံ ေကာလိပ္ေပါင္း တစ္ရာ႔ငါး အေရအတြက္ရွိပါသည္။

မဂဓတကUသိုလ္တြင္ ႒ာနၾကီး သံုးခုရွိၿပီး သိပၸံ႒ာနၾကီး ေအာက္တြင္ ႒ာနငယ္ ခုႏွစ္ခုရွိိပါ သည္။ ဓာတု၊ ရူပ၊ ရုကၡ၊ သတၱေဗဒ၊ သခ်ၤာ၊ ပထ၀ီ။ လွ်ပ္စစ္တို႔ျဖစ္ပါသည္။ လူမွုေရးသိပၸံႏွင္႔ စီးပါြးေရး႒ာနၾကီး၏ လက္ေအာက္တြင္ ႒ာနငယ္ ဆယ္ခု ရွိပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး၊ သိပၸံံ၊ သမိုင္း၊ စိတ္ပညာ၊ ဥပေဒ၊ စီးပါြးေရး၊ အိမ္တြင္းသိပၸံ၊ ျပည္သူအုပ္ခ်ဳပ္ေရး။ လူမွဳေရးႏွင္႔ ဗုဒၶဘာသာ ေလ႔လာမွဳ တို႔ျဖစ္ပါသည္။ လူမွဳေရး႒ာနၾကီး၏ လက္ေအာက္တြင္ ႒ာနငယ္ တစ္ဆယ္႔တစ္ခု ရွိပါသည္။ ဒႆနိက၊ သကၠတ၊ ပါရွန္ဘာသာ။ အဂၤလိပ္၊ ဟင္ဒီ၊ ဥရဒူ၊ ပါဠိ၊ ေမထီလီ၊ ဘဂၤလ၊ ျပာကရစ္ႏွင႔္ဂ်ာနယ္လစ္ဆင္ တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ သက္ေမြးမွဳ ပညာႏွင္႔ ဖီစီယိုသရာေဖး ပညာရပ္တို႔ကိုလည္း မဂဓတကၠသိုလ္တြင္ သင္ယူႏိုင္ၾကပါသည္။

