ဆရာၾကီး ဦးသာနိဳးရဲ႕ ေဆာင္းပါး(၂၁)

Verb ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို ျဖည့္စြက္တဲ႔ ပုဒ္၊ ( သို႔မဟုတ္ ) ပုဒ္စုကို Adverb ေခၚေၾကာင္း ေဆြးေႏြးခဲ႔ျပီ။ အခ်ိန္၊ ေနရာ၊ အေၾကာင္း၊ အက်ိဳး စသည္ျဖင္႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးခြဲျခားျပီး ေလ႔လာၾကရမယ္။
(a)Time
အခ်ိန္ကို ေျပာျပတဲ႔ Adv Clause ေတြမွာသံုးတဲ႔ စကားလံုးမ်ားကေတာ ့ when, while, after, before, as, as soon as, till ( until ), since, whenever တို႔ပါပဲ။ အဓိပၸာယ္အရ ကြဲျပားၾကေပမယ္႔ သံုးပံုသံုးနည္းကေတာ ့အတူတူပါပဲ။ Clause ေရွ႕ကထားရတယ္။ အဲဒီ Clause ကိုေတာ ့ ၀ါက်ေရွ႕မွာ၊ ေနာက္ဆံုးမွာ ( တခါတေလ အလယ္မွာ ) သင္႔သလို ထားနိဳင္ပါတယ္။
When I grow up, I will be a teacher. ( သို႔မဟုတ္ )
I will be a teacher, when I grow up.
ငါၾကီးလာရင္ ေက်ာင္းဆရာလုပ္မယ္။
When we got to Mandalay, it was already dark.
ငါတို႔ မႏ ၱေလးေရာက္ေတာ ့ေမွာင္ေနျပီ။
When ကို ျမန္မာလို ေတာ ့၊ တဲ႔အခါ၊ ရင္၊ ေသာအခါ၊ ေသာ္ စသည္ျဖင္႔အမ်ိဳးမ်ိဳး ျပန္ဆိုနိဳင္ပါတယ္။
When ထက္ ေလးနက္ေစခ်င္ရင္ အၾကိမ္ၾကိမ္သေဘာကို ေဖာ္ျပလိုရင္ whenever ကို သံုးတယ္။ ျမန္မာလို ( တိုင္း ) လို႔ ျပန္ရတယ္။
Whenever I feel lonely, I listen to music.
ငါတစ္ေယာက္တည္း ျငီးေငြ႕တိုင္း သီခ်င္းနားေထာင္တယ္။
Whenever I got to Mandalay, I visited the Maha Muni Pagoda.
ငါ မႏ ၱေလးေရာက္တိုင္း မဟာမုနိဘုရားကို သြားဖူးတယ္။
--- လွ်င္ ၊ ခ်င္းဆိုတဲ႔ ျမန္မာအဓိပၸာယ္ကို ေဖာ္ျပဖို႔ as soon as ကို သံုးပါတယ္။
As soon as he saw the police, the thief ran off.
ရဲကို ျမင္လွ်င္ျမင္ခ်င္း သူခိုးထြက္ေျပးတယ္။
တစ္ခုခုလုပ္တုန္း၊ လုပ္္ဆဲ၊ လုပ္ေနစဥ္ဆိုတဲ႔ သေဘာကို ေျပာခ်င္လွ်င္ while ကို သံုးတယ္။
Make hay while the sun shines. ( စကားပံု )
ေနပူူတုန္း ျမက္ေျခာက္လွန္းပါ။ ( လသာတုန္း ဗိုင္းငင္ပါ )
While I was walking to school, I met a stranger.
ငါေက်ာင္းသြားစဥ္ လူူူစိမ္းတစ္ေယာက္နဲ႔ ေတြ႔တယ္။
While အစား as ကို သံုးနိဳင္တယ္။ အဓိပၸာယ္တူတယ္။
As I was walking to school, I met a stranger.
တစ္ခုခု လုပ္ျပီးတဲ႔ေနာက္လို႔ ေျပာခ်င္လွ်င္ after ကို သံုးတယ္။
After I had read my lessons, I went to bed.
စာဖတ္ျပီးတဲ႔ေနာက္ ငါအိပ္ယာ၀င္ခဲ႔တယ္။
Answer the questions after you have read the passage.
စာပိုဒ္ကို ဖတ္ျပီးေနာက္ ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖပါ။
မလုပ္ခင္၊ မလုပ္မီဆိုတဲ႔ သေဘာကို ေဖာ္ျပဖို႔ before ကို သံုးတယ္။
Look before you leap. ( စကားပံု )
မခုန္ခင္ ၾကည့္ပါ။
Before we make any decision, Let us consider the facts.
ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ခင္ အခ်က္အလက္ေတြကို စဥ္းစားၾကရေအာင္။

မွတ္ခ်က္။.......... ။ before ဆုိတဲ႔ စကားလံုးထဲမွာ ( မ ) ဆိုတဲ႔ ျမန္မာစကားလံုးရဲ႔ အနက္က ပါသြားျပီ။ ဒါေၾကာင္႔ ( ငါမလာခင္ ) လို႔ ဆိုလွ်င္ before I come လို႔ ျဖစ္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ျမန္မာလိုက အဂၤလိပ္လို ဘာသာျပန္ခိုင္းလွ်င္ before I do not come လို႔ ျဖစ္သြားတတ္တယ္။ အဲလိုမျဖစ္ေအာင္ ဂရုစိုက္ပါ။ till နဲ႔ until ဟာ အတူတူပါပဲ။ အထိ၊ တဲ႔အထိ၊ တိုင္ေအာင္ စသည္ျဖင္႔ ျမန္မာလို ျပန္ရတယ္။
Wait till I come back.
ငါျပန္လာတဲ႔အထိ ေစာင္႔ေနပါ။
We talked and talked until the clock struck twelve.
၁၂ နာရီထိုးတဲ႔အထိ ငါတို႔စကားေျပာျပီးရင္း ေျပာေနခဲ႔ၾကတယ္။
( ငါတို႔ စကားေျပာေကာင္းေနလိုက္ၾကတာ ၁၂ နာရီထိုးသြားေရာ ) လို႔ ေျပာလည္းရတယ္။
Since ဆိုတာ ျမန္မာလို ( ကတည္းက ) လို႔ ျဖစ္တယ္။ သူနဲ႔တြဲလ်က္ verb ဟာ present perfect သံုးရတယ္ဆိုတာကို သတိရပါေလ။
Since he came here we have had nothing but trouble.
သူဒီကို ေရာက္လာကတည္းက ဒုကၡပဲ ၾကံဳခဲ႔ၾကရတယ္။
I have known her since I was a child.
ကေလးဘ၀ ကတည္းက ငါ သူ႔ကိုသိခဲ႔တာ။
မွတ္ခ်က္။.........။ since ကို noun နဲ႔လည္း တြဲနိဳင္တာကို သိမွာေပါ ့။ Since March- မတ္လကတည္းက၊ since my childhood - ကေလးဘ၀ကတည္းက ဆိုတာမ်ိဳးဟာ N နဲ႔ တြဲတာျဖစ္တယ္။ အခုု က်ေနာ္တို႔ေဆြးေႏြးေနတာ Clause ျဖစ္တယ္။
ဒီေတာ ့ since နဲ႔ S x V ရိွရတယ္။
(b) Place
ေနရာကို ေဖာ္ျပတဲ႔ Adv Clause မွာ သံုးတဲ႔စကားဆက္ကေတာ ့where ပါပဲ။ ေလးနက္ေစခ်င္ရင္ wherever ကို သံုးတယ္။ ျမန္မာလိုကေတာ ့where - ရာ၊ ေနရာ၊ wherever - ( ရာရာ ) လို႔ ျပန္နိဳင္ပါတယ္။
Where there is a will, there is a way.
အလိုဆႏၵရိွေလရာမွာ နည္းလမ္းရိွတယ္။ ( စကားပံု )
I will put where nobody can see it.
ဘယ္သူမွ မျမင္နိဳင္ရာမွာ ထားလိုက္မယ္။
Wherever you are, remember your country.
ေရာက္ေလရာရာ၊ ကိုယ္႔တိုင္းျပည္ကို သတိရပါ။
( ဘယ္ေရာက္ေ၇ာက္၊ ကိုယ္႔တိုင္းျပည္ကို သတိရပါ။ ) လို႔ ျပန္မယ္္ဆိုလည္း ျပန္နိဳင္ ပါေသးတယ္။
မွတ္ခ်က္။.........။ when နဲ႔ where ကို Adj Clause မွာလည္း သံုးတာကို မွတ္မိပါလိမ္႔မယ္။ စကားလံုးတစ္လံုးဟာ အလုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္တာ ထံုးစံပါပဲ။ N ကို ညႊန္းတဲ႔အခါ Adj လို႔ ေခၚျပီး၊ V အဓိပၸာယ္ထဲကို ျဖည့္စြက္ေျပာတဲ႔အခါ Adv လို႔ သတ္မွတ္လိုက္တာပါပဲ။ ေနာင္ N Clause မွာလည္း သူတို႔ကို သံုးတာ ေတြ႕ရလိမ္႔ဦးမယ္။
(c) Reason
အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပတဲ႔ Adv Clause မွာ သံုးတဲ႔ စကားဆက္ေတြကေတာ့ because, as, since တို႔ပါပဲ။ အားလံုး ( လို႔ ၊ လို႔မို႔ ၊ အတြက္ ၊ အတြက္ေၾကာင္႔ ၊ သျဖင္႔ ) စသည္ျဖင္႔ ဘာသာျပန္ရတယ္။
Because he worked hard, he succeeded.
သူၾကိဳးစားလို႔ ေအာင္ျမင္ခဲ႔တယ္။
As it was getting dark, we decided to stop.