မဂဓတကၠသိုလ္မွာ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္ေက်ာင္းသားမ်ား ပါရဂူဘဲြ႔အမ်ားဆံုး ရၾကေသာ တကၠသိုလ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ မဂဓ တကၠသိုလ္၏ အားသာခ်က္မွာ စာသင္သား ရဟန္းေတာ္မ်ား အဆင္ေျပေစရန္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး လိုက္ေလ်ာေပးျခင္း၊ မဟာေဗာဓိ ေစတီေတာ္၏အနီးတြင္ တည္ရွိသျဖင္႔ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ အစအစ အရာရာ အဆင္ေျပျခင္း။ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ကို ဖူးေမွ်ာ္လိုစိတ္ ရွိေနၾကျခင္း၊ အျခားတကၠသိုလ္မ်ားႏွင္႔ ႏိုင္းစာလွ်င္ မဂဓတကၠသိုလ္တြင္ စာသင္ရသည္မွာ စရိတ္စကနည္းပါးျခင္း စသည္႔အေၾကာင္း တို႔ေၾကာင္႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ မဂဓ တကၠသိုလ္မွာ ျမန္မာျပည္မွ ရဟန္းေတာ္ေက်ာင္းသားမ်ား ပါရဂူဘဲြ႔အမ်ားဆံုးရၾကေသာ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ရၿပီး ဘဲ႔ြရရဟန္းေတာ္ သံုးဆယ္ခန္႔ ရွိႏိုင္ပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္နႏၵမာလာဘိ၀ံ၊ ေဒါက္တာအရွင္ပ၀ရာဘိ၀ံသ၊ ေဒါက္တာအရွင္ ပ႑ိတ၀ရာဘိ၀ံသ၊ ေဒါက္တာအရွင္ေနမိႏၵ၊ ေဒါက္တာအရွင္ဥာဏဂၢ၊ ေဒါက္တာ အရွင္ေသာပါက၊ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ၊ ေဒါက္တာအရွင္ရာဇိႏၵ၊ ေဒါက္တာအရွင္သုႏၵရ၊ ေဒါက္တာအရွင္ပညာလကၤာရ၊ ေဒါက္တာအရွင္အာဒိစၥ၊ ေဒါက္တာအရွင္ရာဇိႏၵ၊ ေဒါက္တာ အရွင္ေသာဘန၊ ေဒါက္တာအရွင္၀ိမလတို႔ တစ္ဆယ္႔ေလးပါးသည္ ျမန္ျပည္တြင္ သီတင္းသံုးေတာ္မူၾကလွ်က္ ႒ာနအသီးသီးတြင္ သာသနာတာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ ေတာ္မူၾကပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္သုပီယ ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္ဇယတိႆႏွစ္ပါးသည္ စကၤာပူတြင္ သာနာျပဳေနၾကၿပီး ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းမ်ားရွိၾကပါသည္။ ေဒါက္တာ အရွင္ဇ၀န၊ ေဒါက္တာအရွင္ပညာသုတ၊ ေဒါက္တာအရွင္နေႏၵာဘာသ ႏွင္႔ေဒါက္တာ အရွင္သဒၶမၼတို႔မွာမူ အိႏၵိယတြင္ သာသနာျပဳေနေတာ္မူၾကၿပီး ေဒါက္္တာအရွင္နာယက ႏွင္႔ ေဒါက္တာအရွင္မိလိႏၵတို႔သည္ အေမရိကတြင္ သီတင္းသံုးေတာ္မူၾကပါသည္။ ေဒါက္တာ အရွင္သီလ၀ံသသည္ မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ သာသနာျပဳေနပါသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္သီတင္းသံုးေတာ္မူၾကေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားတြင္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္မ်ားသံုးပါး၊ ပါေမာကၡဆရာေတာ္တစ္ပါး၊ ဓမၼကထိက ဆရာေတာ္သံုးပါးႏွင္႔အ ျခားဆရာေတာ္ ခုႏွစ္ပါးတို႔သည္လည္း သာသနာေတာ္တာ၀န္ကို စြမ္းႏိုင္သည္ ေနရာမွ ေဆာင္ရြက္ေတာ္ မူၾကၿပီးလွ်င္ ျပည္ပ သာသနာျပဳဆရာေတာ္ ကိုးပါးတို႔သည္လည္း သာသနာေတာ္အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူၾကပါသည္။ စာေရးသူသည္ အထက္ပါ ဆရာေတာ္မ်ားအနက္ သံုးပါးမွ်သာ မဆံုဘူးသည္မွလဲြ၍ က်န္ဆရာေတာ္အားလံုးကို ေတြ႔ျမင္ဖူးေတြ႔ဘူးပါသည္။ အထက္ပါဆရာေတာ္မ်ားအနက္ ထက္၀က္ေက်ာ္မွ်ေသာ ဆရာေတာ္တို႔သည္ စာေရးသူထက္အသက္သိကၡာ ၾကီးေတာ္မူၾကၿပီးလွ်င္ ထက္၀က္ နီးပါးမွ်ေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔မွာ အသက္၊သိကၡာ တူညီၾကကာ သံုးပါးေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔သည္သာလွ်င္ စာေရးသူထက္ သက္ေတာ္ငယ္ၾကပါသည္။

ဆရာေတာ္ အားလံုးတို႔သည္ သက္ေတာ္ထင္ရွားရွိေတာ္မူၾကၿပီး သာသနာ တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ေနေပၾကပါသည္။ ဆရာေတာ္အားလံုးသည္ သာသနာေဘာင္တြင္ ရွိေတာ္ မူေနၾကရာ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ အနီးမွ တည္ရွိေနေသာ မဂဓတကၠသိုလ္၏ ထူးျခား ခ်က္ေပေလာဟု ေတြးေနမိပါသည္။

(၁၄)  မြန္ဘိုင္း ယူနီဗာစီတီ (အိႏိၵယ)

၁။ ေဒါက္တာအရွင္ေ၀ဠဳရိယ

၂။ ေဒါက္တာအရွင္နႏၵက

၃။ ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵက

၄။ ေဒါက္တာအာသဘ

၅။ ေဒါက္တာအရွင္စႏၵာသိရ

ီ ၆။ ေဒါက္တာအရွင္ေခမိႏၵ

၇။ေဒါက္တာအရွင္ကိတၱိသာရ

စာေရးသူ ပညာသင္ယူခဲ႔ေသာ တကၠသိုလ္မွာ ဘံုေဘ တကၠသိုလ္ဟု ေရွးကေခၚခဲ႔ၿပီး ယေန႔ ေခတ္တြင္မူ မြမ္ဘိုင္း တကၠသိုလ္ဟု (၁၉၉၆ စက္တင္ဘာလ(၄)ရက္တြင္ နာမည္ေျပာင္းခဲ႔ပါသည္။) ေျပာင္းလဲေခၚၾကပါသည္။ ၁၈၅၇  ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ႔ေသာ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ၿပီး အိႏိၵယႏို္င္ငံ၏ ေရွးအက်ဆံုး တကၠသိုလ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ (၂၀၀၇)ခုႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္တည္ေထာင္သည္႔ႏွစ္ (၁၅၀) ျပည္႔ပဲြကို က်င္းပခဲ့ပါသည္။ ဘာသာရပ္သင္ၾကားသည္႔ ႒ာနေပါင္း (၄၈)ရွိပါသည္။ တကၠသိုလ္၏ အက်ယ္အ၀န္းမွာ ၂၃ဧက (ဖို႔ဒ္ပရ၀ုဏ္)ႏွင္႔ ၂၃၀ဧက (ကလိနာပရ၀ုဏ္) တို႔ကိုေပါင္းပါက (၂၅၃) ဧကေက်ာ္ က်ယ္၀န္းလွပါသည္။ ေပါင္းရျခင္းမွာ  တကၠသိုလ္ပရ၀ုဏ္ (၂) ခုရွိေနေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခုႏွင္႔တစ္ခုမွာလည္း ေ၀းကြာလွပါသည္။

တကၠသိုလ္သို႔ စာေရးသူ မေရာက္မွီအခ်ိန္တြင္ သီတဂူ (စစ္ကိုင္း) မွ စာသင္ပို႔လႊတ္ခံရေသာ ရဟန္းေတာ္ႏွစ္ပါး မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔အတြက္ ဒႆနိက႒ာနတြင္ သင္ယူေနခဲ့ၿပီး စာေရးသူေရာက္ၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာ (၂၀၀၀) ျပည္႔ႏွစ္တြင္ သူတို႔ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကပါသည္။ စာေရးသူရွိေနစဥ္ မႏၱေလး ေဖါင္ေတာ္ဦးေက်ာင္းမွ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါး စာေရးသူ၏ ကူညီမွဳျဖင္႔ ေရာက္လာခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္စာ႒ာနတြင္ သင္ယူခဲ႔ၿပီးေနာက္ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ ဆြတ္ခူးခဲ႔ပါသည္။ ထိုရဟန္းေတာ္သည္ မြမ္ဘိုင္းတြင္ (၃) ႏွစ္ၾကာခဲ႔ပါသည္။ ထိုေခတ္က စာသင္သားရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ အေရအတြက္ နည္းသျဖင္႔ အေဆာင္ေနထိုင္ခြင္႔ ရခဲ့ၾကပါသည္။

စာေရးသူသည္ မြမ္ဘိုင္းတြင္ (၁၉၉၉)ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွ (၂၀၀၅) ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ(၂၁)အထိ (၅)ႏွစ္ေက်ာ္မွ ေနခဲ႔ပါသည္။ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ က်မ္းျပဳစုရ သည္႔ကာလမွာ (၄)ႏွစ္ေက်ာ္မွ်သာျဖစ္ခဲ႔ေသာ္လည္း  အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ ယဥ္က်းမွဳကို သင္ယူေနခဲ႔သျဖင့္ တစ္ႏွစ္မွ် အခ်ိန္ပိုၾကာခဲ႔ပါသည္။ ဒႆနိက႒ာနတြင္ ပါရဂူဘဲြ႔အတြက္ သုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ႔ၿပီး ဘဲြ႔ရခဲ႔ပါသည္။  ၁၉၇၀ ေက်ာ္ႏွစ္မ်ားက ျမန္မာျပည္မွ ေက်ာင္းသား ႏွစ္ဦး (ဆရာဦးအံ့ေမာင္ႏွင့္ ဆရာဦးေအာင္ေရႊ) တို႔ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ အတြက္ သကၠတ႒ာနတြင္ ပညာသင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ တစ္ျခားအိႏိၵယ လူမ်ိဳး ျမန္မာႏိုင္ငံသား တစ္ဦးလည္း သကၠတ ႒ာနတြင္ပင္ ပါရဂူဘဲြ႔ရခဲ့သည္ဟု စာေရးသူအား ေက်ာင္းသားၾကီးကိုယ္တိုင္ ေျပာျပခဲ႔ဖူးပါသည္။ အေထာက္အထားေတာ႔ ေတာင္းမၾကည္႔မိခဲ့ပါ။