ေမွာင္လာျပီမို႔ ငါတို႔ရပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကတယ္။
Since I have no money, I can’t buy a computer.
ပိုက္ဆံမရိွေလေတာ ့ငါ ကြန္ပ်ဴတာ မ၀ယ္နိဳင္ပါ။
မွတ္ခ်က္။.......။ because ကို ( အဘယ္႔ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္ ) လို႔ ဘာသာျပန္ၾကတာ အလြန္ပဲ မွားယြင္းေနတယ္။ Adv of Reason အဓိပၸာယ္ကို ေပ်ာက္သြားေစတယ္။
because ကို ( အဘယ္႔ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္ ) လို႔ သင္လိုက္တဲ႔အတြက္ ဆိုးက်ိဳးႏွစ္ခု ၾကံဳေတြရတယ္။
(၁) ေက်ာင္းသားက ပင္မပုဒ္စုမပါဘဲ because နဲ႔ စတင္ကာ ၀ါက်တစ္ခုတည္း ေရးေတာ ့တယ္။ ဥပမာ- Because it was raining. ( ဘာမွတြဲလွ်က္မပါဘူး ၊ မိုးရြာေနလို႔ ဘာျဖစ္သလည္း ေျပာမျပေတာ ့ဘူး။) because I am poor. စသည္ျဖင္႔...
(၂) ၀ါက်ကို အလယ္မွာသာ ထားတတ္ျပီး ၀ါက်ေရွ႔က ထားမေရးတတ္ေတာ႕ဘူး။ တကယ္က ( အဘယ္႔ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္ ) ဆိုတဲ႔ ျမန္မာစကားနဲ႔ တူညီတဲ႔ အဂၤလိပ္စကားလံုးက for ျဖစ္တယ္။
The cocks began to crow, for it was dawn.
ၾကက္ေတြ တြန္္ၾကျပီ။ အဘယ္ေၾကာင္႔ဆိုေသာ အရုဏ္က်င္းျပီတည္း။
For ကို ၀ါက်တစ္ခုတည္းမွာ သူ႔ခ်ည္းသံုးနိဳင္ပါတယ္။
The cocks began to crow. For it was dawn. ( ၀ါက်ႏွစ္ခု )
Adv of Reason မွာ because ဟာ အသံုးအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ႔အတြက္ သူ႔ကို ( လို႔ ၊ ေၾကာင္႔ ၊ သျဖင္႔ ) ဆိုတဲ႔ အဓိပၸာယ္နဲ႔ ခပ္မ်ားမ်ားေလး ေလ႔က်င္႔ေပးသင့္တယ္။
Because you are lazy - မင္းပ်င္းလို႔….
Because I am ill - က်ေနာ္ ဖ်ားလို႔ …..
Because he is rich - သူခ်မ္းသာလို႔ …..
Because it is hot - ပူလို႔ …..
Because it is cold - ေအးလို႔ …..
Because we are working - ငါတို႔ အလုပ္လုပ္ေနလို႔ …. စသည္ျဖင္႔ ။
(d) Result
အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ႔ကို ေဖာ္ျပဖို႔အတြက္ so … that နဲ႔ such… that တို႔ကို သံုးတယ္။ so နဲ႕ that ၾကားမွာ Adj ( or ) Adv ကို ထည့္ရျပီး such နဲ႔ that ၾကားမွာ Noun ထည့္ရတယ္။
He is so helpful that people love him.
သူက ကူညီတတ္လို႔ သူ႔ကို လူေတြက ခ်စ္ၾကတယ္။
He ran so fast that he caught the train.
သူျမန္ျမန္ေျပးသမို႔ မီးရထား မွီသြားတယ္။
He is such a fool that he believes them.
သူက အမိုက္အမဲမို႔ သူတို႔ကို ယံုၾကည္ေနတယ္။
They are such good students that they do well in the examination.
သူတို႔က ေတာ္တဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြမို႔ စာေမးပြဲ ေကာင္းေကာင္းေျဖနိဳင္ၾကတယ္။
so တို႔ such တို႔ဟာ အျမဲတမ္း ၀ါက်ရဲ႔ အလယ္ခ်ည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သက္ဆုိင္ရာ adj က ၊ noun က ေရွ႔မွာရိွလွ်င္ သူတို႔ကလည္း ၀ါက်ေရွ႕ ေရာက္သြားၾကတာပါပဲ။
So many people came that we found nowhere to sit.
လူေတြမ်ားလာလြန္းလို႔ ငါတို႔ေတြ ထိုင္စရာမရေတာ ့ဘူး။
Such a huge crowd gathered that we were alarmed.
လူအုပ္ၾကီး စုလာပံုၾကီးမားလြန္းသမို႔ ငါတို႔ေတြ လန္႔ဖ်ပ္ကုန္ၾကတယ္။
Posted by ကိုတူး(မိတၳီလာ GTI)