စာေရးသူ စာသင္ယူေနစဥ္ အရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ (၀က္လက္) အရွင္စႏၵာသိရီ (ထန္းတပင္) အရွင္ဣႏၵက (တပ္ကုန္း) အရွင္အာသဘ (ကန္႔ဘလူ) အရွင္ေခမိႏၵ (သပိတ္က်င္း) အရွင္ကိတိၴသာရ (ႏြားထိုးၾကီး) တို႔ အစဥ္အတိုင္း ေရာက္လာခဲ႔ၾကပါသည္။ အရွင္စႏၵာသိရီ (ထန္းတပင္) သည္ စာေရးသူထက္သက္ေတာ္ အနည္းငယ္ၾကီးၿပီး က်န္စာသင္သားမ်ားမွာ စာေရးသူထက္ သက္ေတာ္ငယ္ၾကပါသည္။ သူတို႔အားလံုး ေဒါက္တာဘဲြ႔ရသြားခဲ႔ၾကပါသည္။

အရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ၊ အရွင္ဣႏၵက၊ အရွင္အာသဘ၊ အရွင္ကိတိၱသာရတို႔ ေလးပါးသည္ သီရိ လကၤာႏိုင္ငံမွ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ ရလာခဲ႔ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး အရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ သည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ပါဠိတကၠသိုလ္မွ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ကို ရခဲ႔ၿပီးလွ်င္  အရွင္ဣႏၵက၊ အရွင္အာသဘ၊ အရွင္ကိတၱိသာရတို႔ သံုးပါးသည္ ကလနီယတကၠသိုလ္မွ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ကို ရခဲ႔ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား အေနျဖင္႔ သီရိလကၤာ ႏိုင္ငံမွ မဟာ၀ိဇၨာဘဲြ႔ကို ရယူၾကရာတြင္ ေဖၚျပပါ တကၠသိုလ္(၂)ခုႏွင္႔ ကႏၵီၿမိဳ႔အနီးရွိ ေပတာဒနီယ တကၠသိုလ္တို႔မွ ရယူၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ပါဠိတကၠသိုလ္ ႏွင့္ ကလနီယ တကၠသိုလ္(၂)ခုတို႔သည္ ၿမိဳ႔ေတာ္ကိုလံဘို အနီးတြင္ တည္ရွိပါသည္။  အရွင္စႏၵာသိရီသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္းရွိ ဟိုက္ျဒာဘတ္ တကၠသိုလ္မွ မြမ္ဘိုင္းသို႔ ေျပာင္းလာခဲ႔ၿပီး အရွင္ေခမိႏၵမွာမူ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႔ေျမာက္ပိုင္းရွိ မဂဓတကၠသိုလ္မွ စာေရးသူတို႔ရွိရာသို႔ ေျပာင္းလာခဲ႔ျခင္း ျဖစ္ၾကပါသည္။

ပထမဆံုးေရာက္လာေသာ အရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ ႏွင္႔ ဒုတိယ ေရာက္လာခဲ႔ေသာ အရွင္စႏၵာသိရီတို႔သည္ သမိုင္း႒ာနတြင္ သုေတသနေက်ာင္းသားအျဖစ္ စာရင္း သြင္းခဲ႔ၾကၿပီး အရွင္ဣႏၵက၊ အရွင္အာသဘ တို႔မွာမူ စာေရးသူႏွင္႔အတူ ဒႆနိက႒ာနတြင္ ေက်ာင္းသား စာရင္း သြင္းခဲ့ပါသည္။ သမိုင္း႒ာနမွ ရဟန္း (၂) ပါးသည္ က်မ္းၾကီးၾကပ္သူ ဆရာတူ ၾကသည္။ ဒႆနိက႒ာနမွ စာေရးသူတို႔ (၃) ပါးသည္လည္း က်မ္းၾကီးၾကပ္သူ ဆရာတူ ၾကျပန္သည္။

အရွင္ကိတၱိသာရ ႏွင္႔ အရွင္ေခမိႏၵတို႔မွာမူ စာေရးသူတို႔ (၃) ပါးႏွင္႔ ဒႆနိက႒ာန ခ်င္းတူၾကေသာ္လည္း က်မ္းၾကီးၾကပ္သူ ဆရာအေနျဖင္႔ မတူၾကပါ။ သူတို႔ (၂) ပါးသည္ မြမ္းဘိုင္း တကၠသိုလ္ အသိအမွတ္ျပဳ ေစာမိုင္ယ ေကာလိပ္၏ ဗုဒၶဘာသာ ေလ႔လာေရး႒ာနမွ သုေတသနစာတမ္း တင္ၾကပါသည္။ မြမ္းဘိုင္း တကၠသိုလ္ အသိအမွတ္ျပဳ (လက္ေအာက္ခံ) ေကာလိပ္ေပါင္း အေရအတြက္အားျဖင္႔ (၃၅၄) ခုရွိပါသည္။ သူတို႔သည္ ထို(၃၅၄)ခုတြင္ တစ္ခုျဖစ္ေသာ ေစာမိုင္ယေကာလိပ္မွ သုေတသန ျပဳျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဘဲြ႔ရေသာ္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔လည္း အေဆာင္ရၾကသျဖင္႔ အဆင္ေျပၾကပါသည္။

ဘဲြ႔ရၾကေသာအခါ သမိုင္း႒ာနမွ အရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ က ပထမဆံုးၿပီးခဲ့ပါသည္။ စာေရးသူထက္ ရက္သတၱပတ္ (၂) ခုေစာၿပီး ၿပီးစီးခဲ႔ပါသည္။ ၿပီးစီးရျခင္းအေၾကာင္းမွာ ဆရာကို မၾကာခဏ ေတာင္းဆိုျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာသည္ နားပူမခံႏိုင္သျဖင္႔ အျမန္စီစဥ္လိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေတာ႔သည္ဟု သံုးသပ္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အရွင္ဣႏၵက၊ အရွင္အာသဘတို႔မွာမူ စာေရးသူထက္ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ေနာက္က်ၿပီးမွ အစဥ္အတိုင္း ဘဲြ႔ၿပီးစီးခဲ႔ပါသည္။ စာေရးသူတို႔၏ က်မ္းၾကီးၾကပ္သူ ဆရာမွာမူ ပံုမွန္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္သျဖင္႔ အနည္းငယ္ ေနာက္က်ခဲ႔ပါသည္။  အရွင္ကိတိၱသာရ ႏွင္႔ အရွင္ေခမိႏၵတို႔ကမူ စာေရးသူထက္ (၂) ေက်ာ္ၿပီးမွ ဘဲြ႔ရခဲ့ၾကပါသည္။ တတိယေျမာက္ ေရာက္လာခဲ႔ၿပီး စာရင္းသြင္းခဲ႔ေသာ  အရွင္စႏၵာသိရီမွာမူ အေၾကာင္းမညီညြတ္သျဖင္႔ ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ေနာက္က်မွ ဘဲြ႔ရခဲ႔ပါသည္။ သူသည္ ေနာက္ဆံုးမွ အိပ္ႏွင္႔လြယ္ခဲ႔ေသာ စာေရးသူႏွင္႔ ေခတ္ျပိဳင္ အသက္ၾကီးဆံုး လည္းျဖစ္ ေနာက္ဆံုးလည္းျဖစ္ေသာ ပါရဂူ ေက်ာင္းသားၾကီးပင္ ျဖစ္ေတာ႔သည္။ စာေရးသူတင္ျပေသာ မြမ္ဘိုင္း တကၠသိုလ္၏ ပါရဂူ ေက်ာင္းသား သမိုင္းမွာ (၁၉၉၉)ုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းမွစၿပီး (၂၀၀ရ) ခုႏွစ္ အတြင္း ျဖစ္စဥ္ အက်ဥ္းမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။

(၁)     ယခု (၂၀၁၀) ခုႏွစ္တြင္ ေဒါက္တာအရွင္ေ၀ဠဳရိယဥာဏ သည္ မႏၱေလး ေတာင္အနီးရွိ သီတဂူတကၠသိုလ္တြင္ တာ၀န္ခံေက်ာင္းအုပ္ တာ၀န္ျဖင္႔ သံဃာ(၁၀၀) ေက်ာ္တို႔၏ အၾကီးအမွူးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ စစ္ကိုင္းတြင္လည္း ကိုယ္တိုင္ ၾကပ္မတ္ၿပီး ေက်ာင္းတိုက္တစ္ခု တည္ေထာင္ေနပါသည္။

(၂)     ေဒါက္တာအရွင္နႏၵကသည္ ေတာင္ကိုရီယားႏိုင္ငံ၊ အင္ခ်ြန္းၿမိဳ႔၊ ဓမၼဒူတ ေက်ာင္းေဆာင္တြင္ နာယကဆရာေတာ္ အျဖစ္ သီတင္းသံုးေနၿပီး သာသနာျပဳေနပါသည္။

ေဒါက္တာအရွင္နႏၵကသည္ ရန္ကုန္၊ မဂၤလာဒံုတြင္ တစ္ဧကခန္႔ရွိေသာ ေျမေနရာတြင္ နႏၵကာရာမေက်ာင္းအမည္ျဖင္႔ သာသနာျပဳေနသည္မွာ (၅) ႏွစ္ေက်ာ္ေပၿပီ။ တစ္ႏွစ္လွ်င္ (၃) လခန္႔ ျမန္မာျပည္သို႔ျပန္ၾကြၿပီး တရားစခန္းႏွင္႔ ယဥ္ေက်းမွဳသင္တန္း ဖြင္႔ေပးပါသည္။ အမ်ားအားျဖင္႔ ေဖဖ၀ါရီ။မတ္၊ဧၿပီလတို႔ျဖစ္ပါသည္။

(၃) ေဒါက္တာအရွင္ဣႏၵကသည္ မေလးရွားႏိုင္ငံ ကြာလာလမ္ပုၿမိဳ႔ရွိ ကက္ပုန္းရပ္ ကြက္တြင္ သီတင္းသံုးေနၿပီး သာသနာျပဳေနသည္မွာ (၃) ႏွစ္ပင္ရွိပါၿပီ။ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ မေလးလူမ်ိုးတို႔ကို ဗုဒၶဘာသာ အဆံုးအမမ်ား သူတို႔၏ နားႏွင္႔ဆန္႔ရံုမွ်ၾကည္႔ၿပီး သင္ေပး ေနပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္္ဣႏၵကသည္ ရန္ကုန္၊ဗဟန္းတြင္ ဓမၼဂါးဒင္း စင္တာ အမည္ျဖင္႔ သာသနာျပဳ လုပ္ငန္းမ်ားကို စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီဟု ၾကားရပါသည္။

(၄-၇) ေဒါက္တာအာသဘသည္ ေတာင္ဒဂံုတြင္ ရိပ္သာဖြင္႔ေနၿပီး ေဒါက္တာအရွင္ ကိတၱိသာရကမူ ေရႊျပည္သာတြင္ ေက်ာင္းတိုက္ တည္ထားပါသည္။ ေဒါက္တာ အရွင္စႏၵာသိရီမွာမူ သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီ၏ အရိပ္တြင္ ခိုလွဳံၿပီး ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးေနပါသည္။ ေဒါက္တာအရွင္ေခမိႏၵကမူ အေမရိကတြင္ သီတင္းသံုးေနေပသည္။ မြမ္ဘိုင္း တကၠသိုလ္ ေဒါက္တာမ်ား၏ အခ်က္လက္ အက်ဥ္းမွ်ျဖစ္ပါသည္။

Posted  by ထြန္းၿမင့္ေဌး